Stowarzyszenie Willa Decjusza – instytucja kulturalna tworząca forum wymiany myśli przedstawicieli różnych kultur, narodowości i obszarów zainteresowań oraz poszukiwań i wzajemnych inspiracji dla pracy twórczej. W realizacji swych programów współpracuje z instytucjami krajowymi i zagranicznymi, które dążą do rozwoju wartości istniejących w kulturach regionalnych, wspierają procesy integracji europejskiej oraz propagują humanistyczne dziedzictwo cywilizacji europejskiej. Organizacja założona w 1995 roku, działalność rozpoczęła w 1996 roku w odnowionej Willi Decjusza – renesansowym obiekcie powstałym w 1535 roku z inicjatywy Justusa Ludwika Decjusza. Stowarzyszenie od 2007 jest organizacją pożytku publicznego.

U podstaw wszelkich programów Stowarzyszenia leży idea spotkań przedstawicieli różnych dziedzin nauki i kultury, narodowości i obszarów zainteresowań, idea wymiany myśli, promując pluralizm i tolerancję w życiu publicznym. Wiele projektów ma charakter interdyscyplinarny, umożliwiający wieloaspektowe spojrzenie na rolę kultury we współczesnym świecie, zagadnienia międzynarodowej współpracy kulturalnej, metody zarządzania kulturą i sposoby jej finansowania. Równie ważne miejsce w tych programach przyznaje Willa Decjusza roli pisarzy i tłumaczy w dialogu społecznym, integracji europejskiej, ochronie dziedzictwa kulturowego, problematyce mniejszości narodowych i kształtowaniu postaw tolerancji.

Adresatami programów Stowarzyszenia są nie tylko przedstawiciele środowisk nauki, sztuki i polityki ale również menadżerowie i przedsiębiorcy pracujący na styku różnych kultur. Podobnie jak przed wiekami, Willa Decjusza jest nadal chętnie odwiedzana przez znamienitych gości, wybitnych naukowców, artystów i autorytety życia społecznego, kulturalnego i politycznego. W ten sposób idee Renesansu, towarzyszące początkom Willi Decjusza odżywają a realizowane przez Stowarzyszenie projekty doskonale wpisują w specyfikę i tradycję historycznej Willi^[1].

• popieranie, rozwijanie i propagowanie twórczości artystycznej i literackiej,
• międzynarodowa współpraca kulturalna i intelektualna,
• podtrzymywanie tradycji oraz rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej,
• tworzenie i prowadzenie studiów zaawansowanych, programów stypendialnych i szkół letnich,
• prowadzenie działalności wspomagającej rozwój kulturalny wspólnot i społeczności lokalnych,
• prowadzenie edukacji i upowszechnianie oświaty kulturalnej,
• wspieranie i stymulowanie prac naukowo-badawczych,
• prowadzenie działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami,
• ochrona zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Willi Decjusza i jego udostępnianie,
• utrzymywanie, ochrona zgromadzonych w Willi Decjusza dóbr kultury polskiej i tradycji oraz ich pomnażanie i udostępnianie,
• prowadzenie działalności na rzecz upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także innych działań wspomagających rozwój demokracji,
• działalność na rzecz mniejszości narodowych,
• promocja i organizacja wolontariatu,
• podejmowanie innych inicjatyw kulturalnych i społecznych^[3].

• Letnia Szkoła Wyszehradzka – program edukacyjny skierowany do studentów, doktorantów, nauczycieli i dziennikarzy z państw Grupy Wyszehradzkiej^[4].
• Nagroda imienia Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka w latach 2002-2003 – coroczna nagroda przyznawana za zasługi na rzecz współistnienia różnych społeczeństw, religii i kultur. Wśród laureatów są m.in. Alaksandar Milinkiewicz i Festiwal Kultury Żydowskiej.
• Wyszehradzkie Rezydencje Literackie – cykl pobytów rezydenckich i wydarzeń literackich, adresowanych do pisarzy/pisarek, poetów/poetek, eseistów/eseistek, krytyków/krytyczek, tłumaczy/tłumaczek literatury i dziennikarzy/dziennikarek z krajów Grupy Wyszehradzkiej (Czechy, Polska, Słowacja i Węgry) organizowany z inicjatywy Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego.
• Magazyn literacki RADAR – międzynarodowe pismo literackie, emitowane i wydawane po niemiecku, polsku i ukraińsku.
• SoClose (Enhancing Social Cohesion through Sharing the Cultural Heritage of Forced Migrations) – międzynarodowy projekt finansowany z funduszu europejskiego w ramach programu naukowo-innowacyjnego „Europeans Union’s Horizon 2020”, wzmacniający więzi społeczne oraz wspierający integrację między uchodźcami i migrantami a społecznościami lokalnymi.

Pierwszym przewodniczącym był prof. Jacek Woźniakowski. Obecnie w skład zarządu wchodzą^[5]:

• Henryk Woźniakowski – Przewodniczący Zarządu
• Stefan Salamon – Skarbnik
• Romana Maciuk-Agnel – Członek Zarządu

Dyrektorem stowarzyszenia jest Dominika Kasprowicz. Członkami rzeczywistymi Stowarzyszenia Willa Decjusza są m.in.: Józef Lassota, Krzysztof Görlich, Krystyna Zachwatowicz-Wajda, Andrzej Zoll.

• Strona oficjalna Stowarzyszenia Willa Decjusza
• Willa Decjusza