Stary Ratusz w Radomiu

Stary Ratusz w Radomiu
Ilustracja
Rekonstrukcja fasady Starego Ratusza
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Radom

Adres

Rynek

Typ budynku

ratusz

Styl architektoniczny

gotyk, renesans

Rozpoczęcie budowy

XIV w.

Ważniejsze przebudowy

XVI w., XVII w.,
XVIII w.

Zniszczono

1819

Położenie na mapie Radomia
Mapa konturowa Radomia, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Stary Ratusz w Radomiu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Stary Ratusz w Radomiu”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Stary Ratusz w Radomiu”
Ziemia51°24′11″N 21°08′32″E/51,403056 21,142222
Multimedia w Wikimedia Commons

Stary Ratusz w Radomiu – gotycko-renesansowy budynek usytuowany na radomskim Rynku. Od XIV do XIX w. siedziba władz miejskich. Rozebrany w 1819 roku.

Historia

Dokładna data wybudowania ratusza nie jest znana. Według starszych opracowań budynek powstał w okresie lokacji Nowego Miasta przez Kazimierza Wielkiego w połowie XIV wieku[1]. Możliwe jednak, że powstał później w wieku XV[1]. Najstarsze zachowane plany Radomia z końca XVIII i początku XIX w. umieszczały ratusz na środku rynku[2], zaś plan projekt regulacji miasta z 1818 sytuował go w zachodniej części rynku na osi ulicy Rwańskiej[3]. Badania archeologiczne z 2014 potwierdziły lokalizację w zachodniej części rynku[4].

Piwnice budowli zajmowały magazyny i więzienie, parter archiwum miejskie, kasa i sąd, a piętro sala Rady Miejskiej. W budynku znajdował się też prawdopodobnie miejski arsenał. Stary Ratusz był nie tylko siedzibą magistratu i burmistrza Radomia, ale też m.in. miejscem obrad działającej w Radomiu najwyższej izby obrachunkowej I Rzeczypospolitej, Trybunału Skarbowego Koronnego (tzw. komisji radomskiej). W czerwcu 1767 roku zawiązano w nim konfederację radomską. Stary Ratusz był trzykrotnie przebudowywany – po pożarze w XVI wieku, po Potopie Szwedzkim oraz w latach 70. XVIII wieku. Władze miejskie opuściły zdewastowany budynek w 1819 roku, kiedy rozebrano go na rozkaz namiestnika Królestwa Józefa Zajączka. Jedynym zachowanym fragmentem budowli są kamienne fundamenty[5][6][7].

Architektura

Wygląd ratusza znany jest dzięki obrazowi przedstawiającemu radomski rynek, namalowanemu w 1808 roku przez Samuela Hoppena czyli 10 lat przed rozbiórką obiektu. Był to bezwieżowy, ceglany, gotycko-renesansowy budynek z drewnianym podcieniem, o ostrołukowych oknach, zwieńczony prawdopodobnie pierwotnie dwoma szczytami( na obrazie Hoppena widoczny tylko jeden). Pierwotnie na planie zbliżonym do kwadratu (ok. 12 x 11 metrów), w późniejszym okresie rozbudowany do wymiarów ok. 18 x 11 metrów[5][6][7].Główne wejście znajdowało się od strony północnej w postaci rozbudowanej, murowanej galerii.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Barczyk, Marciniak-Barczyk i Marciniak 2015 ↓, s. 294.
  2. ↑ Barczyk, Marciniak-Barczyk i Marciniak 2015 ↓, s. 294–295.
  3. ↑ Barczyk, Marciniak-Barczyk i Marciniak 2015 ↓, s. 295.
  4. ↑ Barczyk, Marciniak-Barczyk i Marciniak 2015 ↓, s. 293.
  5. ↑ a b red. W. Kalinowski, Architektura i urbanistyka Radomia, Lublin 1979, s. 76-78.
  6. ↑ a b red. J. Sekulski, Encyklopedia Radomia, Radom 2009, s. 228.
  7. ↑ a b Iwona Kaczmarska: Jak to z ratuszem było.... CoZaDzień.pl. [dostęp 2015-02-03].

Bibliografia

  • Grzegorz Barczyk, Joanna Marciniak-Barczyk, Wojciech Marciniak. Najstarszy ratusz Nowego Miasta w Radomiu w świetle badań archeologiczno-architektonicznych. „Radomskie Studia Humanistyczne”. Tom II, 2015. 
Rynek w Radomiu
Północna pierzeja
Zachodnia pierzeja
Południowa pierzeja
Wschodnia pierzeja
Płyta Rynku