PROFILPELAJAR.COM

Skansen Pszczelarski
	Oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego
	; Ule figuralne
Państwo	Polska
Miejscowość	Swarzędz
Adres	ul. Poznańska 35
Data założenia	1963
	Położenie na mapie Swarzędza Skansen Pszczelarski
	Położenie na mapie Polski Skansen Pszczelarski
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Skansen Pszczelarski
	Położenie na mapie powiatu poznańskiego Skansen Pszczelarski
	Położenie na mapie gminy Swarzędz Skansen Pszczelarski
	52°24′16,33″N 17°03′40,53″E/52,404536 17,061258
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Skansen Pszczelarski w Swarzędzu (właściwie Skansen i Muzeum Pszczelarstwa im. prof. Ryszarda Kosteckiego w Swarzędzu) – placówka muzealna prezentująca zbiory dotyczące bartnictwa, pszczelarstwa i jedwabnictwa, oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. Zlokalizowana jest w zachodniej części Swarzędza, przy ul. Poznańskiej 35, pomiędzy drogą krajową nr 92 a linią kolejową nr 3. Zespół parkowy, obejmujący skansen wraz ze znajdującym się w jego obszarze pałacem, wpisany jest do rejestru zabytków^[1].

Historia

Skansen powstał na terenie zdewastowanego podczas II wojny światowej parku dworskiego w Nowej Wsi, na terenie Swarzędza, przy Zakładzie Chorób Pszczół, będącym jednostką Instytutu Weterynarii w Puławach. Za moment założenia przyjmuje się rok 1963, kiedy to ule z kolekcji zakładu po raz pierwszy wyeksponowano w parku. Istotną rolę w powstaniu skansenu odegrał prof. Ryszard Kostecki, ale znaczny był również udział kierownika Zakładu Badania Chorób Owadów Użytkowych prof. Stanisława Kirkora oraz dr. Mariana Jelińskiego.

Pierwsze ule w skansenie to tzw. ule konfiguralne, przedstawiające biskupów kościoła katolickiego, pochodziły od Pani Weroniki Kumko z Wrocławia. Z biegiem czasu skansen otrzymywał coraz więcej darów od pszczelarzy I organizacji pszczelarskich. Najwięcej eksponatów krajowych muzeum pozyskało w latach 70. W latach 80 zwiększa się ilość eksponatów zagranicznych^[2].

Od stycznia 1996 skansen i muzeum stanowią oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. W 2002 placówce nadano imię prof. Ryszarda Kosteckiego – twórcy skansenu i kolekcji uli, propagatora historii i tradycji pszczelarstwa. Do najbardziej zasłużonych pszczelarzy z tych okolic należą Ludwik Liczbański, Edmund Woźny i Wiktor Widera^[3].

Zbiory i ekspozycje

Skansen stanowi unikatowy w skali europejskiej zbiór ponad 230 uli, ilustrujący w ramach ekspozycji plenerowej historię bartnictwa i pszczelarstwa na ziemiach polskich. Wśród eksponatów znajdują się ule figuralne (np. przedstawiające niedźwiedzie czy św. Ambrożego – patrona pszczelarzy), architektoniczne (od miniatur poznańskiej opery i ratusza w Poznaniu po góralskie chaty), ramowe, skrzynkowe, słomiane (koszki), kadłubowe i kłodowe, w tym wydobyta z Wisły barć (wiślana) datowana na rok 1474. Część obiektów na terenie skansenu jest zamieszkana przez pszczoły. Ekspozycja prezentowana jest w parku obsadzonym w latach 50. i 60. XX w. lipami, klonami, kasztanowcami, dębami, robinią, wierzbami i rzadkim w Polsce ale bardzo miododajnym perełkowcem.

W 1999 w pofolwarcznym budynku gospodarczym utworzono ekspozycję muzealną dotyczącą owadów użytkowych, sprzętu pszczelarskiego, a przy budynku wydzielono poletko prezentujące rośliny miododajne.

20 sierpnia 1981 Poczta Polska wydała całostkę na 170-lecie urodzin Jana Dzierżona. Urząd Pocztowy Poznań 9 stemplował ją 5 grudnia 1981 okolicznościowym kasownikiem z wizerunkiem ula figuralnego z tutejszego skansenu (ul przedstawiający św. Ambrożego wykonany przez mnichów tynieckich w XVIII wieku)^[4].

Skansen pszczelarski w Swarzędzu
Barć (wiślana) kłodowa datowana na XV wiek
Ul figuralny „Łowiczanka”

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-08-05] .
↑ Andrzej Przychodzki, Aurelia Bartoszek, Swarzędz ludzie, ule. Przyczynek do historii miasta, Swarzędz 2016, s. 27-28.
↑ Andrzej Przychodzki, Aurelia Bartoszek, Swarzędz ludzie, ule. Przyczynek do historii miasta, Swarzędz 2016, s. 49.
↑ bjs, Ciekawostki, w: Święty Garbiel. Informator Klubu Zbieraczy Znaczków Pocztowych o Tematyce Religijnej, Poznań, listopad 1982, s.14

Bibliografia

Muzea Wielkopolski. Poznań: Kwartet, 2004, s. 217-218. ISBN 83-917016-5-4.
Swarzędz – Zbiory i ekspozycje. [w:] Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie [on-line]. [dostęp 2010-07-23].
Marian Jeliński. Skansen pszczelarski w Swarzędzu. „Acta Scansenologica”. T. 1, s. 244-246, 1980. Sanok: KAW na zlecenie Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.
Województwa wielkopolskie i lubuskie. Warszawa: Demart, 2009, s. 85, seria: Polska niezwykła. ISBN 978-83-7427-475-3.