Szklanka (lub bicie/wybijanie szklanek) – na żaglowcach system bicia w dzwon okrętowy informujący o aktualnej godzinie wachty znajdujące się na statku.
Jako szklankę określa się pojedyncze uderzenie w dzwon okrętowy, odpowiadające upływowi kolejnych 30 minut w systemie 4 godzinnych wacht[1][2].
Ma to związek z używanymi dawniej do odmierzania czasu szklanymi klepsydrami (standardowo główne klepsydry na statku odmierzały 30 minut oraz 4 godziny). Po przesypaniu się piasku, klepsydrę 30 minutową obracano i uderzano w dzwon, z tendencją wzrostową: pierwsze 30 minut wachty - 1 uderzenie, kolejne 30 minut - 2 uderzenia itd. aż do końca wachty po 4 godzinach - 8 uderzeń (8 szklanek). Następna rozpoczynająca służbę wachta, wybijała najpierw 8 szklanek (na rozpoczęcie) po czym wybijała je od początku (po 30 minutach - 1 szklanka, po kolejnych 30 minutach - 2 szklanki itd.).
Wybijaniu szklanek towarzyszyła również odpowiednia rytmika. Każdej pełnej godzinie - 2 szybkie uderzenia, każdej połowie godziny - pojedyncze. Na przykład po upływie 3,5 godziny wachty wybijano: po 2 szybkie uderzenia dla każdej godziny (łącznie 3 serie) oraz pojedyncze uderzenie dla połowy godziny.
Szklanki wybijano o następujących godzinach (w systemie uproszczonym):
Liczba szklanek
1
2
3
4
5
6
7
8
Rytmika
•
••
•• •
•• ••
•• •• •
•• •• ••
•• •• •• •
•• •• •• ••
Czas trwania wachty
0,5 godz.
1 godz.
1,5 godz.
2 godz.
2,5 godz.
3 godz.
3,5 godz.
4 godz. (zakończenie)
Godziny
00:30
01:00
01:30
02:00
02:30
03:00
03:30
04:00
04:30
05:00
05:30
06:00
06:30
07:00
07:30
08:00
08:30
09:00
09:30
10:00
10:30
11:00
11:30
12:00
12:30
13:00
13:30
14:00
14:30
15:00
15:30
16:00
16:30
17:00
17:30
18:00
18:30
19:00
19:30
20:00
20:30
21:00
21:30
22:00
22:30
23:00
23:30
24:00
Przypisy
↑Koczorowski Eugeniuz, Koziarski Jerzy, Pluta Ryszard: Zwyczaje i ceremoniał morski, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1971, str. 86
↑Gajewski Ireneusz, Wójcicki Józef: Mały leksykon morski, Wydawnictwo MON, Warszawa 1981, str. 267