Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Soja warzywna

Soja warzywna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

soja

Gatunek

soja warzywna

Nazwa systematyczna
Glycine max (L.) Merr.
Interpr. Herb. amboin. 274. 1917
Synonimy
  • Glycine hispida (Moench) Maxim.
  • Phaseolus max L.
  • Soya max (L.) Piper
Zasięg
Mapa zasięgu
Owoce i nasiona
Mleko sojowe
Olej sojowy
Mąka sojowa

Soja warzywna, s. owłosiona, s. zwyczajna, s. szorstka[3] (Glycine max (L.) Merr.) – gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z południowo-wschodniej Azji. W Polsce jest rzadko uprawiana, czasami przejściowo dziczejąca.

Morfologia

Łodyga
Dorasta do 1 m wysokości.
Liście
Złożone, trójlistkowe.
Kwiaty
Motylkowate (grzbieciste) o barwie fioletowej.
Owoce
Strąki szorstko owłosione. Zawierają 1-4 nasiona bogate w białko i tłuszcz. Są małe, owalne i mają różnorodne zabarwienie – od żółtego poprzez brunatne i zielone do czarnego.

Zastosowanie

Najwięksi producenci soi (2008)
(w milionach ton)[5]
 Stany Zjednoczone 80,5
 Brazylia 59,9
 Argentyna 46,2
 Chiny 15,5
 Indie 9,0
 Paragwaj 6,8
 Kanada 3,3
 Boliwia 1,6
 Indonezja 0,8
Łącznie na świecie 230,9 mln ton
  • Jest najważniejszą na świecie rośliną oleistą. Otrzymywanego z jej nasion oleju używa się do sałatek, do smażenia, wyrobu ciast i produkcji margaryny. W przemyśle wytwarza się z niego mydło, farby i smary[6].
  • Większość produkowanej soi stanowi soja transgeniczna. Udział soi GMO w ogólnoświatowej produkcji w 2008 roku wynosił 70%[7] i stale wykazuje tendencję rosnącą.[potrzebny przypis]

Wartość odżywcza

Wartość odżywcza
Soja, nasiona suche
(100 g)
Wartość energetyczna 1723 kJ (412 kcal)
Białka 37,5 g
Węglowodany 32,7 g
Tłuszcze 19,6 g
Woda 8,1 g
Dane liczbowe na podstawie: [8]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[9]
Wartość odżywcza
Soja. kiełki
(100 g)
Wartość energetyczna 610 kJ (146 kcal)
Białka 14,3 g
Węglowodany 9,6 g
Tłuszcze 6,7 g
Woda 69,0 g
Dane liczbowe na podstawie: [8]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[9]

Wpływ na zdrowie

Metaanaliza przeprowadzona na badaniach obejmujących 452 916 uczestników wykazała liniową zależność pomiędzy spożyciem soi i obniżeniem ryzyka wystąpienia raka piersi[10]. Mąka sojowa zawiera inhibitor trypsyny, który może być przyczyną przerostu trzustki. Hipertrofię i hiperplazję trzustki obserwowano u zwierząt po podaniu surowej mąki sojowej lub oczyszczonego inhibitora trypsyny[11]. W postaci surowej soja zawiera wiele składników mogących negatywnie wpłynąć na organizm odżywiających się nią zwierząt. Czynniki antyodżywcze zmniejszają ilość przyswajanych aminokwasów, witamin i soli mineralnych. Do właściwego wykorzystania substancji odżywczych zawartych w soi konieczna jest obróbka cieplna[12].

W pojedynczych badaniach zaobserwowano spadek ilości wytwarzanego testosteronu u mężczyzn spożywających produkty sojowe[13], jednakże metaanaliza z 2010 neguje wyżej opisaną zależność[14]. Zawarte w nasionach soi fitoestrogeny mogą potencjalnie wpływać na zdrowie zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Badania dostarczyły słabych przesłanek do stwierdzenia pozytywnych skutków spożycia soi na zdrowie kobiet. Między innymi badano zmniejszenie ryzyka wystąpienia nowotworów w okresie poprzedzającym menopauzę. Badania wpływu produktów sojowych na zdrowie mężczyzn dotyczyły między innymi wpływu na płodność i jakość nasienia. Negatywny wpływ na jakość nasienia nie został potwierdzony[15].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-26] (ang.).
  3. Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 92. ISBN 978-83-925110-5-2.
  4. Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.
  5. Soybeans. [w:] FAOSTAT [on-line]. Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Division. [dostęp 2011-02-27].
  6. Jerzy Wrona: Podstawy geografii ekonomicznej. Jadwiga Rek. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2001, s. 186–187. ISBN 83-208-1329-8.
  7. 2008 ISAAA Report on Global Status of Biotech/GM Crops. [w:] ISAAA [on-line]. [dostęp 2012-02-28].
  8. a b Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 516–517. ISBN 978-83-200-5311-1.
  9. a b Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).
  10. Jing Wu. Dietary Protein Sources and Incidence of Breast Cancer: A Dose-Response Meta-Analysis of Prospective Studies. „Nutrients”. DOI: 10.3390/nu8110730. Cytat: „We observed a linear association between soy food intake and decreased risk of breast cancer (p = 0.908)”. 
  11. Joseph J. Rackis i inni, „The USDA trypsin inhibitor study. I.Background, objectivites and procedural details”, Qualification of Plant Foods in Human Nutrition, vol. 35, 1985.
  12. Joseph J. Rackis, „Biological and Physiological Factors in Soybeans”, Journal of the American Oil Chemists’ Society, 51:161A-170A, styczeń 1974.
  13. B.L. Dillingham, B.L. McVeigh, J.W. Lampe, A.M. Duncan. Soy protein isolates of varying isoflavone content exert minor effects on serum reproductive hormones in healthy young men. „J Nutr”. 135 (3), s. 584–591, Mar 2005. PMID: 15735098. 
  14. Jill M. Hamilton-Reeves i inni, Clinical studies show no effects of soy protein or isoflavones on reproductive hormones in men: results of a meta-analysis, „Fertility and Sterility”, 94 (3), 2010, s. 997–1007, DOI10.1016/j.fertnstert.2009.04.038, ISSN 1556-5653, PMID19524224 [dostęp 2023-04-25].
  15. M.S. Kurzer. Hormonal effects of soy in premenopausal women and men. „J Nutr”. 132 (3), s. 570S-573S, Mar 2002. PMID: 11880595. 

Bibliografia

  • Stanisław Lisowski, Świat roślinny tropików, Poznań: Wydawnictwo Sorus, 1996, ISBN 83-85599-78-9, OCLC 749825836.

Linki zewnętrzne

Read more information:

  هذه المقالة عن مرض السيلان. لمعانٍ أخرى، طالع سيلان (توضيح). السيلان Gonorrhea سيلان (مرض) آفة المكورة البنية على الجلدآفة المكورة البنية على الجلد معلومات عامة الاختصاص طب الجلد،  وطب الجهاز البولي،  وطب النساء  من أنواع مرض بكتيري معدي أولي  [لغات أخرى]‏، …

Type of spring For torsion coefficients in mathematics, see Torsion coefficient (topology). A mousetrap powered by a helical torsion spring Video of a model torsion pendulum oscillating A torsion spring is a spring that works by twisting its end along its axis; that is, a flexible elastic object that stores mechanical energy when it is twisted. When it is twisted, it exerts a torque in the opposite direction, proportional to the amount (angle) it is twisted. There are various types: A torsion ba…

日本特殊陶業株式会社Niterra Co., Ltd. 名古屋本社(愛知県名古屋市東区)種類 株式会社市場情報 東証プライム 5334 名証プレミア 5334 略称 日特陶、NTK、日特本社所在地 日本〒461-0005愛知県名古屋市東区東桜一丁目1番1号 アーバンネット名古屋ネクスタビル設立 1936年(昭和11年)10月26日業種 ガラス・土石製品法人番号 3180001010845 事業内容 スパークプラグおよび内燃機関用

Italian automobile manufacturer For other uses, see Fiat (disambiguation). FIAT Automobiles S.p.A.Mirafiori, headquarters and industrial district of Fiat in Turin, pictured in 2020TypeSubsidiary (S.p.A.)IndustryAutomotivePredecessor Fiat S.p.A. (1899–2014) Founded1899; 124 years ago (1899)FounderGiovanni AgnelliHeadquartersLingotto, Turin, ItalyArea servedWorldwideKey peopleJohn Elkann (acting president)Olivier François (CEO)ProductsAutomobiles, electric vehiclesProduction o…

Guido Bonatti en una incisión del '500. Guido Bonatti en una incisión del siglo XVIII. Guido Bonatti (Forlì, aprox. 1210 – 1296 o 1300) fue un famoso astrónomo y astrólogo italiano del siglo XIII. Biografía Su fecha de nacimiento es desconocida aunque se considera que fue a inicios del siglo XIII (según algunas fuentes el nacimiento se colocaría en 1210) y su muerte tampoco es clara ya que se estima que fue entre 1296 y 1300. En 1233 afrontó con éxito, en Bolonia, una …

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (فبراير 2023) حصار جادوتفيل (فيلم)The Siege of Jadotville (بالإنجليزية) عناصر من الجيش الإيرلندي شاركوا في معركة جادوتفيلمعلومات عامةالصنف الفني فيلم دراما[1] — فيلم حربي الموضو

В адміністративно-територіальному плані Царичанський район Дніпропетровської області поділяється на одну селищну раду та дванадцять сільських рад, які об'єднують 49 населених пунктів та підпорядковані Царичанській районній раді. Адміністративний центр — смт Царичан…

Situación de Thuburbo Maius Ruinas del Capitolio. Plano del yacimiento Thuburbo Maius fue una ciudad romana situada en el norte de Túnez. Estaba a unos 60 km de Cartago, la gran metrópolis romana del norte de África, en una vía de comunicación que conectaba las más importantes ciudades romanas del norte de África.[1]​ Partes de estas carreteras o calzadas han desaparecido en la actualidad, pero todavía se conservan restos.[2]​ Historia Thuburbo Maius, también llamada Coloni…

Institutional corruption in the country Political corruption Concepts Anti-corruption Bribery Cronyism Economics of corruption Electoral fraud Elite capture Influence peddling Kleptocracy Mafia state Nepotism Slush fund Simony Corruption by country Africa Angola Botswana Cameroon Chad Comoros Congo Egypt Equatorial Guinea Eritrea Ethiopia Ghana Guinea-Bissau Kenya Liberia Mauritius Morocco Nigeria Senegal Sierra Leone Somalia South Africa South Sudan Sudan Tanzania Tunisia Uganda Zambia Zimbabwe…

  الحياة في مصر الثقافة الثقافة الإعلام السينما الموسيقى العطل المطبخ القانون والحقوق البرلمان القضاء الشرطة حقوق الإنسان الجغرافيا والسكان  الجغرافيا السكان مصريون اللغات الدين  السياسة المائية  الموارد المائية السياسة السياسة  القوات المسلحة رئيس الجمهوري…

Hydroleaceae Hydrolea spinosa Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Plantae Divisi: Magnoliophyta Kelas: Magnoliopsida Ordo: Solanales Famili: Hydroleaceae Genera lihat teks Hydroleaceae adalah salah satu famili anggota tumbuhan berbunga. Menurut Sistem klasifikasi APG II suku ini termasuk dalam ordo Solanales. Pengidentifikasi takson Wikidata: Q12021097 Wikispecies: Hydroleaceae APNI: 214625 EPPO: 1HYEF FloraBase: 35277 FoAO2: Hydroleaceae Fossilworks: 183076 GBIF: 4900445 GRIN: 563 iNaturalist: 71540 I…

Budaja DjajaHalaman depan edisi No. 20/Tahun III/Djanuari 1970.TipeMajalah bulananFormatLembar lebarPenerbitDewan Kesenian DjakartaPemimpin redaksiPenanggung Djawab: Ilen Surianegara. Redaksi: Ajip Rosidi; Harijadi S. Hartowardojo.Didirikan1970-anBahasaIndonesiaPusatDjalan Teuku Umar No. 6, Djakarta. Budaja Djaja (BD), dibaca Budaya Jaya, adalah majalah yang pernah terbit dalam khasanah media massa dan Pers Indonesia di awal abad 20.[1] Majalah itu mulai terbit tanggal 2 Juni 1968. Isi d…

American animation studio Netflix AnimationTypeSubsidiaryIndustry Animation Television production GenreAnimationFoundedMarch 2018; 5 years ago (March 2018)HeadquartersLos Angeles, California, United StatesKey people Karen Toliver (VP, Film Animation) Traci Balthazor (President, Feature Animation) ProductsFeature films and television showsParentNetflix, Inc.Subsidiaries Animal Logic Websitewww.netflixanimation.com Netflix Animation (also known as Netflix Animation Studios) is an Amer…

Class of Royal Navy light cruisers For the Arethusa class of World War I, see Arethusa-class cruiser (1913). This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (June 2008) (Learn how and when to remove this template message) HMS Galatea as completed, at Devonport, c. 1935 Class overview NameArethusa class Operators  Ro…

Indian businesswoman (1936–2021) Indu JainBorn(1936-09-08)8 September 1936Ayodhya, United Provinces, British IndiaDied13 May 2021(2021-05-13) (aged 84)New Delhi, Delhi, IndiaNationalityIndianOccupation(s)Chairman and CEO of Bennett Coleman & Co Ltd.Known forThe Times FoundationThe Oneness ForumSpouseAshok Kumar JainChildrenSamir Jain, Vineet Jain Indu Jain (8 September 1936 – 13 May 2021) was an Indian media executive and philanthropist. She belonged to the Sahu Jain family and…

Written form of the Hokkien language Part of a series onWritten Hokkien Comparison of Hokkien writing systems Chinese characters(Hàn-jī) Tale of the Lychee Mirror Koa-á books Doctrina Christiana en letra y lengua china Taiwanese Minnan Recommended Characters Romanizations(Lô-má-jī) Pe̍h-ōe-jī Taiwanese Language Phonetic Alphabet Taiwanese Romanization System Bbánlám pìngyīm Daighi tongiong pingim Phofsit Daibuun Modern Literal Taiwanese Mixed script(Hàn-lô) Other transcriptions Ta…

Untuk kegunaan lain, lihat Bank Century dan Bank Century (disambiguasi). Panitia Khusus Hak Angket Bank Century atau secara umum disebut Pansus Century adalah sebuah panitia Hak Angket Dewan Perwakilan Rakyat yang dibentuk pada tanggal 1 Desember 2009 dalam sebuah Sidang Paripurna Pengesahan Hak Angket Bank Century terhadap usulan penggunaan hak angket DPR yang diusulkan oleh 503 Anggota DPR tersebut disahkan dan disetujuinya penggunaan hak angket untuk mengungkap skandal Bank Century dengan did…

Some of this article's listed sources may not be reliable. Please help this article by looking for better, more reliable sources. Unreliable citations may be challenged or deleted. (September 2022) (Learn how and when to remove this template message) Anna FantasticBirth nameAnna GarciaAlso known asSheree, Anna GBornLondon, EnglandGenresPop, jazzOccupation(s)Actress, singer, modelInstrument(s)VocalistYears active1988–presentMusical artist Anna Garcia (professionally known as Anna Fantastic, a n…

Parody musical Wild Side Story2001 logo with silhouette from 1973 and drawing from 1976 Wild Side Story is a parody musical that originated in 1973 as a drag show on the gay scene of Miami Beach, soon developed there into an underground happening for mixed audiences, and up until 2004 was performed hundreds of times in Florida, Sweden, California and Spain. Background The first Wild Side Story cast at Ambassador III 1973 Christer Lindarw and Ulla Jones in Leader of the Pack in Stockholm 1976 Hel…

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article contains content that is written like an advertisement. Please help improve it by removing promotional content and inappropriate external links, and by adding encyclopedic content written from a neutral point of view. (October 2018) (Learn how and when to remove this template message) This article reads like a press release or a ne…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 52.205.159.48