Tramwaj na Connaught Road West w latach 30. XX wiekuHongkoński tramwaj piętrowy #120, jeden z dwóch tramwajów, którym przywrócono wygląd z lat 50. XX wiekuAwarie tramwajów skutkują tworzeniem się ogromnych korków drogowych
Tramwaje w Hongkongu (chiński: 香港電車) – sieć tramwajowa funkcjonująca na obszarze miasta Hongkong, jedna z najstarszych form publicznego transportu zbiorowego w mieście. Właścicielem oraz operatorem systemu jest firma RATP Dev[2]. Tramwaje kursują obecnie na wyspie Hongkong, łącząc Shau Kei Wan w dzielnicy Eastern oraz Kennedy Town na zachodnim krańcu północnego wybrzeża wyspy Hongkong, w dzielnicy Central and Western, obsługując po drodze pętlę na osiedlu Happy Valley w dzielnicy Wan Chai.
Tramwaje w Hongkongu nie są jedynie istniejącym ponad 100 lat środkiem transportu umożliwiającym przemieszczanie się po mieście, lecz stanowią także dużą atrakcję turystyczną. Według operatora są jednym z najbardziej ekologicznych środków transportu miejskiego[3]. Jest to jedyny na świecie system tramwajowy, który jest obsługiwany wyłącznie przez tramwaje piętrowe.
Historia
Sieć tramwajowa w Hongkongu od samego początku obsługiwana była przez tramwaje elektryczne.
Kronika
Lata
Wydarzenia
1881
Pierwsze plany uruchomienia sieci tramwajowej w Hongkongu.
1901
Władze miejskie wyrażają zgodę na budowę sieci tramwajowej.
1902
Powstaje spółka Hong Kong Tramway Electric Company Limited.
1902
Zmiana nazwy firmy na Electric Traction Company of Hong Kong Limited.
1903
Rozpoczęto budowę odcinka jednotorowego od Kennedy Town do Causeway Bay. W późniejszym czasie linię wydłużono do Shau Kei Wan.
1904
Części do pierwszych 26 wagonów tramwajowych zostały wyprodukowane w Wielkiej Brytanii. Montaż miał miejsce w Hung Hom. Wszystkie wagony były parterowe. 10 tramwajów zaprojektowano dla pasażerów 1 klasy, natomiast pozostałe powstały dla pasażerów podróżujących 3 klasą. Przedział 1 klasy posiadał dwie ławki po obu stronach pudła w jego środkowej części oraz dwa otwarte pomosty na końcach. Ówczesne wagony mogły przewieźć do 32 pasażerów. Opłata za przejazd wagonem 1 klasy wynosiła 10 centów, natomiast za przejazd 3 klasą należało zapłacić 5 centów. Początkowo operator planował podzielenie wagonów na 3 klasy, lecz w późniejszym czasie zdecydowano się wprowadzić jedynie 2.
1910
Nazwę firmy zmieniono na The Hongkong Tramway Company Limited.
1912
Z powodu wzrastającego zapotrzebowania pasażerów na przejazd tramwajami, pierwszy wagon piętrowy wprowadzono w 1912. Przedział pierwszej klasy zajmował pomost górny oraz 1/3 pomostu dolnego. Ogółem wyprodukowano 10 takich tramwajów.
1922
Elektryczność zaczyna być dostarczana przez Hong Kong Electric Co. Ltd (HEC). Nazwę operatora zmieniono na Hongkong Tramways Limited.
1932
Uruchomiono zajezdnię North Point Depot.
1941
Początek japońskiej okupacji Hongkongu. Ograniczono kursowanie tramwajów. W ciągu dnia kursowało jedynie 12 wagonów tramwajowych od Causeway Bay do Western Market. Jeden wagon parterowy używany był do przewozu towarów
1945
Po trzech latach i ośmiu miesiącach okupacji japońskiej, stan taboru wynosił 109 tramwajów, lecz w eksploatacji pozostawało jedynie 15 z nich. Do października 1945 r. eksploatowano 40 sztuk.
1949
W sierpniu zakończono dobudowę drugiego toru na trasie tramwaju.
1950
Początek produkcji tramwajów na własną rękę.
1954
Zajezdnia North Point Depot została zamknięta, natomiast zajezdnię Russell Street Depot rozbudowano i przemianowano na Sharp Street Depot.
1964
Rozpoczęto eksploatację trzech własnych tramwajów oraz jednej doczepy.
1965
Wprowadzono do ruchu liniowego 10 parterowych wagonów doczepnych. Doczepy były przeznaczone wyłącznie dla pasażerów pierwszej klasy. Każdy z wagonów mógł jednorazowo przewieźć 36 pasażerów.
1966
Wprowadzenie 22 nowych doczep do eksploatacji. Ostatnie z nich wycofano w 1982 r.
1967
Wyprodukowano ostatni wagon doczepny.
1972
Zniesiono podział przedziałów na klasy.
1974
The Hong Kong Tramways Limited acquired by Wharf Holdings.
1976
Montaż automatów płatniczych. Automaty zainstalowano przy kabinie motorniczego. Pasażerowie uiszczali opłatę przy wysiadaniu z wagonu. Zainstalowano obrotowe bramki w tylnych drzwiach.
1986
Rozpoczęto remonty tramwajów.
1989
Zajezdnia Sharp Street została zamknięta; jej zadania przejęły Sai Wan Ho oraz Whitty Street.
1992
Dwa tramwaje piętrowe wyeksportowano do Birkenheadu w Wielkiej Brytanii.
2000
Wprowadzono kolorowe tablice z nazwą stacji końcowej.
2000
24 października uruchomiono tramwaj "Millenium", który został zaprojektowany i zbudowany przez specjalną grupę inżynierów.
2001
Wprowadzono system płatności kartą elektroniczną w tramwajach.
2004
Tramwaje w Hongkongu świętują 100 lat funkcjonowania.
2007
Zamontowano schemat sieci tramwajowej na każdym przystanku na trasie.
2008
Zainstalowano klimatyzację w tramwaju #128.
2009
50% udziałów i praw do transportu tramwajowego przejmuje Veolia Transport. W późniejszym czasie staje się właścicielem.
2011
28 października wprowadzono do eksploatacji siódmą generację hongkońskich tramwajów. Wprowadzone modele charakteryzowały się nowoczesnym wnętrzem; wygląd zewnętrzny nawiązywał do starszych tramwajów.
2014
Tramwaje w Hongkongu świętują 115. rocznicę uruchomienia.
2015
Na skutek otwarcia nowej linii metra West Iland, liczba przewożonych pasażerów w ciągu dnia spada o 10% do 180 000[1].
Właściciel
Kolejni właściciele:
Hong Kong Tramway Electric Company Limited 1904–1974;
The Wharf (Holdings) 1974–2009; utrzymała 50% udziałów od 2009 do 2010;
Veolia Transport 2010;
od kwietnia 2010 do września 2020 Hong Kong Tramways, Limited (HKT) była w całości własnością RATP Dev Transdev Asia (RDTA);
w 2020 roku RATP Dev Group przejęła pełną kontrolę nad RDTA i od tego czasu jest w pełni właścicielem HKT[4].
Linie tramwajowe
Mapa linii tramwajowych wraz z terminalami i ważniejszymi przystankami tramwajowymiSchemat torowiskNapis na trasie tramwaju po chińsku: 電車綫 oraz po angielsku: TRAM LANE (pas ruchu tramwajowego)
Tramwaje kursują po dwutorowym torowisku wybudowanym wzdłuż północnego wybrzeża wyspy Hongkong od części miasta Kennedy Town na zachodzie do Shau Kei Wan na wschodzie, przemierzając po drodze odcinek o długości 3 km okrążający osiedle Happy Valley.
Funkcjonuje 7 terminali tramwajowych, które według kolejności zachód-wschód, noszą nazwy: Kennedy Town, Shek Tong Tsui, Sheung Wan (Western Market), Happy Valley, Causeway Bay, North Point and Shau Kei Wan; niektóre przystanki pośrednie, jak Sai Ying Pun, Admiralty MTR Station, Wan Chai oraz Victoria Park wyposażone są w awaryjne rozjazdy, które umożliwiają zawrócenie tramwaju w razie wystąpienia awarii na trasie.
średnia częstotliwość kursowania w godzinach szczytu: 90 sekund
Czas przejazdu w minutach
Western Market
Causeway Bay
Happy Valley
North Point
Shau Kei Wan
Kennedy Town
23
55
60
70
80
Western Market
–
35
40
50
58
Causeway Bay
40
-
5
35
42
Happy Valley
35
5
-
15
25
North Point
50
15
35
-
15
Bilety
Obecnie (XI 2021) opłata za przejazd osoby dorosłej wynosi: HK$ 2,60, HK$ 1,30 – dzieci od 3 do 12 roku życia oraz HK$ 1,20 – seniorów powyżej 65 lat. W przeciwieństwie do innych form transportu w Hongkongu, opłata jest niezależna od ilości przejechanych przystanków. Bilety miesięczne kosztują HK$ 220; można je kupić na stacjach Shek Tong Tsui, Causeway Bay oraz North Point pod koniec każdego miesiąca[5][6].
Opłatę za przejazd pasażerowie uiszczają w specjalnym automacie, możliwa jest także płatność kartą Octopus. Bramka przy wejściu do tramwaju oraz monitoring zapobiegają przejazdom osób, które nie zapłaciły za podróż.
Istnieje możliwość wypożyczenia tramwaju zabytkowego. Zabytkowe tramwaje z otwartymi pomostami są wykorzystywane w czasie imprez. Turyści również mają możliwość przejazdu tramwajami z odkrytym pomostem dzięki wycieczkom, które organizuje Hong Kong Tourism Board.
Tabor
Mijające się tramwaje na Statue Square w centrum miastaWagony tramwajowe są w całości pokryte reklamamiZmodernizowany pulpit sterowniczy tramwajuTramwaj generacji VVVFTramwaj #28 z częściowo odkrytym pomostem górnym
Obecnie w eksploatacji znajdują się 163 dwuosiowe, piętrowe tramwaje, w tym dwa wagony z odkrytymi pomostami (posiadają one numery taborowe 28 oraz 128) przeznaczone dla turystów lub do wypożyczenia. Użytkowane są także trzy tramwaje techniczne (numery taborowe 200, 300 i 400).
Mieszkańcy Hongkongu nazywają czasem tramwaj „Ding Ding” (chiński: 叮叮) - jest to onomatopeja sygnału dźwiękowego tramwajów, który używany jest do ostrzegania pieszych przed nadjeżdżającym wagonem. Wyrażenie „Ding Ding” używane jest dziś w odniesieniu do całego systemu tramwajowego, np. wyrażenie „podróżować tramwajem” (chiński: 搭電車) zastępuje się słowami „podróżować ding ding” (搭叮叮).
Hongkong jest jedynym miastem na świecie, które eksploatuje wyłącznie tramwaje piętrowe. Większość tramwajów pozostających w ruchu liniowym zostało zmodernizowanych w latach 1987-1992. Otrzymały one wówczas przesuwane okna. W pierwszej dekadzie XXI wieku, tramwaje zostały ponownie zmodernizowane w celu zapewnienia pasażerom bezpieczeństwa. Prawie wszystkie wagony posiadają obecnie całopojazdowe reklamy.
Wykaz tramwajów eksploatowanych w Hongkongu w poszczególnych latach
Lista wagonów
Producent/Model
Opis
Liczba, szt.
Początek eksploatacji
Zakończenie eksploatacji
Uwagi
Dick, Kerr & Company of Preston, England (#1–16, #27-36) oraz Electric Railway & Tramway Works Limited of Preston (#17–26) pierwsza generacja
wagony parterowe – drewniane
36 (zredukowana do 18 w 1912-1913, następnie do 14 w 1923)
Hong Kong Tramways, Hong Kong - szósta generacja (wygląd współczesny)
wagony piętrowe – poszycie aluminiowe, rama z teczyny
157 – #120 (przebudowany w latach 90. na styl lat 50. XX wieku) oraz pozostałe z lat 80. XX wieku (#1–27, 29–43, 45–119, 121–127, 129–143, 145–150, 151–163, 165–166)
przebudowy od 1986, 1987 – 1992
Hong Kong Tramways, Hong Kong Millennium
wagony piętrowe – stop aluminium
4 (3 w eksploatacji) – #168–171
2000
W tramwaju #171 testowano klimatyzację, #168 przebudowano na pojazd VVVF.
Bona Liu 、Eric Lee、Kenny Yung 、Kelvin Pang、Joe Fung: Tram Art Gallery. Tramric & Hong Kong Tramways Ltd, 2013. ISBN 978-988-16655-8-4. Brak numerów stron w książce
