Córka Mariana i Heleny. Po ukończeniu III Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Konopnickiej we Włocławku studiowała filologię polską na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Magisterium uzyskała na Uniwersytecie Wrocławskim, w 1960 doktorat na tejże uczelni, a w 1966 habilitację na UMK. Od 1967 zatrudniona na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej. W latach 1970–1985 pełniła tam funkcję dyrektora Instytutu Filologii Polskiej i kierownika Zakładu Języka Polskiego. Od 1974 była profesorem nadzwyczajnym. Profesorem zwyczajnym została w 1984. Od 1975 do 1978 była także dyrektorem Instytutu Badań Literackich w Warszawie. W latach 1992–2001 była pracownikiem Zakładu Historii Języka Polskiego i Dialektologii. Pomimo że domeną jej zainteresowań badawczych była stylistyka ujmowana jako samodzielna dyscyplina, inspirowała i współtworzyła wielowątkowe dociekania z zakresu stylistyki, semantyki, pragmatyki, socjolingwistyki, dialektologii, historii języka i gramatyki.
Dorobek Teresy Skubalanki obejmuje 18 monografii oraz ponad 125 rozpraw i artykułów. W jej naukowej twórczości można wyodrębnić następujące charakterystyczne rysy: podmiotowy charakter wywodów, budowanie własnych zrębów teorii, indywidualną interpretację najważniejszych pojęć, oryginalne zbiory kategorii interpretacyjnych, reinterpretację kluczowych pojęć i terminów dyscypliny, łączenie założeń teoretycznych z bogatą i wzorcowo prowadzoną praktyką analityczną, szeroki zakres podejmowanych zagadnień i wybór zjawisk najważniejszych dla dyscypliny: definicja stylu, poszukiwanie metod i kategorii jego opisu, stylistyczna dyferencjacja współczesnej polszczyzny, charakterystyka stylu artystycznego w perspektywie historycznej (w przekrojach epok, nurtów i indywidualności twórczych). Prace Teresy Skubalanki mieszczą się w ramach stylistyki teoretycznej (wielokrotnie powracała do podstawowych pojęć dyscypliny, zwłaszcza do pojęcia stylu), stylistyki historycznej (jest autorką jedynego do dziś syntetycznego ujęcia tej problematyki), stylistyki opisowej (funkcjonalnej) – opracowała oryginalną koncepcję stylistycznej dyferencjacji współczesnej polszczyzny – oraz stylistyki praktycznej.
Publikacje
Najbardziej oryginalnym wkładem Skubalanki do badań stylistycznych jest koncepcja gramatyki stylistycznej. Oprócz stylistyki w orbicie zainteresowań badawczych Teresy Skubalanki znajdowały się zagadnienia z kilku dyscyplin lingwistycznych: leksykologii i leksykografii (udział w pracach nad Słownikiem rymów Stanisława Trembeckiego, Słownikiem języka Adama Mickiewicza, Słownikiem gwary studenckiej), gramatyki (zwłaszcza fleksji, nie tylko w odniesieniu do języka ogólnego, lecz także gwar ludowych), historii języka (polszczyzna XIX wieku), wybranymi odmianami języka (językiem potocznym, polszczyzną mówioną, językiem regionu, językiem dziecka, odmianą artystyczną w ramach badań stylistycznych), a także społecznymi uwarunkowaniami stylów języka.
Najważniejszymi opracowaniami książkowymi autorstwa Teresy Skubalanki są:
Neologizmy w polskiej poezji romantycznej, Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1962, s. 240;
Słownictwo poezji miłosnej Juliusza Słowackiego na tle tradycji, Toruń: Wydawnictwo UMK 1966, s. 414;
Słownik gwary studenckiej, [współaut.: Leon Kaczmarek, Stanisław Grabias], Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1974, s. 328;
Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje, Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1984, s. 508;
Wprowadzenie do gramatyki stylistycznej języka polskiego, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1991, s. 185, wydanie 2, poprawione i uzupełnione, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2000, s. 240;
Wariantywność polskiej fleksji, [współaut.: Władysława Książek-Bryłowa], Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1992, s. 189;
O stylu poetyckim i innych stylach języka. Studia i szkice teoretyczne, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1995, s. 235;
Mickiewicz, Słowacki, Norwid. Studia nad językiem i stylem, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1997, s. 245;
Ze studiów nad dawną i współczesną polszczyzną, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1997, s. 206;
Podstawy analizy stylistycznej. Rozważania o metodzie, Lublin: Wydawnictwo UMC 2001, s. 283;
Język poezji Czesława Miłosza, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2006, s. 122;
Sztuka poetycka Czesława Miłosza, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2007, s. 134;
Herbert, Szymborska, Różewicz: studia stylistyczne, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2008, s. 156;
Polska liryka patriotyczno-obywatelska. Studium stylu, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2012, s. 115.
Bibliografia dorobku naukowego pracowników Instytutu Filologii Polskiej UMCS do roku 2013, red. Beata Maksymiuk-Pacek, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Lublin 2014, s. 547–557.
Andrzej Maria Lewicki, Portret naukowy Profesor Teresy Skubalanki, „Annales UMCS” 1988 (druk w 1991), sectio FF, vol. VI, s. 1–18.
Maria Wojtak, Adam Siwiec (oprac.), Wykaz prac naukowych TeresySkubalanki, „Annales UMCS” 1988 (druk w 1991), sectio FF, vol. VI, s. 19–27.
(red. Wiktoria Beczek, Andrzej Rajewski, Władysław Witold Spychalski), Stronnictwo Demokratyczne w Polsce Ludowej. T. 4. Nasi przedstawiciele: noty biograficzne posłów SD w Sejmie PRL w kadencjach V, VI, VII, Warszawa 1980.
Kim kto jest w Lublinie? (oprac. zespół Alicja Chwałczyk et al.), „Multico”, Lublin 1997, s. 152
