Stawy Berensewicza lub Stawy Beręsewicza[1][2], inna nazwa: Stawy Łączyny[3][4] – dwa zbiorniki wodne o powierzchni blisko 1,14 ha w Warszawie, w dzielnicy Ursynów.
Położenie i powierzchnia
Stawy leżą po lewej stronie Wisły, w Warszawie, w dzielnicy Ursynów w rejonie MSI Wyczółki[5], w pobliżu ulic Wyczółki i Łączyny. Akweny znajdują się na wysoczyźnie[1] w zlewni Potoku Służewieckiego i są zasilane jego wodami, a także wodami Kanału Grabowskiego. Stawy Berensewicza składają się z dwóch zbiorników wodnych: stawu górnego – mniejszego, leżącego bardziej na zachód, o powierzchni 0,5167 ha[1], a także stawu dolnego – o powierzchni 0,6190 ha[1]. Leżą na terenie wpisanego w 1952 r. do rejestru zabytków, a pochodzącego z XVIII wieku, zespołu dworsko-ogrodowego „Wyczółki” (nr rej. 641/1 z 23.04.1952 – dwór i 643/2 z 1.07.1965 – park z rzeźbami)[6][7].
Zbiorniki mają charakter stawów detencyjnych. Wielkość zlewni na odcinku potoku do wysokości odpływu ze stawów wynosi 26,9 km², a długość cieku głównego wynosi 7,2 km. Zasilane są wodami dopływającymi z Potoku Służewieckiego rurociągiem o średnicy 0,3 m. Akweny pracują w układzie bocznym – oznacza to, iż gdy napełnią się podczas dużych wezbrań, nadmiar wody jest usuwany przy pomocy obniżenia o wysokości 0,3 m i szerokości 20 m. Wypływ ma formę mnicha z leżakiem i stojakiem. W odległości 1 km wzdłuż cieku znajduje się staw Wyścigi[8].
Pojemność stawu dolnego przy normalnym poziomie piętrzenia wynosi 6970 m³, natomiast stawu górnego 4550 m³. Całkowita rezerwa powodziowa wynosi 10180 m³ (lub według innego źródła: 11 tys. m³[9]) – odpowiednio 5860 m³ i 4320 m³. Głębokość zbiorników wynosi ok. 1,5 m przy brzegu i dochodzi do 2,2 m w częściach środkowych[6].
Historia
Nazwa stawów pochodzi od jednej z rodzin, która była właścicielem dworu przed II wojną światową. Majątek został znacjonalizowany po jej zakończeniu na podstawie dekretów Bieruta. Wcześniej jego właścicielami byli m.in. Franciszek Krotkowski, rodzina Romanów, Fryderyk Florian Skarbek, hrabianka Grabowska, Konstanty Grabowski i Antoni Żukowski. Berensewiczowie odzyskali swoją własność w latach 90. XX w.[10]
Zbiorniki wodne przeszły rekultywację w latach 2004–2005[2]. Jej celem była retencja Potoku Służewieckiego, a także odtworzenie walorów krajobrazowych historycznej kompozycji zespołu dworskiego „Wyczółki”. W skład wykonanych prac weszły m.in. pogłębienie stawów, usunięcie namułów i budowa urządzeń wodnych[6]. Projekt obejmował dwa etapy. W pierwszym, w 2004, przeprowadzono renowację stawu dolnego i wykonano groblę, w drugim, w 2005, przebudowano staw górny, zamontowano także separator i osadnik piasku do podczyszczania wody, która dopływa z Potoku Służewieckiego. Projekt został sfinansowany ze środków Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach „Programu małej retencji”, a jego koszt wyniósł 860 tys. zł[2].
Na środku stawu górnego jest wyspa, która w przeszłości była połączona z lądem od strony północnej poprzez most, po którym zachowały się kamienne elementy. Na samej wyspie znajdują się pozostałości murowanej piwnicy[6].
Fauna
W 2004 roku na terenie stawów i w ich okolicach stwierdzono występowanie kaczki krzyżówki, rycyka i trzciniaka[11].
Przypisy
- ↑ a b c d Rada m.st. Warszawy: ZAŁĄCZNIK TEKSTOWY I TABELARYCZNY DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.. bip.warszawa.pl, 21 października 2010 r. [dostęp 2017-01-02]. (pol.).
- ↑ a b c Rekultywacja Stawów Beręsewicza zakończona. Dzielnica Ursynów m.st. Warszawy - Serwis www (pl) – Ekologia, 2005-04-21. [dostęp 2017-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-03)].
- ↑ Dzielnica Ursynów m.st. Warszawy: Komunikaty Ekologiczne. Dzielnica Ursynów m.st. Warszawy - serwis www (pl), 22 grudnia 1999 r.. [dostęp 2020-04-26]. (pol.).
- ↑ Biuro Naczelnego Architekta Miasta. Miejska Pracownia Planowania Przestrzennego i StrategiiB.N.A.M.M.P.P.P.S. Rozwoju Biuro Naczelnego Architekta Miasta. Miejska Pracownia Planowania Przestrzennego i StrategiiB.N.A.M.M.P.P.P.S., Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy, Warszawa 2006, s. 35 [dostęp 2020-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .
- ↑ Dzielnica Ursynów - Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie. Zarząd Dróg Miejskich, 2014-06-12. [dostęp 2017-01-02].
- ↑ a b c d Łukasz Gradowski, Kazimierz Banasik: Wpływ zbiornika Staw Berensewicza na redukcję fali wezbraniowej Potoku Służewieckiego. sggw.pl. [dostęp 2017-01-02].
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 30 września 2016 r. – woj. mazowieckie (Warszawa), Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 54 [dostęp 2017-01-02] .
- ↑ Małgorzata Pietrak, Kazimierz Banasik: Redukcja fali wezbraniowej Potoku Służewieckiego za pomocą małych zbiorników. sggw.pl. [dostęp 2017-01-02].
- ↑ Mariusz Barszcz: Zastosowanie modelu SWMM do prognozy przepływów prawdopodobnych w zlewni miejskiej. sggw.pl, 2015. [dostęp 2017-01-02].
- ↑ Dwór na Wyczółkach. Kawał zapomnianej historii Ursynowa FOTO. haloursynow.pl, 2016-04-09. [dostęp 2017-01-05].
- ↑ Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy - Załącznik nr II.7. Biuro Naczelnego Architekta Miasta, 2004. [dostęp 2017-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
