Strzępiak promienisty (Inocybe splendens R. Heim) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1990 roku[2]. W opracowaniu Władysława Wojewody z 2003 r. gatunek ten jest synonimizowany z Inocybe phaeoluca Kühner[3], jednak według Index Fungorum są to odrębne gatunki[1].
Morfologia
- Kapelusz
Średnica 3–5 cm, początkowo stożkowaty, potem rozpostarty z wyraźnym, tępym garbkiem. Brzeg podgięty. Powierzchnia promieniście popękana i pokryta ciemnobrązowymi, liliowymi lub purpurowo-czarniawymi, przylegającymi włókienkami. Spomiędzy włókienek prześwituje słomkowe tło[2].
- Blaszki
Przyrośnięte, lub wyraźnie zbiegające średnio gęste, szerokie. Początkowo o barwie od białawej do płoworóżowej, potem ciemniejsze od zarodników[2].
- Trzon
Wysokość 3–5,5 cm, grubość 0,7–1,1 cm, walcowaty, z obrzeżoną bulwką w podstawie. Powierzchnia biała, na szczycie oszroniona[2].
- Miąższ
Biały, mięsisty, o nieprzyjemnym smaku i ziemistym zapachu[2].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki eliptyczno-łódeczkowate z dzióbkiem, 9,5–11,2 × 5,5–16,2 µm. Cystydy liczne, 55–75 × 17–20 µm, na szczycie z kryształkami[2].
Występowanie i siedlisko
Znane jest występowanie strzępiaka brunatnego w Europie i w Ameryce Północnej[4]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano dwa stanowiska. Ponieważ jednak gatunek ten w checklist W. Wojewody synonimizowany jest ze strzępiakiem brunatnym, nie wiadomo, o który z tych gatunków chodzi[3]. Nowsze stanowiska podaje internetowy atlas grzybów, ale również pod nazwą wg W. Wojewody strzępiak brunatny Inocybe splendens. Zaliczony w nim jest do gatunków rzadkich i wymagających ochrony[5].
Grzyb mikoryzowy. Rośnie na ziemi, głównie w lasach liściastych. Spotykany pod klonami, brzozami, grabami, topolami, dębami, lipami, wierzbami, ale także pod sosnami[3].
Gatunki podobne
Inocybe splendens R. Heim opisany został we Francji, gdzie występował na leśnych polankach. Ponieważ w opracowaniu W. Wojewody synonimizowany jest ze strzępiakiem brunatnym Inocybe phaeoluca Kühner, jego występowanie w Polsce wymaga dalszych badań. Dla s. brunatnego charakterystyczną cechą jest brak różowego odcienia i oszronienie trzonu na całej długości[2].
Przypisy
Identyfikatory zewnętrzne (
takson):
