Ten artykuł dotyczy miejscowości w gminie Papowo Biskupie. Zobacz też: Staw.Staw – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Papowo Biskupie. Staw zajmuje powierzchnię 495 hektarów[4].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie toruńskim.
Historia
Średniowiecze
Pierwsza informacja o miejscowości pochodzi z 1398 roku[4]. Wieś występowała pod nazwami: Stabe (1398), Steben (1438), Steeeben, Stob, Stabon, Staw (1570)[4]. W średniowieczu Staw należał do komturstwa, a następnie do prokuratora papowskiego[4]. W latach 1398–1406 w Stawie znajdował się folwark zakonny[4]. w 1418 roku w Stawie mieszkali Jenechen płacący czynsz w wysokości 4,5 grzywny oraz nieznany z imienia karczmarz płacący 8 szkojców[4]. W latach 1423–1424 pochodzący z miejscowości Beneke Reyneke był zobowiązany do 1 służby w zbroi lekkiej[4]. W 1438 roku Staw płacił czynsz w wysokości: 1 wiardunek (od Michała), 22 szkojce (od Hansa von Veldechena), po 4 funty pieprzu i po 3 korce zboża do reszty mieszkańców[4]. W późnym średniowieczu Staw należał do klucza papowskiego[5].
Od 1466 roku Staw należał do królów polskich[4]. W 1505 roku król Aleksander Jagiellończyk przekazał wieś biskupom chełmińskim[4]. W 1614 roku Staw stanowił uposażeni kanonika Fabiana Konopackiego[4].
Czasy nowożytne
W 1723 roku w Stawie znajdowało się 5 gospodarstw (każde posiadało przywilej)[4]. Sołtys wsi posiadał 5 włók[4]. W miejscowości znajdowała się karczma oraz prawdopodobnie młyn (w inwentarzach pochodzących z 1723 roku jest mowa o włókach młynarskich)[4]. W 1740 roku inwentarz gospodarczy wymieniał następujących gospodarczy: Szczepienski, Mikułka, Groszenski, Turski, Potocki[4]. 11 lutego 1750 roku Staw przeszła do areału katedry diecezji chełmińskiej w Chełmży[4]. W 1772 roku Staw należał do Prus.
W 1773 roku odbył się pierwszy spis ludności w Stawie[4]. Wieś wtedy zamieszkiwały 83 osoby (wśród nich: Jan Lipieński, Stanisław Łaski, Wojciech Grosiewski, robotnicy folwaczani Mateusz (?) i Wojciech Meller[4]. Do 1832 roku właścicielem miejscowości został Thoma Cyrankowski, od 1832 Magdalena Mroczynkowska, od 1859 Kazimierz i Rozalia Meller, w latach 1895-1909 Franc i Julianna Sarneccy, w latach 1913-1919 Meller, 1919-1930 rodzina Cieszkowskich, 1930-1935 Franciszek Sarnecki[4][6]. Po Sarneckim wieś przeszła do rąk J. Kotlewskiego[5].
W 1885 roku Staw posiadał 495 hektarów powierzchni, 32 budynki (14 mieszkalnych)[5]. Wieś zamieszkiwało 186 mieszkańców (178 katolików, 2 ewangelików i 6 Żydów)[5].
Z przełomu XIX/XX wieku pochodzi istniejący do dzisiaj pałac[5].
Współczesność
Po II wojnie światowej miejscowość upaństwowiono, w 1947 roku weszła w skład Zakładu Rolnego we Wrocławkach[5].
W 1995 roku w Stawie wybudowano wodociągi[7]. W 2005 roku wymieniono oświetlenie uliczne[8]. W 2006 roku przy wsparciu powiat chełmińskiego wyremontowano drogę Papowo Biskupie-Staw[6]. W 2011 roku wyremontowano drogę Staw-Bartlewo[9].
W 2013 roku w Stawie działały dwa podmioty gospodarcze[5].
Urodzeni
We wsi w 1905 urodził się Marian Meller – polski aktor i dyrektor teatrów.
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 130319
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1221 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 133. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ a b c d e f g Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 41. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ a b Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 134. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 142. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 144. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 146. ISBN 978-83-940216-0-3.
