|
Starzec gajowy
Starzec gajowy (Senecio nemorensis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Występuje w środkowej i południowo-wschodniej Europie oraz w strefie umiarkowanej Azji, w jej wschodniej części sięgając na południu po Wietnam[3]. W Polsce jest pospolity w Karpatach i Sudetach, rzadko natomiast na niżu – na Śląsku, Wyżynie Małopolskiej, Wyżynie Lubelskiej i w Kotlinie Sandomierskiej.
Morfologia
- Łodyga
- Wzniesiona, górą rozgałęziona, do 1,5 m wysokości. Charakterystyczną cechą różniącą od starca Fuchsa jest owłosienie łodygi w jej górnej części oraz brak czerwonego wybarwienia – cała jest zielona. Łodyga aż po kwiatostan jest gęsto ulistniona. Pod ziemią roślina posiada ukośne kłącze.
- Liście
- Eliptyczne, ostre, piłkowanoząbkowane, zwężone w wyraźny, oskrzydlony ogonek. Ząbki liści są proste i niezagięte na szczycie. Dolne liście mają nasady nagle ściągnięte i zbiegające po ogonku. Środkowe i górne liście z szeroko oskrzydlonym ogonkiem i często o uszkowatych nasadach. Górne liście niewiele tylko mniejsze od dolnych, natomiast podsadki znacznie różnią się kształtem i wielkością. Liście na dolnej stronie są owłosione.
- Kwiaty
- Koszyczki kwiatowe o średnicy 18–25 mm, zebrane w parasolowaty podbaldach. Walcowata i jednorzędowa okrywa koszyczków o długości 6–8 mm składa się zazwyczaj z 8–13 owłosionych listków. Również szypułki koszyczków są owłosione. U podstawy koszyczków znajdują się dodatkowe, skrętolegle ustawione listki. Na dnie koszyczków plewinki. Puch kielichowy żółtawy. Kwiaty siarkowożółte. Brzeżnych kwiatów języczkowych zwykle 5.
- Owoc
- Naga niełupka o długości 7–8 mm z puchem kielichowym w postaci włosków.
- Gatunki podobne
- Jest bardzo podobny do starca jajowatego, przez Linneusza nieodróżniany od niego, przez niektórych botaników wyróżniany jako podgatunek.
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Kwiaty kwitną od lipca do września, zapylane są przez muchówki, lub dochodzi do samozapylenia[4]. Rośnie w lasach, zrębach, nad potokami, w ziołoroślach. Występuje na różnych podłożach. W Tatrach występuje po piętro alpejskie, głównie jednak w reglu dolnym i górnym. Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Betulo-Adenostyletea[5]. Liczba chromosomów 2n= 40.
Systematyka i zmienność
W obrębie dawniej szeroko ujmowanego gatunku wyróżnia się szereg węziej ujmowanych gatunków. Spośród nich w Polsce występują: starzec jajowaty Senecio ovatus, starzec hercyński S. hercynicus, starzec niemiecki S. germanicus i starzec ukraiński S. ucrainicus. Natomiast typowy starzec gajowy w Polsce nie rośnie[6].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ Senecio nemorensis L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-02-15] .
- ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973. Brak numerów stron w książce
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
- ↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 289, ISBN 978-83-62975-45-7 .
Bibliografia
- Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9. Brak numerów stron w książce
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8. Brak numerów stron w książce
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. Brak numerów stron w książce
Identyfikatory zewnętrzne:
|
|
