Stowarzyszenie Grupa Historyczna „Zgrupowanie „Radosław”” – stowarzyszenie o charakterze historyczno-patriotycznym, zrzeszające pasjonatów historii Polskiego Państwa Podziemnego, Powstania Warszawskiego oraz II Konspiracji, założone w 2005 roku[1].
Historia
SGH „Zgrupowanie „Radosław”” zawiązane zostało na fali obchodów 60 rocznicy Powstania Warszawskiego w 2004 roku.
Formalną rejestrację, wraz z ustanowieniem statutu przeprowadzono w roku 2008. Od 2015 roku miejscem spotkań i działalności wystawienniczej jest Reduta Banku Polskiego, budynek Wojskowego Przedsiębiorstwa Handlowego.
Nazwa i tradycje Stowarzyszenia nawiązują do elitarnego powstańczego Zgrupowania Radosław.
Do roku 2015 Stowarzyszenie podzielone było na sekcje odpowiadające nazwami pododdziałom wchodzącym w skład Zgrupowania Radosław. Stowarzyszenie liczy około 60 aktywnych członków, oraz kilkudziesięciu członków wspierających[1]. Warunkiem członkostwa jest odbycie okresu rekruckiego, trwającego minimum trzy miesiące, oraz zdanie egzaminu i skompletowanie podstawowego wyposażenia[2].
Założycielem i komendantem Stowarzyszenia jest Tomasz Karasiński.
Działalność
Do celów statutowych Stowarzyszenia należy działalność badawcza, edukacja historyczna oraz promowanie wśród społeczeństwa postaw patriotycznych, kultywowanie pamięci o historii Polski, a w szczególności o Polskim Państwie Podziemnym 1939 – 1956 i organizacjach niepodległościowych 1939 -1963.
Zadania te realizowane są według statutu Grupy poprzez:
- „Prowadzenie własnej działalności badawczej i wystawienniczej oraz wspieranie inicjatyw służących propagowaniu wiedzy historycznej
- Organizowanie imprez kulturalnych i masowych, wystaw, konkursów, wernisaży artystycznych i innych akcji mających na celu inicjowanie szerszego społecznego zainteresowania powyższą tematyką
- Udział i organizację obchodów rocznicowych i innych przedsięwzięć upamiętniających walkę i męczeństwo narodu polskiego, szczególnie w okresie II wojny światowej i w latach powojennych
- Organizację widowisk i inscenizacji historycznych oraz rekonstrukcji upamiętniających walkę i męczeństwo narodu polskiego”[3]
Od 2005 roku Stowarzyszenie zorganizowało i brało udział w kilku tysiącach wydarzeń o charakterze patriotyczno-historycznym[4]. Do najpoważniejszych projektów należy zaliczyć rekonstrukcje „Czerniaków 44” z roku 2007, „Mokotów 44” z roku 2008, „Stare Miasto 44” zrealizowaną w 2012, „Wola 44” z lat 2014 i 2015[5], oraz inscenizację „Reduta PWPW” z roku 2016.
W roku 2013 członkowie SGH „Zgrupowanie „Radosław”” wystąpili w filmie „Miasto 44” Jana Komasy, a w 2014 w sezonie serialu Czas honoru poświęconemu Powstaniu Warszawskiemu.
Cyklicznymi wydarzeniami organizowanymi przez „Radosława” jest Katyński Marsz Cieni upamiętniający ofiary zbrodni katyńskiej, „Noc Muzeów w Reducie Banku Polskiego”, oraz Rajd „Zapory” poświęcony pamięci mjr.cc. Hieronima Dekutowskiego „Zapory” organizowany w rejonie Bełżyc.
Od 2008 roku Grupa wydaje w każdą rocznicę Powstania Warszawskiego własne pismo[6].
Od 2012 roku członkowie Stowarzyszenia biorą udział w pracach ekshumacyjnych prowadzonych przez doktora Krzysztofa Szwagrzyka.
W 2018 roku Stowarzyszenie nominowane zostało do nagrody Wawa Bohaterom[7], a w roku 2020 otrzymało nagrody Złoty BohaterON oraz Złoty BohaterON Publiczności w kategorii „Organizacja non-profit”[8].
W 2019 roku członkowie Stowarzyszenia brali udział w odzyskaniu i przekazaniu do Muzeum Wojska Polskiego sztandaru Pułku 4. Ułanów Zaniemeńskich[9].
20 lutego 2020 roku członkowie SGH "Zgrupowanie Radosław" uratowali wyrzucone na wysypisko archiwalia po śp. Eugeniuszu Tyrajskim ps. Sęk[10].
16 września 2021 roku ośmiu członków Stowarzyszenia, w tym dwóch żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej, zostało odznaczonych przez Ministra Obrony Narodowej Medalem "Za zasługi dla obronności kraju"[11]
W 2023 r. Stowarzyszenie zostało wyróżnione przez Instytut Pamięci Narodowej tytułem „Kustosz Pamięci Narodowej”[12].
W 2024 r. Stowarzyszenie zostało wyróżnione odznaczeniem Dumni z Powstańców[13].
Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego
W ramach działalności Grupy z dniem 1 marca 2018 r. powołane zostało Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego.
Do zadań muzeum należą gromadzenie, przechowywanie, konserwowanie, udostępnianie i upowszechnianie zbiorów związanych z walką o niepodległość Polski w latach 1939-1963, ze szczególnym uwzględnieniem zbiorów związanych z historią żołnierzy Armii Krajowej i Powstania Warszawskiego.
Zbiór muzealny stanowią pamiątki związane z okresem II wojny światowej oraz II konspiracji, pochodzące z prywatnych kolekcji członków Stowarzyszenia. Wśród cennych eksponatów znajdują się unikatowe dokumenty: meldunki, rozkazy, wnioski awansowe, sprawozdania z walki, jak również pamiątki osobiste, elementy umundurowania, wyposażenia i uzbrojenia Powstańców Warszawskich, oraz liczący kilkaset pozycji przedwojenny księgozbiór. Sporą część zbiorów stanowią także niepublikowane dotąd fotografie z okresu Powstania. Muzeum można zwiedzać po telefonicznym kontakcie, lub w dni otwarte m.in. podczas Nocy Muzeów[14].
Ze względu na unikalność i wagę zbiorów dotyczących Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej, muzeum i Stowarzyszenie zostało objęte współpracą przez centralne archiwum państwowe - Archiwum Akt Nowych[10].
Przypisy
