Teoria zmiennych możliwości – teoria sformułowana w 1940 r. przez Samuela A. Stouffera. Według niej liczba ludzi migrujących w danym kierunku jest wprost proporcjonalna do liczby możliwości tam istniejących i odwrotnie proporcjonalna do liczby czynników interweniujących.

• Krystyna Slany: Między przymusem a wyborem. Kontynentalne i zamorskie emigracje z krajów Europy Środkowo-Wschodniej 1939-1989. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1995, s. 37.