PROFILPELAJAR.COM

Stopa cukrzycowa
	; Stopa cukrzycowa z poważnym zakażeniem z utratą palców – zgorzel wilgotna w środku.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stopa cukrzycowa − zespół specyficznych przypadłości dotykających stopę. Jest powikłaniem cukrzycy. Występuje u 6-10% pacjentów z cukrzycą^[1]. Nieleczona, prowadzi do nieodwracalnych deformacji i martwic stopy, co często kończy się amputacją.

Przyczyny

Stopa cukrzycowa jest powikłaniem wieloletniej, źle leczonej cukrzycy. Hiperglikemia utrzymująca się przez dłuższy czas, doprowadza do uszkodzenia naczyń krwionośnych (szczególnie tętnic), co skutkuje zmniejszeniem ich elastyczności, zarastaniem i nasiloną miażdżycą. Z powodu niedokrwienia tkanek stopy dochodzi do zaburzeń ich czynności. Z drugiej zaś strony zwiększa lepkość krwi, co powoduje skłonność trombocytów do zlepiania się (agregacji), a w następstwie powstawanie szkodliwych zakrzepów. Następstwem tych patologicznych zmian jest groźne niedotlenienie tkanek. Oprócz powyższego mechanizmu, istnieje jeszcze inny – zespół neuropatyczny, spowodowany uszkodzeniem nerwów obwodowych. Dochodzi do zmniejszenia czucia i wibracji, efektem czego jest nieodczuwanie bólu przy otarciach czy uszkodzeniach naskórka.

Objawy

Neuropatycznego zespołu stopy cukrzycowej

Osłabienie czucia w stopie (słabsze odczuwanie bólu i efekt „skarpetek”), a jednocześnie uczucie pieczenia, mrowienia i palenia. Natomiast osłabienie napięcia mięśni i kości, powoduje deformacje i martwice.

Niedokrwiennego zespołu stopy cukrzycowej

Przewlekłe niedotlenienie tkanek sprawia, iż obumierają – tworzą się skrzepy, opuchlizny, wrzody, martwice i pęknięcia. Jednocześnie deformują się paznokcie, tkanki miękkie zanikają, a cała stopa jest sina.

Wspólnym i ostatecznym objawem jest skrajne wyniszczenie stopy, jej podatność na infekcje, nieustanny ból i niemożność chodzenia.

Leczenie i zapobieganie

Profilaktyka

Zdrowie stóp diabetyka zależy przede wszystkim od wyrównanych poziomów cukru we krwi oraz pielęgnacji stóp. Chorzy na cukrzycę mają je bardzo wrażliwe, a jednocześnie mniej odczuwają nacisk na nie (znieczulica skóry). Dlatego zalecane jest noszenie odpowiedniego obuwia i bezuciskowych skarpet oraz chronienie przed zimnem i zranieniami, a także nienarażanie ich na zbyt długi kontakt z wodą i dokładne osuszanie. Tak jak we wszystkich powikłaniach cukrzycy największa rola zapobiegawcza przypada na właściwe unormowanie poziomu glikemii (najlepiej normoglikemia) w trakcie leczenia cukrzycy.

Leczenie^[2]

Leczenie stopy cukrzycowej jest trudne i nie zawsze skuteczne. Podstawowe znaczenie ma dobre wyrównanie cukrzycy. Preferowana jest intensywna insulinoterapia. W wyjątkowych przypadkach dopuszczalne jest stosowanie doustnych leków hipoglikemizujących, jeżeli takie leczenie zapewnia prawidłowe wyrównanie metaboliczne cukrzycy oraz nie ma wskazań do leczenia insuliną. Ważnym elementem leczenia (szczególnie w zespole neuropatycznej stopy cukrzycowej) jest odciążenie stopy. Stosuje się odpowiednie obuwie odciążające przodostopie i piętę. Odciążenie stopy uzyskuje się również za pomocą kul, wózka inwalidzkiego, opatrunku gipsowego. W przypadku potwierdzonego zakażenia stosuje się antybiotyki, które dobierane są w zależności od rodzaju patogenu i ciężkości zakażenia. Często konieczne jest postępowanie chirurgiczne - drenaż, nacinanie, usunięcie martwych tkanek, opatrunki klasyczne i opatrunki zapewniające wilgotne środowisko rany. W szczególnych przypadkach możliwe są zabiegi wewnątrznaczyniowe. Amputacje powinny być możliwie oszczędne. Alternatywną i obiecującą metodą leczenia infekcji stopy cukrzycowej jest terapia fotodynamiczna wykorzystująca fotosensybilizatory, które po aktywacji światłem o odpowiedniej długości fali są zdolne do produkcji tlenu singletowego unieszkodliwiającego bakterie^[3].

Klasyfikacja ICD10

kod ICD10	nazwa choroby
ICD-10: E10.5	Cukrzyca insulinozależna (z powikłaniami w zakresie krążenia obwodowego)
ICD-10: E11.5	Cukrzyca insulinoniezależna (z powikłaniami w zakresie krążenia obwodowego)
ICD-10: E12.5	Cukrzyca związana z niedożywieniem (z powikłaniami w zakresie krążenia obwodowego)
ICD-10: E13.5	Inne określone postacie cukrzycy (z powikłaniami w zakresie krążenia obwodowego)
ICD-10: E14.5	Cukrzyca nie określona (z powikłaniami w zakresie krążenia obwodowego)

Przypisy

↑ Stopa cukrzycowa
↑ Zalecenie kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2013 [online] [dostęp 2014-02-20] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-24] .
↑ João PauloJ.P. Tardivo João PauloJ.P. i inni, Is surgical debridement necessary in the diabetic foot treated with photodynamic therapy?, „Diabetic Foot & Ankle”, 8 (1), 2017, DOI: 10.1080/2000625X.2017.1373552, ISSN 2000-625X, PMID: 29057063, PMCID: PMC5642141 [dostęp 2019-04-28] .