PROFILPELAJAR.COM

Stanisław Zagajewski
	; Popiersie Stanisława Zagajewskiego, CK Browar B we Włocławku
Data urodzenia	ok. 1927
Data i miejsce śmierci	4 kwietnia 2008 ; Włocławek
Zawód, zajęcie	rzeźbiarz
Miejsce zamieszkania	Włocławek
Narodowość	Polska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Stanisław Zagajewski (ur. ok. 1927, zm. 4 kwietnia 2008 we Włocławku) – polski rzeźbiarz samouk, artysta z nurtu Art Brut, sztuki prymitywnej, surowej, intuicyjnej. Przez włocławian nazywany Stasiu Śrubka lub Włocławski Nikifor^[1].

Życiorys

Data i miejsce jego urodzin są nieznane. Został znaleziony zimą 1929 roku na stopniach kościoła św. Barbary w Warszawie. Znalezionemu dziecku przypisano imię i nazwisko i wpisano fikcyjną datę i miejsce urodzenia: (Warszawa, 27 września 1927). Dzieciństwo spędził w zakonnych zakładach opiekuńczych w Ciechocinku i Grabiu pod Toruniem. Zarabiał na życie wykonując wiele różnych zawodów: kucharza, ogrodnika, introligatora, krawca, był także stróżem nocnym i konwojentem. Wykonywał też sztukaterie na warszawskiej Starówce, pracował przy budowie MDM-u w Warszawie i Trasie W-Z.

Rzeźbienie w glinie było od najmłodszych lat jego wielką pasją i namiętnością. Jego zdolności zostały odkryte dość wcześnie, jednak do średniej szkoły plastycznej nie mógł zostać przyjęty, gdyż nie ukończył szkoły podstawowej, a do szkoły budowlanej – z powodu zbyt wątłego zdrowia.

Sztuki wypalania glinianych form nauczono go w „Cepelii” dla której robił gliniane ptaszki. Dzięki osobistym staraniom prof. Aleksandra Jackowskiego z Instytutu Sztuki PAN^{[potrzebny przypis]}, otrzymał we Włocławku niewielki domek, gdzie żył i pracował do końca życia.

Najpełniejszy zbiór (stała ekspozycja – ponad 120 rzeźb; w tym kilka ołtarzy) jest własnością Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. Rzeźby Zagajewskiego mają także w swojej kolekcji m.in. Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Muzeum Śląskie w Katowicach, Muzeum Etnograficzne w Toruniu i Collection de l’Art Brut w Lozannie. Jego prace są pokazywane na wszystkich ważnych wystawach twórców z kręgu tzw. Art Brut.

1 października 2005 r. otrzymał z rąk ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego największe swoje wyróżnienie Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[2]. Medal w krótkim czasie został mu ukradziony.

21 września 2007 r. z okazji 80 urodzin, w czasie uroczystości jubileuszowej otrzymał Nagrodę Specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Został również odznaczony Medalem Honorowym Senatu RP przez senatora Andrzeja Persona.

Zmarł 4 kwietnia 2008 roku około godziny 16:00 w szpitalu, w którym był hospitalizowany od trzech tygodni. Przyczyną śmierci były prawdopodobnie komplikacje związane z zapaleniem płuc i wylewem^[3]. Jego grób znajduje się na cmentarzu we Włocławku.

Jego nazwiskiem została nazwana jedna z ulic Włocławka^[4].

Filmografia o Stanisławie Zagajewskim

Stanisław Zagajewski – Ars mea, lux mea, reżyseria Andrzej Papuziński, 1978
Powołanie czy obłęd, reżyseria Krzysztof Iwanowski, 1983
Inny, realizacja Urszula Guźlecka, 1998
Stanisław Zagajewski. Portret wybitnego artysty rzeźbiarza zaliczanego do kręgu l’Art Brut, odc. I serii: Sztuka ludowa i naiwna, Polskie Wydawnictwo Audiowizualne, 2006^[5]

Przypisy

↑ Adam Luks: Sztukmistrz z Włocławka. Nowości Toruńskie. [dostęp 2014-11-29].
↑ Bydgoszcz muzyczną stolicą Polski północnej. Znaki dobrego czasu, kujawsko-pomorskie.pl, 1 października 2005 [dostęp 2013-01-10] [zarchiwizowane 2015-05-25] .
↑ Zmarł rzeźbiarz Stanisław Zagajewski [online], onet.pl, 7 kwietnia 2008 [dostęp 2016-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2015-05-02] .
↑ ulica St. Zagajewskiego – Włocławek. Targeo. [dostęp 2016-06-17].
↑ film o St. Zagajewskim. ninateka.pl. [dostęp 2016-06-17].

Bibliografia

Stanisław Zagajewski, Bogucki Janusz, katalog wystawy Galerii Widza i Artysty w Warszawie, Warszawa 1963
Stanisław Zagajewski. Rzeźba ceramiczna, Liszka Elżbieta, Warszawa 1983
Stanisław Zagajewski i jego ołtarze, praca magisterska, Budnik Grzegorz, promotor prof. dr hab. Tadeusz Chrzanowski, KUL Instytut Historii Sztuki, Lublin 1992
Przerażenie i ukojenie, Państwowa Galeria Sztuki w Płocku, Płock, kwiecień 1993
Stanisław Zagajewski, album, opr. K. Kotula, P. Nowakowski, G. Budnik, Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, Włocławek 1997
Stanisław Zagajewski – Rzeźba album, opr. K. Kotula, K. Cieślak, Studio Wena we Włocławku, Włocławek 2004