Szpital Praski pw. Przemienienia Pańskiego

Szpital Praski
pw. Przemienienia Pańskiego
Ilustracja
Szpital od strony al. „Solidarności”
Data założenia

1868

Typ szpitala

szpital specjalistyczny

Państwo

 Polska

Adres

al. „Solidarności” 67,
03-401 Warszawa

Dyrektor

Andrzej Golimont

Łóżka szpitalne

409

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Szpital Praskipw. Przemienienia Pańskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Szpital Praskipw. Przemienienia Pańskiego”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Szpital Praskipw. Przemienienia Pańskiego”
Ziemia52°15′05,5440″N 21°01′45,1200″E/52,251540 21,029200
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Jedna z ulic wewnętrznych kompleksu szpitala, widok od strony ul. Sierakowskiego
Tablica upamiętniająca personel szpitala ratujący życie „Lotowi” i „Cichemu”
Zachowany niemiecki schron obserwacyjno-wartowniczy przy murze Szpitala Praskiego na rogu ulic Panieńskiej i Jasińskiego

Szpital Praski pw. Przemienienia Pańskiego – szpital w Warszawie, znajdujący się przy al. „Solidarności” 67 w dzielnicy Praga-Północ.

Powstał w 1868 roku jako Szpital Najświętszej Marii Panny na Pradze.

Placówka działa w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i jest własnością miasta[1].

Historia

  • 1807–1825 – podczas wojen napoleońskich istniejące w tym miejscu obiekty zajęto na lazaret wojskowy. Po ich rozbiórce powstały w tym miejscu koszary.
  • 1825–1830 – po likwidacji budynki koszarowe zamieniono na lazaret, lekarzem naczelnym był dr Walerian Klecki.
  • 1866 – Warszawę opanowała epidemia cholery, co wymusiło przekształcenie lazaretu w szpital dla zarażonych (zmarłych grzebano na pobliskim cmentarzu cholerycznym).
  • 1868 – po wygaszeniu epidemii Rada Główna Opiekuńcza podjęła decyzję o założeniu szpitala miejskiego pod nazwą Szpital Najświętszej Marii Panny na Pradze[2]. Stanowisko pierwszego Lekarza Naczelnego pełnił dr Zygmunt Dobierzewski.
  • 1895 – pierwsza rozbudowa szpitala, powstały dwa murowane budynki, do terenu szpitalnego włączono przylegające tereny powojskowe. Powstał oddział dla chronicznie chorych.
  • 1900 – kontynuacja rozbudowy, powstał obiekt od ulicy Panieńskiej.
  • 1910 – powstały budynki w głębi posesji, inicjatorem był drugi lekarz naczelny, dr Władysław Kryze.
  • 1912 – w nowym pawilonie powstał Oddział Położniczo-Ginekologiczny.
  • 1924–1926 – rozbudowano infrastrukturę gospodarczą, w nowym obiekcie znalazły się kotłownia, pralnia i kuchnia. Wówczas były to urządzenia bardzo nowoczesne w skali Europy.
  • 1934–1936 – firma „Biuro Budowlane T. Czosnowski i Ska” wybudowała przy Placu Weteranów 1863 r. budynek wydziału szpitalnictwa, który miał pomieścić również ambulatorium dla Miejskiej Pomocy Lekarskiej, izbę przyjęć, szkołę dla pielęgniarek i mieszkania. Ze względu na narastający problem braku dostatecznej ilości łóżek w gmachu zamiast mieszkań i szkoły pomieszczono oddziały szpitalne.
  • 1936 – dyrektorem szpitala jest dr Tadeusz Milewski.
  • 1939 – podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 szpital został zbombardowany przez lotnictwo niemieckie[3]. Ofiar uniknięto dzięki przeprowadzonej ewakuacji chorych do pobliskiej bursy – Żydowskiego Domu Akademickiego przy ul. Sierakowskiego 7[4]. Uszkodzony obiekt odbudowano z przeznaczeniem na szpital wojskowy.
  • 1941 – wiosną odbudowany gmach zostaje przejęty przez Wehrmacht[5]. Szpital ponownie przeniesiono do Żydowskiego Domu Akademickiego przy ul. Sierakowskiego 7, a jego oddział wewnętrzny do budynku szkoły przy ul. Szerokiej 5 (obecnie ks. I.Kłopotowskiego)[6]. Na miejscu pozostała jedynie pracownia anatomopatologiczna, która miała także obsługiwać szpital niemiecki[6]. Personel szpitala włączył się w życie konspiracyjne, m.in. prowadzenie tajnego nauczania studentów medycyny.
  • 1944 (sierpień) – walki powstańcze spowodowały istotne uszkodzenia budynków, szpital przeniesiono do obiektów oddalonych od rzeki (m.in. do budynków Instytutu Weterynarii przy ulicy Terespolskiej i szkoły przy ulicy Siennickiej). Podczas wycofywania się Niemców na lewy brzeg Wisły szpital nie został wysadzony w powietrze[7].
  • 1944 – po wyzwoleniu Pragi przez Armię Radziecką i 1 Armię Wojska Polskiego szpital przeniósł się do budynku szkolnego przy ul. Boremlowskiej 8/12[8]. Kadra medyczna powołała tzw. Akademię Boremlowską, dziekanem został dr Tadeusz Butkiewicz. Działalność dydaktyczną rozpoczęły działające dotąd w konspiracji Wydział Lekarski i Farmaceutyczny Uniwersytetu Warszawskiego[9]. Po zakończeniu II wojny światowej zespół Szpitala zasilają i stają się głównymi twórcami jego powojennego kształtu lekarze powstania warszawskiego zaangażowani od 1944 r. w tworzenie Szpitala Warszawskiego w Częstochowie: dr Jerzy Hagmajer (dyrektor i ordynator) oraz Jan Mazurkiewicz „Radosław”, dr Chodorowski oraz dr Henryk Bukowiecki.
  • 1945 – pomimo niewielkich uszkodzeń, rozebrano znajdującą się na terenie szpitala neogotycką kaplicę Matki Boskiej Loretańskiej, wzniesioną na początku XX wieku[10].
  • 1948 – oddano do użytku odbudowane w całości lewe skrzydło szpitala[11], w Szpitalu Praskim działały oddziały: wewnętrzne, chirurgiczne, położniczo-ginekologiczne, okulistyczny, pediatryczny oraz Klinika Neurochirurgii (w późniejszych latach powstał oddział urazowo-ortopedyczny). Kolejne lata przyniosły przebudowę kuchni, powstanie centralnych tlenowni, ujęcia wody oligoceńskiej, centralne kotłownie przeszły na zasilanie gazowe oraz powstała centralna sterylizacja.
  • 1990–2000 – powstał gmach Kliniki Okulistycznej Uniwersytetu Medycznego.
  • 2005 – zakończono proces unowocześnienia szpitala.
  • 2006 – rozpoczęto budowę nowego pawilonu, w którym docelowo miały się pomieścić:
    1. Szpitalny Oddział Ratunkowy i Izba Przyjęć
    2. Zakład Radiologii
    3. Centralna Sterylizatornia
    4. Oddział Pooperacyjny
    5. Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii
    6. Laboratorium Analityczne
    7. Blok Operacyjny
    8. Oddziały – Urazowo-Ortopedyczny i Nefrologiczny
  • 2007 (luty) – uroczyście odsłonięto okolicznościowe tablice – jedna z nich poświęcona jest pracownikom ratującym życie Bronisławowi Pietraszewiczowi „Lotowi” i Marianowi Sengerowi „Cichemu” po zamachu na Kutscherę, druga natomiast upamiętnia pisarza Władysława Stanisława Reymonta, który był leczony w Szpitalu Przemienienia Pańskiego od 13 lipca do 10 sierpnia 1900 roku po wypadku kolei linii warszawsko-wiedeńskiej.

Oddziały

  • Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR)
  • Oddział Intensywnej Terapii i Anestezjologii
  • Oddział Chorób Wewnętrznych z pododdziałami:
    • Pododdział Toksykologii
    • Pododdział Kardiologii
    • Pododdział Nefrologii
  • Stacja Dializ
  • Oddział Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej
  • Oddział Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej z Pododdziałem Chirurgii Naczyniowej
  • Oddział Urologii i Urologii Onkologicznej
  • Oddział Ginekologiczno-Położniczy
  • Oddział Neonatologii
  • Centralny Blok Operacyjny
  • Oddział Pooperacyjny

Przypisy

  1. ↑ Zgromadzenie wspólników. [w:] Szpital Praski p.w. Przemienienia Pańskiego Sp. z o.o. [on-line]. [dostęp 2020-09-16].
  2. ↑ Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 198.
  3. ↑ Marian Marek Drozdowski: Alarm dla Warszawy. Ludność cywilna w obronie stolicy we wrześniu 1939 r.. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1969, s. 151.
  4. ↑ Karol Mórawski: Kartki z dziejów Żydów warszawskich. Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat, 2011, s. 186. ISBN 978-83-7386-421-4.
  5. ↑ Stanisław Bayer: Służba zdrowia Warszawy w walce z okupantem 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985, s. 35. ISBN 83-11-07170-5.
  6. ↑ a b Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 310.
  7. ↑ Robert Marcinkowski: Ilustrowany Atlas Dawnej Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Oliwka, 2013, s. 173. ISBN 978-83-931203-1-4.
  8. ↑ Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 327.
  9. ↑ Historia. wum.edu.pl. [dostęp 2017-08-17].
  10. ↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz: Historia Placu Weteranów 1863 roku [w:] Odkrywanie warszawskiej Pragi. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2009, s. 62. ISBN 978-83-927791-5-5.
  11. ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 44, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”. 

Bibliografia