Sobór św. Mikołaja – prawosławna cerkiew monasterska, a następnie wojskowa w Kijowie, w historycznej dzielnicy Peczersk. Wzniesiony w końcu XVII w. z fundacji hetmana Iwana Mazepy, zburzony w 1934 r. na polecenie władz Ukraińskiej SRR.
Historia
Sobór został wzniesiony w latach 1690-1696 z inicjatywy oraz z fundacji hetmana Iwana Mazepy[1][2], według projektu Josypa Starczenki[2]. Pełnił funkcję głównej świątyni starszego monasteru św. Mikołaja, w sąsiedztwie którego został zbudowany. W 1750 r. wzniesiono przy nim trójkondygnacyjną dzwonnicę[2]. W 1831 r. władze rosyjskie wysiedliły mnichów z części ziem monasteru, gdyż na jego terytorium zaplanowano budowę twierdzy kijowskiej. Z kolei sobór św. Mikołaja został cerkwią wojskową[2]. Oprócz głównego ołtarza św. Mikołaja funkcjonowały w nim ołtarze boczne świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich oraz świętych Warłaama i Joazafa[1]. Przed głównym ołtarzem znajdował się siedmiorzędowy barokowy ikonostas ufundowany przez kijowskiego mieszczanina Sozona Bałykę[1].
22 maja 1919 r. ks. Wasyl Łypkiwski odsłużył w tej cerkwi pierwszą w historii prawosławną Świętą Liturgię w całości w języku ukraińskim, której tekst sam przełożył. Przy świątyni powstała jedna z parafii Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego[3].
W latach 20. XX wieku pod kierunkiem Ukraińskiej Akademii Nauk przeprowadzono w świątyni prace renowacyjne[2].
W 1934 r. sobór został zniszczony na polecenie władz Ukraińskiej SRR. Miało to związek z przeniesieniem stolicy republiki radzieckiej z Charkowa do Kijowa, w związku z czym władze postanowiły przeprowadzić przebudowę miasta. Aby nadać mu charakter socjalistycznej stolicy i w ramach antyreligijnej polityki władz radzieckich, w Kijowie zniszczono szereg zabytkowych obiektów sakralnych różnych wyznań, w tym prawosławny sobór św. Mikołaja[1].
Przypisy
