Servando Castro

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Servando Castro
Data i miejsce urodzenia

23 października 1861
Batac

Data i miejsce śmierci

6 grudnia 1946
Batac

Zawód, zajęcie

duchowny

Stanowisko

przywódca Niezależnego Kościoła Filipińskiego

Servando Castro (ur. 23 października 1861 w Batac, zm. 6 grudnia 1946 tamże) – filipiński duchowny chrześcijański. Początkowo ksiądz katolicki, w 1902 związał się z Niezależnym Kościołem Filipińskim. Pełnił w nim szereg funkcji, dwukrotnie tymczasowo stał na jego czele. Aktywny politycznie teologiczny konserwatysta, wymusił powrót wspólnoty do konwencjonalnych założeń doktrynalnych.

Życiorys

Młodość, pochodzenie oraz posługa w Kościele katolickim

Servando Castro urodził się 23 października 1861 w Batac w prowincji Ilocos Norte jako syn Celedonia Castro oraz Lucii Guatlo[1][2]. Jego ojciec był tłumaczem sądowym, matka zaś wywodziła się z rodziny o chińskich korzeniach[3]. Ukończył szkołę parafialną w rodzinnej miejscowości[4]. Kształcił się w zakresie filozofii i teologii na manilskim Uniwersytecie Świętego Tomasza[5]. Tam też poznał Apolinario Mabiniego, jednego z późniejszych przywódców rewolucji filipińskiej z 1896[6]. W 1890 ukończył studia teologiczne w katolickim seminarium duchownym w Vigan. W tym samym roku przyjął święcenia kapłańskie, po czym został zatrudniony jako nauczyciel w macierzystym seminarium. Następnie skierowano go do pracy w diecezji Nowej Segowii[7]. Posługiwał na parafiach w Batac, Paoay i Sarrat[3]. Księdzem katolickim był przez 12 lat[2].

W Niezależnym Kościele Filipińskim

Prawdopodobnie już w dzieciństwie poznał Gregorio Aglipaya, pochodzącego z tego samego regionu rówieśnika, który wywarł znaczny wpływ na jego życie oraz decyzje natury religijnej. Przyłączył się do kierowanego przezeń ruchu na rzecz utworzenia niezależnego od Rzymu Kościoła narodowego obejmującego swoją jurysdykcją Filipiny. Uczestniczył w zjazdach i zgromadzeniach duchowieństwa w Paniqui (23 października 1899) oraz Kullabeng (8 maja 1902), podczas których dyskutowano nad przyszłością filipińskiego chrześcijaństwa[8][9]. Spotkania te były częścią szerszego procesu, które ostatecznie doprowadziły 3 sierpnia 1902 do powstania Niezależnego Kościoła Filipińskiego (IFI)[10][11][2]. Był jednym z kilkunastu księży z Ilocos Norte, którzy dołączyli do IFI w jego samych początkach[12][13]. Rodzinny region Castro był zresztą matecznikiem tego wyrosłego z doświadczeń rewolucji filipińskiej związku wyznaniowego, a także miejscem symptomatycznym, które ukazywało skalę jego początkowego sukcesu. W 1905 bowiem, trzy lata po swym utworzeniu, liczył on około miliona pięciuset tysięcy wiernych, około 25 procent ówczesnej chrześcijańskiej populacji Filipin[14].

Servando Castro zajmował rozmaite stanowiska w kierownictwie Niezależnego Kościoła Filipińskiego. Cieszył się znaczącym autorytetem zarówno wśród duchowieństwa, jak i świeckich wiernych. Uznawany był za przywódcę teologicznie konserwatywnego skrzydła wspólnoty. Uważał, że jej praktyka oraz wierzenia nie powinny oddalać się zanadto od katolicyzmu. Odrzucał zwierzchność papieską, ale już zbyt daleko idąca reforma liturgiczna budziła jego sprzeciw[15]. Do końca życia zachował również celibat. Odróżniał się tym wyraźnie od Aglipaya, który chętnie sięgał po rozmaite teologiczne innowacje, kwestionował boskość Chrystusa, a odrzucając celibat w 1939 ożenił się[16]. Castro był przy tym jednym z istotnych uczestników debaty o naturze Osób Boskich, która toczyła się w pierwszych dekadach istnienia IFI, kształtując w dużej mierze doktrynę oraz wewnętrzną politykę młodej denominacji. Bronił w niej poglądu o istnieniu Trójcy Świętej. W 1929 wraz z częścią duchowieństwa sprzeciwił się nawiązaniu sformalizowanych relacji z ruchem unitariańskim[17]. W 1940 wymógł oparcie kościelnej doktryny na formule trynitarnej[18]. Utorował tym samym drogę reintegracji Kościoła z chrześcijaństwem głównego nurtu, czyniąc zeń ponownie wspólnotę zasadniczo narodowokatolicką[19]. Proces ten przypieczętowało przyjęcie, już po śmierci Castro, nowej deklaracji wiary (5 sierpnia 1947) oraz wejście w komunię z amerykańskim Kościołem Episkopalnym (1948)[20][21].

Castro nie stronił także od aktywności politycznej. Mianowany został kościelnym gubernatorem Laguny, później natomiast wyświęcono go na biskupa rodzinnego regionu Ilocos. Gdy Aglipay, najwyższy zwierzchnik wspólnoty, udał się w podróż do Stanów Zjednoczonych w 1931 Castro wybrano na jej tymczasowego przywódcę. Był deputowanym Konwencji Konstytucyjnej, która przygotowała ustawę zasadniczą z 1935[22]. Reprezentował Ilocos Norte, angażował się w dyskusje dotyczące systemu edukacji publicznej, zasiadał w Komitecie ds. Obowiązków Obywatelskich. Po śmierci Gregorio Aglipaya w 1940 ponownie tymczasowo stanął na czele Kościoła, tym razem do czasu wyboru nowego przywódcy[4]. Był też jednym z głównych kandydatów na jego następcę[23]. Ostatecznie jednak wycofał się, ustępując na rzecz biskupa Santiago Fonaciera[24]. Swoją rezygnację wykorzystał wszakże do przeforsowania pożądanej przez siebie wizji Kościoła, także w zakresie opisanych powyżej kwestii doktrynalnych[25]. Postawiono go mianowicie na czele Komitetu Rewizyjnego, który miał dokonać gruntownego przeglądu doktryny wspólnoty. Jego prace przerwała wprawdzie japońska okupacja Filipin, poczynione przezeń ustalenia uznano jednak za wiążące i w pełni wcielono w życie. Doprowadziło to do rozłamu w Niezależnym Kościele Filipińskim i opuszczenia go w 1946 przez wiernych przywiązanych do unitarianizmu[23][26].

W ostatnich latach życia Castro wycofał się z aktywnego udziału w życiu kościelnym[27]. W uznaniu swojej długoletniej posługi otrzymał tytuły emerytowanego biskupa najwyższego oraz dziekana zgromadzenia biskupów. Pisywał na łamach ukazującego się w języku hiszpańskim czasopisma La Vanguardia[7]. Zmarł 6 grudnia 1946 w Batac[2].

Przypisy

  1. ↑ Servando Castro. [w:] Pilipinas Bigwas [on-line]. pilipinas.bigwas.com, 2019. [dostęp 2024-12-18]. (tagalski).
  2. ↑ a b c d V. Almario: Servando Castro. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-12-18]. (tagalski).
  3. ↑ a b Josue 2009 ↓, s. 131.
  4. ↑ a b Quirino 1995 ↓, s. 60.
  5. ↑ Batac City. [w:] Museo Ilocos Norte [on-line]. museoilocosnorte.com. [dostęp 2024-12-18]. (ang.).
  6. ↑ Constitutional Assembly of the Philippines 1935 ↓, s. 252.
  7. ↑ a b Bahay Ansestral ni Servando Castro Palatandaan ni Servando Castro. [w:] Talapamana ng PILIPINAS [on-line]. talapamana.ncca.gov.ph. [dostęp 2024-12-18]. (tagalski).
  8. ↑ Smit 2011 ↓, s. 131.
  9. ↑ Smit 2011 ↓, s. 335.
  10. ↑ Mathias 2022 ↓, s. 92.
  11. ↑ V. Almario: Gregorio Aglipay. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-06-12]. (tagalski).
  12. ↑ Gonzales 1968 ↓, s. 160.
  13. ↑ De Achutegui i Bernad 1960 ↓, s. 228.
  14. ↑ Guillermo i Kyi Win 2005 ↓, s. 180.
  15. ↑ Whittemore 1961 ↓, s. 149–150.
  16. ↑ Gordon Melton 2007 ↓, s. 15.
  17. ↑ Smit 2011 ↓, s. 266.
  18. ↑ Smit 2011 ↓, s. 265–266.
  19. ↑ Mathias i de Uriarte 2020 ↓, s. 72–73.
  20. ↑ Smit 2011 ↓, s. 265.
  21. ↑ Chaffee 1969 ↓, s. 163.
  22. ↑ Casa Familya. [w:] Batac [on-line]. batac.com. [dostęp 2024-12-18]. (ang.).
  23. ↑ a b Whittemore 1961 ↓, s. 175.
  24. ↑ Religion: The Aglipayans. [w:] Time [on-line]. time.com, 1950-06-12. [dostęp 2024-12-22]. (ang.).
  25. ↑ Smit 2021 ↓, s. 466.
  26. ↑ Philippine Independent Church, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-12-23] (ang.).
  27. ↑ CENTENARY OF THE IGLESIA FILIPINA INDEPENDIENTE Celebrating the Heritage for National Freedom, Independence and Abundant Life A Historical Sketch. [w:] Iglesia Filipina Independiente Diocese of Greater Manila [on-line]. dgma.ph. [dostęp 2024-12-18]. (ang.).

Bibliografia

  • Enrique Gonzales. The Baptismal Rites in Filipino Christian Churches. „Philippine Studies”. 16 (1), s. 160–168, 1968. Ateneo de Manila University. ISSN 2244-1638. (ang.). 
  • Peter-Ben Smit: Old Catholic and Philippine Independent Ecclesiologies in History The Catholic Church in Every Place. Leiden: E.J. Brill, 2011. ISBN 978-90-04-21498-9.
  • Ericson M. Josue. Ili a Baluarte”: Revisiting the Cradle of Aglipayanism. „Philipiniana Sacra”. 44 (130), s. 129–186, 2009. University of Santo Tomas. ISSN 0115-9577. (ang.). 
  • Jayme Mathias, Mercedes Lynn de Uriarte: Aglipayan:The Flourishing of Independent Catholicism in the Philippines. Austin, Texas: Extraordinary Catholics Press, 2020. ISBN 979-8-55-443431-0.
  • Constitutional Assembly of the Philippines: Our Delegates to the Constitutional Assembly English-Spanish. Manila: Benipayo Press, 1935.
  • Frederic H. Chaffee: Area Handbook for the Philippines. Washington DC: American University, 1969.
  • Carlos Quirino: Who’s who in Philippine History. Manila: Tahanan Books, 1995. ISBN 978-971-630-046-8.
  • Pedro S. De Achutegui, Miguel A. Bernad: Religious Revolution in the Philippines The Life and Church of Gregorio Aglipay 1860-1960 Volume 1. Manila: Ateneo de Manila, 1960.
  • Lewis Bliss Whittemore: Struggle for Freedom: History of the Philippine Independent Church. Greenwich, Connecticut: Seabury Press, 1961.
  • Artemio R. Guillermo, May Kyi Win: Historical Dictionary of the Philippines Second Edition Historical Dictionaries of Asia, Oceania, and the Middle East, No. 54. Lanham, Maryland • Toronto • Plymouth, UK: The Scarecrow Press, Inc., 2005. ISBN 0-8108-5490-2.
  • The Context that Birthed a New Expression of Catholicism in the Philippines. W: Jayme Mathias: Revolutionary Church A Sesquicentennial Remembrance of GomBurZa and a Celebration of the Church Birthed from the Nationalism They Inspired Proceedings of a Gathering of Inclusive Catholic Clergy & Laity. Jayme Mathias (red.). Austin, Texas: Extraordinary Catholics Press, 2022. ISBN 979-8-83-922381-3.
  • Peter-Ben Smit. The Bible in the Iglesia Filipina Independiente. „Philippine Studies”. 69 (3), s. 457–480, 2021. Ateneo de Manila University. ISSN 2244-1638. (ang.). 
  • Gregorio Aglipay. W: J. Gordon Melton: Encyclopedia of Protestantism. New York: Facts on File, 2007, s. 15–16. ISBN 0-8160-5456-8.