Debiutował filmem dla młodzieży Historia żółtej ciżemki (1961), w którym po raz pierwszy na ekranie pojawił się Marek Kondrat[1]. Odmienny tematycznie był film psychologiczny Agnieszka 46 (1964) o II wojnie światowej i jej wpływie na jednostki, które próbują ułożyć sobie życie na nowo na Ziemiach Odzyskanych[1].
Po słabo znanej Katastrofie (1965) Chęciński osiągnął spełnienie artystyczne, realizując unikalną komedię ludową Sami swoi (1967), poświęconą wzajemnym awanturom pomiędzy dwiema zabużańskimi rodzinami na Ziemiach Odzyskanych: Pawlakami i Kargulami. W rolach głów obu rodzin wystąpili Wacław Kowalski (jako Kazimierz Pawlak) i Władysław Hańcza (jako Władysław Kargul)[1]. Sami swoi cieszyli się sporym powodzeniem u widowni; krytycy odczytywali film jako przejaw komedii sarmackiej okraszonej zabużańską gwarą[1]. Do losów Karguli i Pawlaków Chęciński wrócił w kolejnych komediach Nie ma mocnych (1974) i Kochaj albo rzuć (1977). Osią dramaturgiczną Nie ma mocnych była podejrzliwość Kazimierza Pawlaka wobec adoratora jego wnuczki Ani; w Kochaj albo rzuć Pawlak i Kargul - razem z Anią - jadą do Stanów Zjednoczonych, a konkretnie do Chicago, gdzie zaprosił ich John - a właściwie Jaśko Pawlak, brat Kazimierza[1].
W międzyczasie Chęciński tworzył kino gatunkowe, realizując kryminały (Tylko umarły odpowie, 1969), filmy wojenne (Legenda, 1970), filmy przygodowe (Diament radży, 1971) oraz obyczajowe (serial Droga, 1973; Roman i Magda, 1978)[1]. Po komedii Bo oszalałem dla niej (1980) zasłynął cenionym przez krytyków i widownię dreszczowcem Wielki Szu (1982), z Janem Nowickim w roli podstarzałego szulera, który wraca do zawodu po wyjściu z więzienia. Wielki Szu zapewnił Chęcińskiemu Złotą Kaczkę za najlepszy film[2].
Po transformacji ustrojowej w Polsce Chęciński na podstawie scenariusza Stanisława Tyma nakręcił komedię Rozmowy kontrolowane (1991), drugie ogniwo trylogii o Ryszardzie Ochódzkim (Tym), typowym polskim aparatczyku komunistycznym, który dobrze się odnajduje w każdej rzeczywistości politycznej. Kontynuacja MisiaStanisława Barei opierała się na zagmatwanej intrydze: Ochódzki ma przeniknąć do struktur „Solidarności” jako tajny współpracownikSłużby Bezpieczeństwa, lecz wskutek wprowadzenia w Polsce stanu wojennego oraz nieprzewidzianych okoliczności staje się wrogiem rządzącej władzy i urasta do miana bohatera narodowego. Rozmowy kontrolowane, podobnie jak Miś Barei, stały się filmem kultowym[1]. Ostatni film w swej karierze Chęciński zrealizował dopiero w 2006 roku; był to telewizyjny utwór Przybyli ułani (2006)[1].
Działalność okołofilmowa
W latach 1976–1980 był zastępcą kierownika artystycznego zespołu filmowego „Iluzjon”, a w latach 1988–1991 zastępcą kierownika artystycznego zespołu filmowego „Kadr”. Za całokształt twórczości otrzymał „Platynowe Lwy” na 39. Festiwalu Filmowym w Gdyni (2014)[3] i Nagrodę Orła za osiągnięcia życia (2017).
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (2021, pośmiertnie)[14][15]
Upamiętnienie
W 2022 r. imieniem Sylwestra Chęcińskiego został nazwany park w Suścu, gdzie znajduje się również poświęcona mu tablica pamiątkowa.[16][17][18]
W 2023 r. odsłonięto tablicę pamiątkową z portretem Sylwestra Chęcińskiego na budynku Centrum Technologii Audiowizualnych CeTA we Wrocławiu.[19][20]
W 2023 r. odsłonięto tablicę upamiętniającą Sylwestra Chęcińskiego w Dzierżoniowie na ul. Podwalna 4, gdzie zamieszkiwał przez wiele lat.[21]
24 czerwca 2022 Rada Miejska Wroclawia podjęła uchwałę o nadaniu nazwy Rondo Sylwestra Chęcińskiego - u zbiegu ulic Gajowickiej, Racławickiej i Orlej (Wroclaw-Krzyki), gdzie nieopodal mieszkał reżyser (ul. Sepia 36)
.jpg)
