Stalexport (przedsiębiorstwo)

Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „STALEXPORT”[1] — (Stalexport S.A.) — rozpoczęło swoją działalność 1 stycznia 1963 roku[2], specjalizując się w eksporcie i imporcie wyrobów hutniczych oraz imporcie surowców dla polskiego hutnictwa. Było to jedyne przedsiębiorstwo uprawnione do eksportu stali węglowej produkowanej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL). W czasach PRL, obowiązywał system gospodarki centralnie planowanej i zarządzanej, gdzie przedsiębiorstwa produkcyjne nie miały uprawnień do prowadzenia transakcji zagranicznych. W tym celu wykorzystywano przedsiębiorstwa / centrale handlu zagranicznego, takie jak Baltona, Pewex czy właśnie Stalexport[3].

W 1981 i 1982 przedsiębiorstwo wzniosło dwa wieżowce (Stalexport 1 oraz Stalexport 2) w Katowicach przy ulicy Adama Mickiewicza 29 z przeznaczeniem na swoją siedzibę i biura[4].

W 1993 roku, Stalexport przekształcił się w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa i został sprywatyzowany. Od 26 października 1994 roku, akcje spółki są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych. Pierwszym prezesem po prywatyzacji został Ryszard Harhala, zajmujący w Stalexport funkcję dyrektora zarządzającego od 1986, wcześniej pracujący w tej firmie jako planista[5][6].

W 1994 powstaje Biuro ds. Autostrad, którego dyrektorem zostaje Jerzy Ożana[7]. 19 września 1997 r., Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej w imieniu Skarbu Państwa udzieliło spółce Stalexport S.A. koncesji na okres 30 lat na eksploatację oraz przystosowanie autostrady A4 na odcinku Katowice – Kraków, do wymogów płatnej autostrady[8]. W latach 1994–1995 Emil Wąsacz, późniejszy prezes SAM S.A. obejmuje stanowisko doradcy prezesa zarządu[9].

Trzy miesiące później, w celu realizacji zadań przynależnych koncesjonariuszowi, Stalexport S.A. powołał specjalnie do tego przeznaczoną spółkę o nazwie Katowicko-Małopolska Autostrada Stalexport S.A., która 15 kwietnia 1998 r. została przemianowana na Stalexport Autostrada Małopolska S.A.

W 2000 roku funkcję prezesa objął Emil Wąsacz[10] zastępując Ryszarda Harhalę[11]. Zmiana nastąpiła w związku z problemami finansowymi spółki[12][13]. Jeszcze w tym samym roku w związku z dużymi obciążeniami powodowanymi przez działalność w hutnictwie w 2000 roku rozpoczęta została restrukturyzacja związana z tą gałęzią działalności[14][15]. W 2003 Stalexport wykazywał wciąż nadmierne obciążenie zawierając ugodę z wierzycielami i emitując dla nich specjalny pakiet akcji[16].

W 2004 koncesja na zarządzanie autostradą została przeniesiona do specjalnie w tym celu utworzonego podmiotu – Stalexport Autostrada Małopolska S.A. (SAM S.A.)[8].

Przypisy

  1. Halina Hyrczek, Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych [online], 1996 (pol.).
  2. Federal register; Volume 44; Issue 120–127, t. 44, 20 czerwca 1979, s. 37565 [dostęp 2023-12-07] (ang.).
  3. Elżbieta Buczko-Cichońska, Ireneusz Kołodziej, Zenon Lewandowski (red.), Podręcznik dobrych praktyk: projekt szkoleniowy „Przygotowanie do eksportu”, Warszawa: Wydawnictwo Multi-Graph: na zlec. Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, 2006, s. 76, ISBN 978-83-60009-27-7 [dostęp 2023-12-07] (pol.).
  4. Wyborcza.pl [online], katowice.wyborcza.pl [dostęp 2023-12-07].
  5. Informacje – Archiwum Rzeczpospolitej [online], archiwum.rp.pl [dostęp 2023-12-07].
  6. Najważniejsze kontakty osobiste... [online], Parkiet [dostęp 2023-12-07] (pol.).
  7. Honorowi członkowie [online], www.pzits.com.pl [dostęp 2023-12-07].
  8. a b Informacje o spółce | Stalexport Autostrady S.A. [online], www.stalexport-autostrady.pl [dostęp 2023-12-07].
  9. Życiorys Emil Wąsacz [online] (pol.).
  10. Życiorys Emil Wąsacz [online] (pol.).
  11. Był ministrem jest prezesem [online], Nasze Miasto, 26 października 2000 [dostęp 2023-12-07] (pol.).
  12. Wąsacz porządkuje Stalexport [online], Bankier.pl, 30 listopada 2000 [dostęp 2023-12-07] (pol.).
  13. Stalexport: Rezerwy pogłębiły straty [online], Parkiet [dostęp 2023-12-07] (pol.).
  14. Odchudzanie Stalexportu [online], Parkiet [dostęp 2023-12-07] (pol.).
  15. Odchudzanie Stalexportu [online], biznes.interia.pl [dostęp 2023-12-07] (pol.).
  16. Tajemniczy inwestor w Stalexporcie [online], biznes.interia.pl [dostęp 2023-12-07] (pol.).