TVP3 Lublin

Telewizja Lublin

Rozpoczęcie nadawania	12 stycznia 1985 w paśmie lokalnym Dwójki 17 stycznia 1992 jako osobny kanał telewizyjny
Format obrazu	16:9 (SDTV) 16:9 (HDTV) (od 19 grudnia 2023 roku)
Właściciel	Telewizja Polska SA
Systemy emisji sygnału	1994–2011: PAL, 2011–2013: PAL, DVB-T, DVB-C 2013–2023: DVB-T, DVB-C, internet od 2023: DVB-T2, DVB-C, internet
Kraj nadawania	Polska
Język	polski
Siedziba	ul. Henryka Raabego 2, 20-030 Lublin
Poprzednia nazwa	TVL TVL3 TVP Lublin
Zastąpił	WOT w byłych województwach: lubelskim, chełmskim, zamojskim
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

TVP3 Lublin (Telewizja Polska SA Oddział w Lublinie, Telewizja Lublin, dawniej TVL, TVL3, TVP Lublin, potocznie lubelska Trójka) – oddział terenowy Telewizji Polskiej obejmujący zasięgiem województwo lubelskie z siedzibą główną w Lublinie oraz redakcjami terenowymi w Białej Podlaskiej i Zamościu. Lubelski ośrodek rozpoczął nadawanie odrębnego programu 17 stycznia 1992 roku^[1]. Sztandarowym programem TVP3 Lublin jest serwis informacyjny Panorama Lubelska.

Kanał TVP3 Lublin nadawany jest bezpłatnie w ramach ogólnopolskiego trzeciego multipleksu naziemnej telewizji cyfrowej (MUX 3). Dostępny jest również w sieciach kablowych oraz bezpłatnie w Internecie dzięki stronie internetowej TVP Stream i aplikacji TVP GO^[2].

1 kwietnia 1982 roku po raz pierwszy redakcja lubelska zagościła na antenie II programu Telewizji Polskiej w ramach Telewizyjnego Kuriera Warszawskiego. Już 19 kwietnia tego samego roku uzyskała pewną samodzielność, emitując pierwsze wydanie Telewizyjnego Kuriera Województw. Początkowo raz w tygodniu, zaś od 15 lipca 1983 roku częstotliwość jego ukazywania się została zwiększona do dwóch wydań tygodniowo. W owym czasie kierownikiem redakcji był Tadeusz Chwałczyk. Grono „ludzi telewizji” było nad wyraz skromne, liczyło bowiem dwóch dziennikarzy: Marka Borowika i Jeremiego Karwowskiego oraz operatora kamery Marka Tarkę wraz z asystentem-dźwiękowcem Marianem Muszyńskim. Ze względy na brak jakiegokolwiek zaplecza technicznego montaż oraz emisja programów odbywała się w Warszawie. 12 stycznia 1985 roku w paśmie lokalnym TVP2 udostępnianym WOT na antenie pojawiła się Telewizyjna Panorama Lubelska – pierwszy program przygotowany nowoczesną techniką zapisu magnetycznego, całkowicie zrealizowany w Lublinie i wyemitowany z lubelskiego studia^[3].

Na początku 1992 roku powołano ośrodek Telewizji Polskiej w Lublinie, który jako drugi w Polsce podjął się nadawania programu lokalnego. Jego pierwszym dyrektorem został świeżo upieczony absolwent studiów reżyserskich – Olaf Olszewski^[4]. 1 stycznia 1992 roku nowo powstały lubelski ośrodek zaczął retransmitować zagraniczne kanały satelitarne – anglojęzyczny program Sky One oraz francuskojęzyczny TV5 z nadajnika przy ulicy Raabego, z którego dotąd transmitowano Dwójkę^[5][6], natomiast 17 stycznia 1992 roku rozpoczął nadawanie własnego programu^[1]. W 1993 roku TV Lublin nadawała 4 godziny programu dziennie. W lubelskiej telewizji pracowało wówczas 22 dziennikarzy, dysponowano 58 metrowym studiem przerobionym ze studia radiowego, 3 kamerami Betacam i dostępem do czwartej, dwoma zestawami montażowymi oraz zbudowanym własnymi środkami zespołem emisyjnym. Powstało wtedy wiele ciekawych 20-30 minutowych audycji, m.in. Wokół Ludzkich Spraw, Album Lubelski, Babskie Gadanie, Koncert Życzeń, Telewizyjny Plac Zabaw, Sprawcy, motywy, ofiary, czy Zielono mi^[4].

Już w 1994 roku emisja programu wydłużyła się do 16 godzin dziennie i to bez retransmisji TV Polonia czy MTV pomimo skromnego zaplecza technicznego i ciężkich warunków pracy. W tym czasie ekipa TVL pracowała w budynku wynajętym od Radia Lublin. W połowie 1994 roku dyrektorem Trójki został Dobrosław Bagiński – artysta plastyk, absolwent PWSSP we Wrocławiu, który zaprojektował, używane przez następnych kilka lat, logo TVL – Telewizji Lublin. 5 września 1994 roku TVL wraz z pozostałymi ośrodkami TVP rozpoczęła emisję codziennego, początkowo prawie czterogodzinnego bloku wspólnych pasm programowo-reklamowych o charakterze ogólnopolskim pod nazwą TVP Regionalna^[7].

1 grudnia 1994 roku powstała Lubelska TeleGazeta – lokalne wydanie teletekstu, emitowane wraz z programem Telewizji Lublin^[8]. Już latem następnego roku LTG osiągnęła objętość 700 stron, dostarczając widzom TVL3 dokładnych opisów propozycji programowych oraz rozbudowany serwis informacyjny z Lublina i Regionu, natomiast w grudniu 1995 roku osiągnęła już 900 stron. W 1996 roku Lubelska TeleGazeta uzyskała nowoczesny sprzęt do emisji lokalnego wydania teletekstu – generator produkcji niemieckiej firmy F. A. Bernhardt GmbH.^[3], stosowany wówczas przez europejskie stacje telewizyjne. Zagwarantował on bezbłędną emisję tysiąca dwustu stron, zwiększyła się też szybkość wybierania żądanych numerów oraz niezawodność działania i komfort odbioru^[4].

W 1995 roku rozpoczęto budowę nowej siedziby wraz z trzema studiami: 300 m², 60 m² i 30 m², a w grudniu tego samego roku OTV Lublin otrzymał nowoczesny wóz transmisyjny (Avexco, Mercedes)^[3]. Wiosną 1998 roku zakończyły się ogólne prace budowlane, zaś 24 kwietnia 1998 roku odbyło się uroczyste przekazanie budynku. W maju 1998 roku rozpoczął się ostatni etap prac: kosmetyka wnętrz, prace instalacyjne i montowanie sprzętu^[9]. Zasiedlenie budynku rozpoczęło się w sierpniu 1998 roku, a pierwsze programy zaczęły powstawać z początkiem 1999 roku^[4].

Telewizja Lublin, dzięki pozwoleniom na dostęp do nowych częstotliwości, rozpoczęła wiosną 1997 roku montaż nowych nadajników i anten nadawczych, co radykalnie zwiększyło jej zasięg na w pełni regionalny. Od czerwca 1997 roku TVL nadawała swój program dzięki nowej antenie pracującej na silniejszym nadajniku z Bożego Daru na kanale 39 obejmując swym zasięgiem całe województwo lubelskie i część województw sąsiednich^[4].

3 marca 2002 roku program lubelskiego ośrodka rozpoczął nadawanie w ramach pasm lokalnych stacji informacyjno-regionalnej TVP3 jako TVP3 Lublin^[10]. 7 marca 2003 roku TVP3 Lublin zmieniła logo i oprawę graficzną tak jak pozostałe programy Telewizji Polskiej^[11]. 6 października 2007 roku lubelski program zmienił nazwę na TVP Lublin i nadawał do 31 sierpnia 2013 roku w ramach pasm lokalnych TVP Info^[12]. 30 grudnia 2010 roku program lokalny Telewizji Lublin ostatni raz był retransmitowany na antenie Dwójki^[13]. 29 kwietnia 2011 roku uruchomiono nadajnik MUX 3 z programem TVP Lublin z obiektu RTON Lublin/Raabego^[14]. Od 21 marca 2011 roku Telewizja Lublin nadaje w formacie panoramicznym 16:9. Program TVP Lublin był dostępny w MUX 3 jako druga wersja regionalna TVP Info z nadajnika RTON Rzeszów/Baranówka od 30 sierpnia 2011 roku do 1 czerwca 2012 roku^[15][16]. Od 25 lutego 2013 roku lubelski program regionalny można oglądać bezpłatnie w Internecie dzięki stronie internetowej i aplikacji TVP Stream^[2]. 17 czerwca 2013 roku wyłączono nadajniki analogowe TVP Lublin; tego samego dnia rozpoczęto nadawanie w trzecim multipleksie naziemnej telewizji cyfrowej (MUX 3)^[17]. Od 1 września 2013 roku do 2 stycznia 2016 roku program TVP Lublin był nadawany w TVP Regionalna^[18].

2 stycznia 2016 roku ośrodek w Lublinie powrócił do wcześniejszej nazwy TVP3 Lublin^[19]. Od 14 lutego 2022 roku TVP3 Lublin można oglądać bezpłatnie dzięki aplikacji TVP GO dostępnej na systemach iOS i Android^[20]. 28 lutego 2022 roku lubelski ośrodek TVP otrzymał nowy wóz transmisyjny w technologii HD z możliwością szybkiej przebudowy do jakości 4K. W wozie znajdują się dwa stanowiska powtórkowe, najnowszy mikser wizji Sony, zaawansowany mikser audio (pozwalający m.in. obsługiwać dźwięk przestrzenny), zabezpieczenie systemów pozwalające działać nawet w przypadku awarii. Podobne wozy otrzymały również ośrodki w Gdańsku i Poznaniu, a ich połączenie w jedną całość daje możliwość realizacji wydarzeń nawet na 36 kamer jednocześnie^[21][22]. 27 czerwca 2022 roku ze względu na zmianę standardu nadawania na DVB-T2/HEVC (nie dotyczyło to MUX 3 i MUX 8) oraz tzw. refarming, czyli zwolnienie kanałów telewizyjnych w paśmie 700 MHz na potrzeby telefonii komórkowej w województwie lubelskim, uruchomiono sześć nowych nadajników oraz zwiększono moc emisji z dotychczasowych obiektów^[23]. 19 grudnia 2023 roku program TVP3 Lublin rozpoczął nadawanie w jakości HD^[24].

Telewizja Lublin swoim zasięgiem obejmowała byłe województwa lubelskie, chełmskie, zamojskie, a także części województwa m.in. bialskopodlaskiego, tarnobrzeskiego, radomskiego i przemyskiego^[4].

Nadajniki TVP2 z wejściami lokalnymi TV Lublin (do 2010 roku)

Opracowano na podstawie materiału źródłowego^[26][28][29].

Wszystkie nadajniki są położone w województwie lubelskim z wyjątkiem nadajnika RTCN Łosice, który znajduje się w województwie mazowieckim. 27 czerwca 2022 roku ze względu na zmianę standardu nadawania na DVB-T2/HEVC w województwach lubelskim, mazowieckim, podlaskim i warmińsko-mazurskim (nie dotyczyło to MUX 3 i MUX 8) oraz tzw. refarming, czyli zwolnienie kanałów telewizyjnych na potrzeby telefonii komórkowej, niektóre emisje przeniesiono na nowe częstotliwości, uruchomiono nowe albo zwiększono moc emisji z dotychczasowych nadajników^[23]. 19 grudnia 2023 roku zmieniono standard nadawania nadajników MUX 3 na DVB-T2/HEVC^[30][31].

Wyłączone nadajniki cyfrowe DVB-T MUX 3

Opracowano na podstawie materiału źródłowego^[34][35]

Ramówka obejmuje m.in. programy informacyjne z regionu, publicystyczne, przyrodnicze, reportaże, transmisje z mszy świętych, transmisje sportowe oraz relacje z koncertów, spektakli i wystaw.

Programy informacyjne

• Panorama Lubelska (od 1985 roku) – program informacyjny z Lublina i regionu
• Pogoda – prognoza pogody
• Tydzień w Panoramie Lubelskiej po ukraińsku (od 2022 roku)

Programy publicystyczne

• Poranek między Wisłą a Bugiem (od 2019 roku) – codzienny program poranny emitowany od poniedziałku do piątku
• Tu i Teraz – Widzę, słucham i pytam (od 2016 roku) – debata publicystyczna z udziałem polityków, ekspertów i publiczności na ważne tematy społeczne i polityczne
• To nas dotyczy (od 2016 roku)
• Samorząd – mój, twój, nasz… (od 2018 roku) – cykliczny program poświęcony tematyce samorządowej
• Tydzień między nami (od 2018 roku) – to program publicystyczny, podczas którego parlamentarzyści z województwa lubelskiego, w programie na żywo omawiać będą wybrane wydarzenia minionego tygodnia.

Reportaże

• Reportaże kresowe (od 2021 roku)
• Zdarzenia, magazyn reporterów (od 2014 roku) – cykliczny program społeczno-interwencyjny
• Reportaż na deser (od 2019 roku)

Społeczeństwo

• W celowniku (od 2019 roku) – magazyn śledczy
• Małe dzieci Młodzi rodzice (od 2020 roku)
• Pora Seniora (od 2019 roku)
• Powiat łęczyński w obiektywie (od 2021 roku)
• Przepis na dobrą rodzinę (od 2019 roku)
• Słonik Nadziei – program wspiera oddziały dziecięce szpitali Lubelszczyzny. Pomaga uczestnikom warsztatów terapii zajęciowej i przedszkolnym oddziałom integracyjnym oraz spełniać marzenia ciężko chorych dzieci.
• Via Carpatia – droga życia i rozwoju (od 2019 roku)

Kultura i sztuka

• Afisz – magazyn kulturalny – magazyn kulturalny o charakterze telewizyjno-filmowym
• Skarbiec sztuki Lubelszczyzny (od 2021 roku) – program o zabytkach Lubelszczyzny
• RobertTeka (od 2021 roku) – program muzyczny Roberta Goneta
• Stop! Kultura (od 2015 roku) – program Anny Dudy
• Zobacz, co słychać – informacje kulturalne

Nauka i edukacja

• Login: Nauka (od 2014 roku) – program o nauce, naukowcach i uczelniach Lubelszczyzny
• Polacy na ratunek Żydom (od 2018 roku) – cykl poświęcony Tym, którzy z narażeniem życia pomagali przetrwać ludności żydowskiej

Sport

• Magazyn Sportowy
• Sport – informacje sportowe

Wypoczynek i rekreacja

• Wiosna z TVP3 Lublin
• Jedz na zdrowie (od 2019 roku) – porady, przepisy, zdrowy tryb życia
• Niezwykłe historie z pocztówek (od 2021 roku)
• Design i ty (od 2020 roku)
• Moda na styl (od 2019 roku)
• Szlachetne zdrowie (od 2016 roku)
• Zdrowie w twoich rękach (od 2016 roku) – rozmowy o profilaktyce zdrowotnej. Program powstaje we współpracy z NFZ.

Rolnictwo i wieś

• Leśny kalejdoskop (od 2018 roku)
• Lubelska Agro Wiosna/Jesień/Zima, Agrowieści na lato (od 2018 roku)
• Agrowieści – magazyn rolniczy

Religia

• Klucze wiary (od 2018 roku) – porusza aktualne zagadnienia i problemy życia religijnego, społecznego, kulturowego i politycznego w oparciu o fragment Słowa Bożego, zaplanowanego na zbliżającą się niedzielę
• Essa (od 2021 roku) – program powstaje we współpracy ze środowiskiem młodzieżowym Archidiecezji Lubelskiej

Inne

• Co na obiad? (od 2019 roku) – minimagazyn kulinarny, emitowany w dni robocze o godzinie 8:00 (w ramach pasma Między Wisłą a Bugiem)
• Ukraina – wojna, uchodźcy, pomoc (od 2022 roku)
• Szlakiem lubelskich sztetli (od 2022 roku)

• Przeglądarka Kulturalna
• Magazyn weekendowy
• Parlamentarne Debaty
• Gość Trójki
• Gość Panoramy
• Tygiel Polityczny
• Z Archiwum IPN – magazyn historyczny
• Potrafisz – program o aktywności osób niepełnosprawnych
• Dbaj o zdrowie – magazyn medyczny
• Podaruj sobie czas – magazyn medyczny
• Wieszak – magazyn mody
• Akademia Domu i Wnętrza – magazyn wnętrzarski
• Po pierwsze pomagać – cykl dokumentalno-społeczny
• Bo byłem przybyszem... – cykl reportaży
• Nowiny – magazyn mniejszości ukraińskiej
• Rozmówki Wschodniograniczne – magazyn mniejszości ukraińskiej
• Dziedzictwo – religijno-geograficzny
• Telewizyjny Koncert Życzeń (do 2018 roku) – program muzyczny
• Niedziela będzie dla Was – program poradnikowo-kulturalno-rozrywkowy na żywo
• Strefa Zgniotu – magazyn motoryzacyjny
• Raport drogowy – informator o sytuacjach na drogach Lubelszczyzny

Opracowano na podstawie materiału źródłowego^[36]

Telewizja Lublin jest współproducentem programów TVP, głównie teleturniejów (m.in. Kochamy polskie komedie, Jeden z dziesięciu). Specjalnością oddziału w latach 90. była produkcja filmów dokumentalnych i reportaży, zwłaszcza o tematyce historycznej, które często emitowane były w paśmie TV Edukacyjnej nadawanej w Jedynce^[4].

• Jeden z dziesięciu (od 2002 roku) – teleturniej (TVP2, a od 2018 roku w TVP1)
• Kochamy polskie seriale (2000-2004) – teleturniej (TVP1)
• Kochamy polskie komedie (2004-2006) – teleturniej (TVP1)
• Tylko Ty! (2014) – teleturniej (TVP2)
• Wiadomości Polonijne (TVP Polonia)
• Kraj (TVP1)
• Kronika Kryminalna Jedynki (1998-2003) – program publicystyczny (TVP1)
• Było, nie minęło (od 2004 roku) – program telewizyjny o tematyce historyczno-eksploracyjnej (TVP3, TVP Historia)
• Pytając o Boga – magazyn katolicko-filozoficzny (TVP2)
• Piosenka u Ciebie (2020-2022) – historie związane z piosenką (TVP3)^[37]
• Piosenka dla Ciebie (od 2018 roku) – koncert życzeń (TVP3)^[38]

Okres obowiązywania	Opis	Ilustracja
17 stycznia 1992 – 1994	Pięć żółtych trapezów tworzą łączące się litery T i L. Nad nimi napis Telewizja Lublin[39].
1994 – jesień 2000	Cztery ciemnoniebieskie trapezy z zaokrąglonymi rogami tworzą łączące się litery T i L. Logo zaprojektował Dobrosław Bagiński[3].
jesień 2000 – 2001	Po lewej stronie paski w barwach ówczesnej TVP. Obok obowiązujące w tamtym czasie logo nadawcy. Po prawej stronie cyfra 3. Paski z cyfrą 3 są połączone „łyżwą” nad której dolną częścią znajduje się napis Lublin[40][41].
2001 – 6 marca 2003	Logo podobne do poprzedniego, z tym że usunięto z niego „łyżwę” i rozszerzono napis Lublin.
7 marca 2003 – 30 listopada 2007	Nowe logo TVP, po prawej stronie cyfra 3, poniżej napis Lublin, wszystko w kolorze zielonym. Na ekranie logo krystaliczne (od 6 października do 30 listopada 2007 bez cyfry 3)[11].
1 grudnia 2007 – 31 sierpnia 2013	Logo podobne do TVP Info – zamiast napisu INFO jest napis Lublin[42].
1 września 2013 – 1 stycznia 2016	Białe logo TVP, poniżej napis Lublin; wszystko na zielonym tle. Logo występuje także w odwrotnej wersji kolorystycznej[43].
od 2 stycznia 2016 roku	Na granatowym tle logo TVP3, pod spodem napis Lublin[44]. Od 18 grudnia 2023 roku logo na ekranie jest mniejsze.

Opracowano na podstawie materiału źródłowego^[3]

• Strona główna TVP3 Lublin