Starzec jakubek[4][5], starzec Jakubek[6] (Jacobaea vulgaris Gaertn.[3][7]) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Występuje w całej Europie, na dużej części Azji oraz w Afryce Północnej (Algieria, Maroko, Tunezja)[8]. W Polsce jest pospolity.
Nazewnictwo
Tradycyjnie gatunek włączany był do rodzaju starzecSenecio. Według nowszych ujęć taksonomicznych gatunek należy do rodzaju Jacobaea Gaertn.Fruct. sem. pl. 2:445, t. 170, fig. 1. 1791[8][3][7].
Dolne lirowate, górne pierzastodzielne, ich odcinki odstają prawie pod prostym kątem. Nasady liści przeważnie z uszkami. Młode liście są pajęczynowato owłosione.
Tworzą zebrane w podbaldachykoszyczki o średnicy 1,5–2,5 cm. Zewnętrzne listki okrywy zbiegające po szypułce i bardzo krótkie. Kwiaty żółte, kwiatów języczkowatych często brak. Ich puch kielichowy jest ok. dwa razy dłuższy od owocu i łatwo odpadający.
Roślina niebezpieczna dla koni i królików. Jest trująca jako świeża, zwiędła i wysuszona. Działa jako kumulująca się trucizna niszcząca wątrobę. Spożycie przez zwierzę jednorazowo większej ilości starca czy też niewielkich jego ilości w dłuższym okresie może spowodować śmiertelne zatrucie[potrzebny przypis].
Niegdyś wierzono, że starzec jakubek jest rośliną leczniczą pomocną przy nadciśnieniu czy chorobach wątroby. Stosowano go przy silnych kolkach, chorobach skóry, wypryskach i trudno gojących się ranach. Dziś jednak wiadomo, że roślina jest silnie trująca i rakotwórcza[10].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abcJacobaea vulgaris Gaertn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-18].
↑ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 164-166, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin Polski niżowej. Wyd. drugie poprawione i unowocześnione. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 2013, s. 492. ISBN 978-83-01-14342-8.
↑Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 493. ISBN 83-01-00129-1.
↑ abKadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
