Tirat Karmel (hebr. טירת כרמל; arab. طيرة الكرمل) – miasto położone w dystrykcie Hajfa w Izraelu. Jest częścią aglomeracji miejskiej Hajfy.
Położenie
Leży w północnej części równiny Szaron na wybrzeżu Morza Śródziemnego u podnóża masywu górskiego Karmel, w otoczeniu miasta Hajfa, kibucu Ha-Choterim oraz moszawu Megadim.
Historia
Pierwotnie w miejscu tym istniała arabska wieś al-Tira. W czasach krzyżowców wieś była nazywana St. Johan de Tire. W 1596 populacja wioski liczyła 286 mieszkańców[1].
Przed 1945 we wsi mieszkało 5240 Muzułmanów i 30 Chrześcijan. Były dwie szkoły, jedna dla chłopców i druga dla dziewcząt[1].
Podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny w dniu 12 grudnia 1947 na wieś napadał oddział żydowskiej organizacji Irgunu. Zginęło wówczas 13 Arabów, a 10 zostało rannych[2]. W obawie przed dalszymi napadami, Brytyjczycy przekonali mieszkańców wsi do ewakuacji. W dniach od 24 kwietnia do 3 maja 1948 autobusy chronione przez brytyjskich żołnierzy przewiozły około 600 kobiet i dzieci z rejonu wioski al-Tira do Nablusu i Dżaninu. We wsi pozostali jedynie mężczyźni, którzy razem z arabskimi oddziałami militarnymi postanowili walczyć z Żydami. Podczas wojny o niepodległość w dniu 16 lipca 1948 wieś została zdobyta i częściowo zniszczona przez izraelskie oddziały[3].
Współczesna osada powstała w 1949 jako obóz dla żydowskich imigrantów (ma’aborot) Tira. 30 lipca 1959 otrzymała status samorządu lokalnego[4], a w 1992 prawa miejskie.
Demografia
Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2008 roku w mieście żyło 18,8 tys. mieszkańców, w tym 99,6% Żydzi[5].
Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w Tirat Karmel w 2000 było 6068 zatrudnionych pracowników i 411 pracujących na własny rachunek. Pracownicy otrzymujący stałe pensje zarabiali w 2000 średnio 4428 NIS, i w ciągu roku otrzymali podwyżkę średnio o 6,6%. Przy czym mężczyźni zarabiali średnio 5621 NIS (podwyżka o 4,3%), a kobiety zarabiały średnio 3211 NIS (podwyżka o 9,0%). W przypadku osób pracujących na własny rachunek średnie dochody wyniosły 4818 NIS. W 2000 roku w Tirat Karmel było 450 osób otrzymujących zasiłek dla bezrobotnych i 1891 osób otrzymujące świadczenia gwarantowane.
Populacja miasta pod względem wieku (dane z 2006):
| Wiek (w latach)
|
Procent populacji
|
| 0-4
|
7,4%
|
| 5-9
|
7,0%
|
| 10-14
|
7,2%
|
| 15-19
|
7,8%
|
| 20-29
|
16,3%
|
| 30-44
|
18,9%
|
| 45-59
|
20,1%
|
| ponad 60
|
15,3%
|
Źródło danych: Central Bureau of Statistics.
Miasto posiada liczne osiedla mieszkaniowe: Ben Tsvi, Giyora, Ayelet Ha-Karmel, Eszkol, Kohen, Neve Galim, Kalaniyot, Weizman, Ramat Begin, Neve Aliyas, Shazar Dakar, Bialik, Rambam, Brener i Ne’ot Karmel.
Gospodarka
Miasto ma dużą strefę przemysłową, usytuowaną obok strefy przemysłowej Matam Haifa[6]. Wśród licznych spółek, działa tutaj InSightec Ltd., rozwijająca technologie medyczne, zwłaszcza bezinwazyjne urządzenia ultradźwiękowe[7]. Carmel Forge Ltd. produkuje precyzyjne części z tytanu i stopów niklu dla przemysłu komputerowego i inżynierii specjalistycznej[8].
Transport
Z miasta wychodzą dwie drogi, którymi można dojechać do przebiegającej wzdłuż zachodniej granicy miasta drogi ekspresowej nr 4.
Oświata
W Tirat Karmel znajduje się 6 szkół podstawowych i 3 szkoły średnie, w których ogółem uczy się 3 tys. uczniów. Szkoły to: Morasha, Masoret Avo, Yigal Alon, Tsemach, Makif Shifman, Zvulun Hammer, Dganya, Miftan oraz Makif Ariel
Kultura
Wśród instytucji kulturalnych znajduje się Instytut Dziedzictwa Żydowskiego Mosul.
Służba zdrowia
W południowej części miasta znajduje się duży szpital Mental Health Center Tirat Carmel, przy którym jest osobny szpital psychiatryczny.
Sport
Tutejsza drużyna piłkarska Maccabi Ironi Tirat HaCarmel F.C. prowadzi rozgrywki w III lidze Liga Artzit. W mieście są korty tenisowe oraz boisko do piłki nożnej.
Miasta partnerskie
Przypisy
- ↑ a b Walid Chalidi: All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948. Washington: Institute for Palestine Studies, 1992, s. 195–196. ISBN 0-88728-224-5.
- ↑ Welcome To al-Tira. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
- ↑ Al-Tira. [w:] Destroyed Palestinian Villages: A Reign of Terror & Systematic Expulsion [on-line]. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 listopada 2003)]. (ang.).
- ↑ Iriyat Tirat Carmel. [w:] Five Star Flags [on-line]. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
- ↑ Israel Central Bureau of Statistics. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2008-04-24]. (ang.).
- ↑ Tirat Carmel. [w:] Emporis.com – The World’s Website about Buildings [on-line]. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
- ↑ InSightec Ltd.. [w:] InSightec Ltd. [on-line]. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
- ↑ Carmel Forge Ltd.. [w:] Carmel Forge Ltd. [on-line]. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
Linki zewnętrzne
