Szklanka (żegluga)

Wybijanie szklanek na amerykańskim okręcie wojennym

Szklanka (lub bicie/wybijanie szklanek) – na żaglowcach system bicia w dzwon okrętowy informujący o aktualnej godzinie wachty znajdujące się na statku.

Jako szklankę określa się pojedyncze uderzenie w dzwon okrętowy, odpowiadające upływowi kolejnych 30 minut w systemie 4 godzinnych wacht[1][2].

Ma to związek z używanymi dawniej do odmierzania czasu szklanymi klepsydrami (standardowo główne klepsydry na statku odmierzały 30 minut oraz 4 godziny). Po przesypaniu się piasku, klepsydrę 30 minutową obracano i uderzano w dzwon, z tendencją wzrostową: pierwsze 30 minut wachty - 1 uderzenie, kolejne 30 minut - 2 uderzenia itd. aż do końca wachty po 4 godzinach - 8 uderzeń (8 szklanek). Następna rozpoczynająca służbę wachta, wybijała najpierw 8 szklanek (na rozpoczęcie) po czym wybijała je od początku (po 30 minutach - 1 szklanka, po kolejnych 30 minutach - 2 szklanki itd.).

Wybijaniu szklanek towarzyszyła również odpowiednia rytmika. Każdej pełnej godzinie - 2 szybkie uderzenia, każdej połowie godziny - pojedyncze. Na przykład po upływie 3,5 godziny wachty wybijano: po 2 szybkie uderzenia dla każdej godziny (łącznie 3 serie) oraz pojedyncze uderzenie dla połowy godziny.

Szklanki wybijano o następujących godzinach (w systemie uproszczonym):

Liczba szklanek 1 2 3 4 5 6 7 8
Rytmika •• •• • •• •• •• •• • •• •• •• •• •• •• • •• •• •• ••
Czas trwania wachty 0,5 godz. 1 godz. 1,5 godz. 2 godz. 2,5 godz. 3 godz. 3,5 godz. 4 godz.
(zakończenie)
Godziny 00:30 01:00 01:30 02:00 02:30 03:00 03:30 04:00
04:30 05:00 05:30 06:00 06:30 07:00 07:30 08:00
08:30 09:00 09:30 10:00 10:30 11:00 11:30 12:00
12:30 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00
16:30 17:00 17:30 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00
20:30 21:00 21:30 22:00 22:30 23:00 23:30 24:00

Przypisy

  1. Koczorowski Eugeniuz, Koziarski Jerzy, Pluta Ryszard: Zwyczaje i ceremoniał morski, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1971, str. 86
  2. Gajewski Ireneusz, Wójcicki Józef: Mały leksykon morski, Wydawnictwo MON, Warszawa 1981, str. 267