PROFILPELAJAR.COM

Jezioro Sewan
arm. Սևանա լիճ
	; Jezioro Sewan widziane z klasztoru Sewanawank
	Położenie
Państwo	Armenia
Wysokość lustra	ok. 1899 m n.p.m.
	Morfometria
Powierzchnia	1260 km² (koniec 2007)
Głębokość; • średnia; • maksymalna	; 25 m ; 80 m
Objętość	32,927 km³ (2002)
	Hydrologia
Rzeki zasilające	28 rzek
Rzeki wypływające	Hrazdan
Rodzaj jeziora	endoreiczne
	Położenie na mapie prowincji Gegharkunik Jezioro Sewan
	Położenie na mapie Armenii Jezioro Sewan
	40°20′13,6″N 45°21′05,6″E/40,337111 45,351556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sewan (orm. Սևան լիճ – Sewan licz) – największe jezioro w Republice Armenii, a także największe jezioro Kaukazu i jedno z najwyżej położonych jezior świata (1916 m n.p.m.). Położone jest w odległości 60 km na północny wschód od Erywania w prowincji Gegharkunik. Razem z jeziorami Wan i Urmia nazywane jest jednym z trzech mórz Armenii (jako jedyne spośród nich leży na terytorium współczesnej Republiki Armenii). Jezioro chronione jest przez Sewański Park Narodowy^[5] od czasu jego utworzenia w 1978, kiedy jeszcze Armenia była jedną z republik ZSRR^[3]. Ponadto jest objęte konwencją ramsarską od 6 lipca 1993^[6].

Warunki naturalne

Jezioro leży na wysokości około 1899 m n.p.m. (stan 31 grudnia 2007)^[1]. Spływa do niego 28 rzek, a wypływa jedna rzeka – Hrazdan^[4]^[3]. Niecka jeziora zajmuje około ⅙ powierzchni Armenii. Mineralizacja wody – 700 mg/l^[3]. Sewan leży w śródgórskiej kotlinie^[4]. U wybrzeża średnia temperatura w styczniu wynosi –6 °C, w czerwcu 16 °C (średnia roczna temperatura: 5 °C). Okres wegetacji wynosi 190 dni. Średnia roczna suma opadów waha się między 340 a 720 mm; z tego około 37% przypada na wiosnę.

Po zbudowaniu 6-piętrowej^[7] kaskady elektrowni na rzece Hrazdan poziom jeziora obniżył się^[4]^[7]; przed 1933 jego powierzchnia liczyła 1416 km², znajdowało się na wysokości 1916 m n.p.m., a jego objętość wynosiła 58,5 km³. Skutkiem obniżenia poziomu wody było osuszanie się okolicznych mokradeł^[3]; problem rozwiązano budując kanał długości 49 km dostarczający wodę z rzeki Arpa^[7].

Szata roślinna

W wodach jeziora występują liczne glony oraz 19 gatunków reprezentujących 9 rodzajów roślin naczyniowych. Najbardziej zróżnicowane są rdestnice Potamogeton reprezentowane przez 7 gatunków (w tym rdestnica przeszyta P. perfoliatus) i rzęsy Lemna. Rośnie tu poza tym: rogatek sztywny Ceratophyllum demersum, zamętnica błotna Zannichellia palustris, wywłócznik okółkowy Myriophyllum verticillatum, pływacz zwyczajny Utricularia vulgaris^[8].

Obszar lądowy w strefie dawnego litoralu (położony między obecnymi brzegami a drogami okalającymi jezioro), do około 20 m nad poziom jeziora, pokrywają tereny zalesione głównie sosnami Pinus, topolami Populus, oliwnikami Elaeagnus, rokitnikiem Hippophae rhamnoides. W trawiastym runie rosną tu takie gatunki jak: sałata tatarska Lactuca tatarica, bylica austriacka Artemisia austriaca, Cleome ornithopodioides oraz różne gatunki z rodzajów pięciornik Potentilla, turzyca Carex, przetacznik Veronica^[8].

Fauna

W jeziorze Sewan występuje 6 gatunków ryb^[3], w tym endemiczny^[9] pstrąg (Salmo ischchan). Pozostałe to m.in. Barbus goctschaicus, chramula pospolita (Varicorhinus capoeta) podg. sevangi. W okolicy jeziora występuje 18 gatunków gadów (głównie na północno-wschodnim wybrzeżu), 4 gatunki płazów oraz 36 gatunków ssaków^[3].

Awifauna

Na jeziorze i w okolicy stwierdzono 210 gatunków ptaków^[3]. Od 2000 roku BirdLife International uznaje jezioro i jego najbliższą okolicę za ostoję ptaków IBA. Za gatunki, których występowanie zaważyło na tej decyzji wymienia gęś małą (Anser erythropus), podgorzałkę (Aythya nyroca) oraz mewę romańską (Larus michahellis)^[5]. Jezioro jest ważnym miejscem dla ptaków migrujących, które skupiają się w jego okolicy szczególnie od października do grudnia, zanim jego powierzchnia zamarznie. Zatrzymują się tu na przykład łabędź niemy (Cygnus olor) i rzadkie gatunki, jak czapla biała (Ardea alba), ibis kasztanowaty (Plegadis falcinellus), łabędź krzykliwy (Cygnus cygnus) i żuraw stepowy (Grus virgo). Licznie gnieżdżą się łyski (Fulica atra), krzyżówki (Anas platyrhynchos) i mewy armeńskie (L. armenicus)^[3] (16% populacji gnieździ się na jeziorze^[6]).

Przypisy

↑ ^a ^b ^c General characteristic of the republic of Armenia. Armenian Statistical Service of Republic of Armenia: Armenia in figures, 2008. [dostęp 2015-03-18].
↑ ^a ^b Lake Profile: Sevan. LakeNet. [dostęp 2015-03-20].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Lake Sevan. Experiece and Lesson Learned Brief. World Lakes Website, 27 lutego 2006. [dostęp 2015-03-20].
↑ ^a ^b ^c ^d Encyklopedia Powszechna PWN. T. 4. R-Z. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 169.
↑ ^a ^b AM005 Lake Sevan. BirdLife Data Zone. [dostęp 2015-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 października 2014)].
↑ ^a ^b Lake Sevan. Ramsar Convention on Wetlands, 2011. [dostęp 2015-03-18].
↑ ^a ^b ^c Lake Sevan, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2015-03-20] (ang.).
↑ ^a ^b Nazik Khanjyan: Specially protected nature areas of Armenia. Ministry of Nature Protection of the Republic of Armenia, 2004. s. 27-34. [dostęp 2016-05-20].
↑ Luna, Susan M.: Salmo ischchan Kessler, 1877 Sevan trout. FishBase. [dostęp 2015-03-20].