PROFILPELAJAR.COM

Tadeusz Olbrycht
Data i miejsce urodzenia	23 maja 1891 ; Sanok
Data i miejsce śmierci	2 czerwca 1963 ; Kraków
	profesor nauk zootechnicznych
	Specjalność: weterynaria
Alma Mater	Uniwersytet Wiedeński
Doktorat	1922
Habilitacja	1924
Profesura	1927
Uczelnia	Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Uniwersytet Wrocławski; Wyższa Szkoła Rolnicza we Wrocławiu
	Odznaczenia

Tadeusz Maria Celestyn Olbrycht^[a] (ur. 23 maja 1891 w Sanoku, zm. 2 czerwca 1963 w Krakowie) – polski zootechnik, lekarz weterynarii, naukowiec.

Życiorys

Tadeusz Maria Celestyn Olbrycht^[1] urodził się 23 maja 1891 w Sanoku^[2]^[3]. Był synem Piotra Olbrychta (w 1882 zastępca prowizoryczny nauczyciela w szkole ludowej w Zahutyniu pod Sanokiem^[4], lekarz weterynarii^[5], w 1887 mianowany weterynarzem powiatowym w Sanoku^[6] i służący tam w kolejnych latach przy c. k. starostwie powiatu sanockiego^[7], w 1911 starszy weterynarz przy c. k. starostwie powiatu wadowickiego^[8])^[3]^[9] i Marii z domu Jaworskiej^[2]^[1] (córka Jana, proboszcza greckokatolickiego w Zahutyniu^[5]). Jego braćmi byli Jan Stanisław (1886–1968, lekarz, profesor), Bruno (1895–1951, generał Wojska Polskiego)^[3].

W 1909 ukończył naukę w Gimnazjum w Wadowicach^[1]. Następnie studiował weterynarię we Lwowie do 1912^[1]. Studia te kontynuował w Dreźnie i Wiedniu, gdzie w 1914 uzyskał dyplom weterynarza^[1].

Przed 1914 był członkiem Związku Strzeleckiego^[1]. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do C. K. Armii i służył w jej szeregach od 1914 do 1918^[1]. Został mianowany na stopień wojskowego podweterynarza, pozostając w tym charakterze do 1918 bez określenia starszeństwa^[10]^[11]^[12]. Pełnił stanowisko dyrektora szpitala koni na Węgrzech i na froncie włoskim^[3]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego 5 grudnia 1918^[1]^[3]. W służbie czynnej pozostawał do 7 stycznia 1921^[1]. Został awansowany na stopień kapitana lekarza weterynarii rezerwy ze starszeństwem z 1 czerwca 1919^[13]^[14]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym lekarzem weterynarii w Kadrze Okręgowego Szpitala Koni nr VII w Poznaniu^[15]^[16]. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto^[17].

Po 1918 r. był asystentem w Akademii Weterynaryjnej we Lwowie^[1]. Na tej uczelni w 1922 uzyskał stopień naukowy doktora nauk weterynaryjnych^[1]. Także w 1922 r. ukończył studia na Wydziale Rolniczo-Leśnym na Uniwersytecie Poznańskim, uzyskując dyplom inżyniera rolnika^[1]. Od 1922 do 1924 był specjalistą hodowli zwierząt w Stanach Zjednoczonych Ameryki^[1]. Został adiunktem w Katedrze Hodowli Zwierząt UP^[1]. W 1924 uzyskał tam stopień naukowy doktora habilitowanego. Od 1924 był zastępcą profesora, od 1926 docentem. W 1927 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego i kierownikiem Zakładu Hodowli Zwierząt w AMW^[1]. Równolegle był wykładowcą na Wyższych Kursach Ziemiańskich we Lwowie^[1]. W 1938 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego^[18]. Był prezesem Lwowskiego Towarzystwa Zootechnicznego^[1]. Udzielał się w komisjach Małopolskiego Towarzystwa Rolniczego^[1].

Podczas II wojny światowej przebywał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Był profesorem hodowli zwierząt i pełnił funkcję prodziekana Wydziału Weterynaryjnego na Uniwersytecie Edynburskim^[3]. Ponadto zdobył on doktorat z genetyki na University of London w 1944^[18].

Po zakończeniu wojny wrócił w 1946 w nowe granice Polski, zamieszkując we Wrocławiu. Został wykładowcą na Uniwersytecie Wrocławskim i Politechnice Wrocławskiej^[3]. Był pierwszym dziekanem Wydziału Zootechnicznego w latach 1950–1953. Kierował Katedrą Ogólnej Hodowli Zwierząt Uniwersytetu, a później Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu do 1961^[19].

Był żonaty z Franciszką, siostrą Hilarego Minca^[19]. Zmarł w 1963 w Krakowie i został pochowany tamże w alei zasłużonych na cmentarzu Rakowickim^[18]^[3] (kwatera LXVII-zach. 2-7)^[20].

Dorobek naukowy

Tadeusz Olbrycht był specjalistą w dziedzinie genetyki, hodowli zwierząt, biologii rozrodu zwierząt gospodarskich oraz żywienia zwierząt. Zaliczany jest do pionierów w zakresie sztucznego unasienniania zwierząt gospodarskich. Staż naukowy, a następnie etat asystenta uzyskał w Stanach Zjednoczonych u prof. Thomasa Hunta Morgana – laureata naukowej nagrody Nobla, na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Pracował także jako lekarz weterynarii w stadninie koni w Kentucky^[18].

Zaaklimatyzował w Polsce kukurydzę pastewną: koński ząb i wyhodował 4 odmiany. Opracował nowoczesny sprzęt do unasienniania zwierząt gospodarskich i dokonywania pomiarów, udowodnił eksperymentalnie, że rzęsistek bydlęcy powoduje ronienia u krów.

Przed 1939 ogłosił około 50 prac w swojej specjalności naukowej^[1]. Do jego najważniejszych prac należą^[21]:

Podstawy rozwoju zootechniki miczurinowskiej w ZSRR, Lublin 1950.
Unasienianie zwierząt gospodarskich, Warszawa 1951.
Możliwości zwiększenia płodności zwierząt w świetle biologii, Lublin 1951.
Zootechnika. Część ogólna, Wrocław 1952.
Jak podnieść żywotność i płodność zwierząt gospodarskich, Warszawa 1955.
Kukurydza, Warszawa 1956.
Typy użytkowe i rasy zwierząt domowych, Wrocław 1960.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[18]
Medal Niepodległości (5 sierpnia 1937)^[22]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[1]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[1]
Medal za Długoletnią Służbę^[1]
Złoty Krzyż Zasługi Cywilnej na wstążce Medalu Waleczności (Austro-Węgry, przed 1917)^[11]

Uwagi

↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Thaddäus Olbrycht”.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Drukarnia Wydawnicza, 1939.
↑ ^a ^b Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 271 (poz. 106).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ryszard Dzieszyński. Synowie sanockiego weterynarza. „Podkarpacie”. Nr 20, s. 8, 19 maja 1988.
↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 435.
↑ ^a ^b Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 104 (poz. 78).
↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 181 z 10 sierpnia 1887.
↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 32, 522.
↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 59, 917.
↑ Bruno Olbrycht. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2021-07-24].
↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 1094.
↑ ^a ^b Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 1441.
↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1790.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1405.
↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1274.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1392.
↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1264.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 236.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Biografia na stronie poświęconej wrocławskiemu środowiskowi akademickiemu. wsa.dbc.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-20)]. [on-line] [dostęp: 21.11.2012]
↑ ^a ^b EwaE. Jaworska EwaE., MałgorzataM. Kaczmar MałgorzataM., Ocalić od zapomnienia ten czas i tych ludzi. Wspomnienia o profesorach Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, 2011, s. 55–67, ISBN 978-83-7717-074-8 [dostęp 2022-07-20] .
↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Tadeusz Olbrycht. rakowice.eu. [dostęp 2021-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].
↑ Dane na podstawie katalogu Biblioteki Narodowej w Warszawie
↑ M.P. z 1937 r. nr 178, poz. 294 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

Bibliografia

Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
Biografia na stronie Encyklopedii WIEM. portalwiedzy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-12-27)].
Biografia na stronie poświęconej wrocławskiemu środowiskowi akademickiemu. wsa.dbc.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-20)].

[1] W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Thaddäus Olbrycht”.

[C1939-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Drukarnia Wydawnicza, 1939.

[KC-3] Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 271 (poz. 106).

[RD-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ryszard Dzieszyński. Synowie sanockiego weterynarza. „Podkarpacie”. Nr 20, s. 8, 19 maja 1988.

[5] Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 435.

[KC-J-6] Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 104 (poz. 78).

[7] Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 181 z 10 sierpnia 1887.

[8] Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 32, 522.

[9] Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 59, 917.

[10] Bruno Olbrycht. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2021-07-24].

[11] Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 1094.

[R1917-12] Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 1441.

[13] Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1790.

[CITEREFRocznik_Oficerski19231405-14] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1405.

[CITEREFRocznik_Oficerski19241274-15] Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1274.

[CITEREFRocznik_Oficerski19231392-16] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1392.

[CITEREFRocznik_Oficerski19241264-17] Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1264.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934236-18] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 236.

[WSA-19] Biografia na stronie poświęconej wrocławskiemu środowiskowi akademickiemu. wsa.dbc.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-20)]. [on-line] [dostęp: 21.11.2012]

[:0-20] EwaE. Jaworska EwaE., MałgorzataM. Kaczmar MałgorzataM., Ocalić od zapomnienia ten czas i tych ludzi. Wspomnienia o profesorach Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, 2011, s. 55–67, ISBN 978-83-7717-074-8 [dostęp 2022-07-20] .

[21] Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Tadeusz Olbrycht. rakowice.eu. [dostęp 2021-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].

[22] Dane na podstawie katalogu Biblioteki Narodowej w Warszawie

[23] M.P. z 1937 r. nr 178, poz. 294 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

PROFILPELAJAR.COM

Tadeusz Olbrycht

Życiorys

Dorobek naukowy

Ordery i odznaczenia

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Read other articles:

Rules of the Road (Anita O'Day album)

الانتخابات التشريعية التونسية 1994

Символы юаня

Opposition parlementaire

Hythe & Dibden F.C.

Glass disease

Saint-Lô

Rue Léon-Cogniet

Gomphotherium

Phil Bredesen

Bobby Heenan

Pyrron

King and Country

Esporte Clube Bahia

鋼之鍊金術師

Battaglia di Pinos

鷺と雪

ジャガー・XJ

Aerosol

Kamilla Bartone