Tadeusz Krahel

Tadeusz Krahel
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

24 września 1937
Zwierzyniec Wielki

Rektor AWSD w Białymstoku
Okres sprawowania

1992–1993

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

1964

Tadeusz Krahel (ur. 24 września 1937 w Zwierzyńcu Wielkim[1]) – ksiądz rzymskokatolicki, doktor historii Kościoła, wykładowca, emerytowany profesor w Archidiecezjalnym Wyższym Seminarium Duchownym w Białymstoku,[2] Studium Teologii w Białymstoku i Wilnie, Papieskim Wydziale Teologicznym[1][3][4].

Życiorys

Tadeusz Krahel urodził się 24 września 1937 w Zwierzyńcu Wielkim[1]. Święcenia kapłańskie przyjął w roku 1964. Pracował przez 4 lata jako wikariusz w parafiach diecezji białostockiej, a następnie rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Stopień doktora w zakresie historii Kościoła uzyskał w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie[5].

Pracował jako wykładowca w Archidiecezjalnym Wyższym Seminarium Duchownym w Białymstoku (AWSD) oraz wykładał na Akademii Teologicznej w Warszawie[5], Studium Teologii w Białymstoku i Wilnie, Papieskim Wydziale Teologicznym[1]. W latach 1992–1993 był rektorem AWSD w Białymstoku, członek Białostockiego Towarzystwa Naukowego i Polskiego Towarzystwa Historycznego[1].

W 2024 obchodził jubileusz 60-lecia kapłaństwa.[6] W wydanych w tymże roku[7] kazaniach ks. Tadeusza Krahela "Z Podlaskiej i Wileńskiej Ziemi" odbija się cały kraj, cały naród ze swoją przeszłością, obecnością i przyszłością.

Do przedmiotów badań naukowych ks. Tadeusza Krahela należą m.in. poezja ostrobramska[8], historie kapłanów archidiecezji wileńskiej ratujących Żydów w okresie okupacji niemieckiej (1941–1944)[9]. Współtwórca wystawy „Sprawiedliwi. Kapłani archidiecezji wileńskiej ratujący Żydów w okresie okupacji niemieckiej (1941–1944)”[10]. Autor publikacji książkowej z 2024 pt. "Ratowanie Żydów przez duchowieństwo katolickie Archidiecezji Wileńskiej w czasie okupacji niemieckiej 1941-1944",[11] stanowiącej świadectwo ocalenia narodu żydowskiego od zagłady,[12] poświęconej tematyce dotychczas nierozpoznanej,[13] dokumentującej ratunkowe działania 144 kapłanów,[14] opartej na źródłach, zawartych w: polskich archiwach kościelnych, archiwach państwowych, zbiorach Yad Vashem, Biblioteki Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie i Centralnego Litewskiego Archiwum Państwowego, źródłach drukowanych, prasie, netografii, maszynopisach oraz relacjach, wywiadach i korespondencji, znajdujących się w zbiorach autora. Nakład pięciuset egzemplarzy został sfinansował przez autora. Książka znajdowała się w planach wydawniczych Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego, na początku 2024 zmienione władze Instytutu zrezygnowały z wydania publikacji, zatwierdzonej i przygotowywanej już do druku.[15]

Publikacje

  • Zarys dziejów (archi)diecezji wileńskiej[16]
  • „Diecezja wileńska. Studia i szkice”[1]
  • „Archidiecezja wileńska w latach II wojny światowej. Studia i szkice”[1]
  • „Przez więzienia i obozy do kapłaństwa. Wojenne losy alumnów Seminarium Duchownego w Wilnie”[1]
  • „Poezja ostrobramska”[1]
  • „Martyrologia duchowieństwa Archidiecezji Wileńskiej 1939-1945”[17]
  • Ratowanie Żydów przez polskie duchowieństwo podczas II wojny światowej"[18]

Przypisy

  1. a b c d e f g h i Anna Pieszko, Ks. Tadeusz Krahel: „Utrzymać wiarę i polskość” [online], Kurier Wileński, 4 grudnia 2015 [dostęp 2020-07-16].
  2. N4K, Archidiecezja Białostocka [online], Archidiecezja Białostocka [dostęp 2025-01-08].
  3. Ks. Tadeusz Krahel, Od Białegostoku po Wilno. Kazania, Białostockie Studia Historyczno-Kościelne XXIII, Wydawnictwo BUK, Białystok 2020, ISBN 978-83-66465-03-9, s. 200.
  4. Leonard Drożdżewicz, Od Białegostoku po Wilno, „Znad Wilii”, nr 2 (82) z 2020 r., s. 78–80.
  5. a b Teresa Worobiej, Prezentacja księgi pamiątkowej dedykowanej Księdzu Profesorowi Tadeuszowi Krahelowi [online], Tygodnik Wileńszczyzny [dostęp 2020-07-16].
  6. N4K, Ks. dr Tadeusz Krahel świętował Jubileusz 60-lecia posługi kapłańskiej [online], Ks. dr Tadeusz Krahel świętował Jubileusz 60-lecia posługi kapłańskiej, 4 lipca 2024 [dostęp 2024-11-25].
  7. Leonard Drożdżewicz, Z Podlaskiej i Wileńskiej Ziemi. Kazania ks. Tadeusza Krahela, kwartalnik "Znad Wilii", Wilno, 2024.3(99), s. 73, https://www.znadwiliiwilno.lt/wp-content/uploads/2024/11/Znad-Wilii-3-99m-1.pdf, 2024 [dostęp 2024-11-26] (pol.).
  8. Marek Kochanowski, Utrwalanie szlaków. Studia o literaturze i kulturze Podlasia, Lublin: WYDAWNICTWO EPISTEME, 2022, s. 168, ISBN 978-83-67049-30-6 [dostęp 2024-02-12] (pol.).
  9. Teresa Margańska, Otwarcie wystawy o kapłanach ratujących Żydów w czasie okupacji niemieckiej [online].
  10. Instytut Pamięci Narodowej- Białystok, Otwarcie wystawy „Sprawiedliwi. Kapłani archidiecezji wileńskiej ratujący Żydów w okresie okupacji niemieckiej (1941-1944)” – Białystok, 22 marca 2019 [online], Instytut Pamięci Narodowej – Białystok [dostęp 2023-08-25] (pol.).
  11. Tajemnice naszych czasów | Ratowanie Żydów podczas II Wojny Światowej [online], Polskie Radio Białystok [dostęp 2024-11-06] (pol.).
  12. Leonard Drożdżewicz, Ratowanie Żydów przez polskie duchowieństwo podczas II wojny światowej (1941-1944), „Znad Wilii", nr 4(100) z 2024 r., s. 52, https://www.znadwiliiwilno.lt/wp-content/uploads/2025/01/Znad-Wilii-4-100m-1.pdf, 2024 [dostęp 2025-01-23] (pol.).
  13. Społeczne Muzeum Żydów Białegostoku, Ks. dr Tadeusz Krahel o ratowaniu Żydów przez duchowieństwo, https://www.jewishbialystok.pl/Ks.-dr-Tadeusz-Krahel-o-ratowaniu-%C5%BByd%C3%B3w-przez-duchowie%C5%84stwo,5353,9609, 15 listopada 2024 [dostęp 2025-01-02] (pol.).
  14. Instytut Gość Media, Ratunek w koloratce [online], Instytut Gość Media, 7 listopada 2024 [dostęp 2025-01-14].
  15. Tomasz Kiejdo, "Ratowanie Żydów przez duchowieństwo katolickie archidiecezji wileńskiej w czasie okupacji niemieckiej (1941 – 1944)" [online], Kresowy Serwis Informacyjny, 17 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-31] (pol.).
  16. TADEUSZ KRAHEL, Zarys dziejów (archi)diecezji wileńskiej, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza/Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza-r1987_1988-t5_6/Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza-r1987_1988-t5_6-s7-72/Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza-r1987_1988-t5_6-s7-72.pdf, 1987–1988 [dostęp 2024-11-28] (pol.).
  17. Leonard Drożdżewicz, Martyrologia duchowieństwa Archidiecezji Wileńskiej 1939-1945, „Znad Wilii”, nr 4 (84), 2020, s. 139.
  18. N4K, 42. Dni Kultury Chrześcijańskiej w Białymstoku [online], 42. Dni Kultury Chrześcijańskiej w Białymstoku, 1 października 2024 [dostęp 2024-10-15] (pol.).

Linki zewnętrzne