Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

San

San
Ilustracja
Zakole Sanu koło Zwierzynia
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska
 Ukraina

Rzeka
Długość 457,76 km
Spadek

1,8‰

Powierzchnia zlewni

16 861 km²

Średni przepływ

134 m³/s przy ujściu

Źródło
Miejsce Przełęcz Użocka, pd.-wsch. zbocza Piniaszkowego
Wysokość

ok. 950 m n.p.m.

Współrzędne

49°00′10″N 22°52′30″E/49,002778 22,875000

Ujście
Recypient Wisła
Miejsce

Dąbrówka Pniowska

Wysokość

ok. 138 m n.p.m.

Współrzędne

50°44′15″N 21°50′43″E/50,737500 21,845278

Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko dolnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko górnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons

San (ukr. Сян, trans. Sian) – rzeka w południowo-wschodniej Polsce, prawobrzeżny dopływ Wisły. Długość – 457,76 km. Na odcinku 54 km jest rzeką graniczną między Polską a Ukrainą. Powierzchnia zlewni – 16 861 km² (14 390 km² w Polsce, 2471 km² na Ukrainie)[1].

Przebieg

Obelisk graniczny nr 224 na granicy polsko-ukraińskiej z tablicą informującą o źródłach Sanu (49°00′19″N 22°52′43″E/49,005278 22,878611)

Źródło Sanu znajduje się na terenie Ukrainy, na wysokości około 925 m n.p.m., na południowo-wschodnich stokach Piniaszkowego w Bieszczadach Zachodnich, w pobliżu miejscowości Sianki. Na granicy Polski i Ukrainy, przy monolicie granicznym 224, znajduje się źródło jego pierwszego lewego dopływu. Na tym znaku granicznym strona ukraińska w 1996 roku zawiesiła tablicę błędnie informującą, że jest to wytik riky Sian (źródło rzeki San). Rzeczywiste główne źródło Sanu znajduje się wyżej, około 300 m na południowy zachód od obelisku w centrum śródleśnej polany ok. 30 m od granicy z Polską[2].

San w górnym biegu płynie na północny zachód, przepływa przez Bieszczady, gdzie tworzy malowniczy przełom pomiędzy Otrytem a Tołstą. Na odcinku bieszczadzkim utworzono dwa sztuczne zbiorniki wodne: Jezioro Solińskie i Jezioro Myczkowskie. Następnie w okolicach Sanoka skręca na północ i przepływa przez Pogórze Środkowobeskidzkie, oddzielając od siebie Pogórze Przemyskie i Pogórze Dynowskie. W okolicach Dynowa skręca na wschód i, meandrując, dociera do Przemyśla. Na odcinku od źródła do Przemyśla San jest rzeką górską. Na wschód od Przemyśla, na terenie tzw. Bramy Przemyskiej, zatacza łuk na północ i ponownie, tym razem już ostatecznie, przyjmuje kierunek północno-zachodni. Na tym odcinku rzeka płynie Doliną Dolnego Sanu, stanowiącą część Kotliny Sandomierskiej. San zbiera liczne niewielkie dopływy z Pogórza Dynowskiego i Płaskowyżu Kolbuszowskiego na zachodzie oraz z Płaskowyżu Tarnogrodzkiego i Równiny Biłgorajskiej na wschodzie. Dolina Sanu jest na tym odcinku szeroka (do 10 km), pełna starorzeczy, wypełniona łąkami i lasami łęgowymi. San uchodzi do Wisły na północny wschód od Sandomierza.

Na odcinku 54 km rzeką prowadzi granica polsko-ukraińska[1] – od miejsca położonego kilkaset metrów od źródeł, do wielkiego zakola wokół Łysani koło Smolnika nad Sanem.

Dolina Sanu

Dolina Sanu od Trześni do Przemyśla, a także od Sieniawy do Szówska stanowi korytarz komunikacyjny, którym biegną droga krajowa nr 77, droga wojewódzka nr 870 i linia kolejowa Przemyśl – Rozwadów. W dolinie dolnego Sanu leżą miasta: Jarosław, Radymno, Sieniawa, Leżajsk, Ulanów, Rudnik nad Sanem, Nisko i Stalowa Wola. W dolinie górnego Sanu leżą Lesko, Zagórz, Sanok, Dynów, Dubiecko i Przemyśl.

Widok z zapory na bieg Sanu
San w Myczkowcach

Dopływy

Fauna

Ryby i minogi

W Sanie występuje lub występowało w czasach historycznych 48 gatunków ryb i minogów, z czego 7 to gatunki obce lub inwazyjne[3]. Budowa zapory we Włocławku spowodowała wymarcie wędrownych, dwuśrodowiskowych gatunków ryb w dorzeczu Sanu[4]: troci wędrownej, łososia atlantyckiego, węgorza europejskiego, certy, a także minoga rzecznego. Budowa zapór w Solinie i Myczkowcach, a także mniejszych progów na Sanie i jego dopływach uniemożliwiła także migrację ryb w dorzeczu górnego Sanu, przez co nastąpił silny spadek liczebności np. świnki.

Gatunki ryb stwierdzone w Sanie i wybranych dopływach[3][5]
nazwa łacińska nazwa polska gatunek obcy San Tanew Bukowa Łukawica
Esox lucius szczupak + + + +
Rutilus rutilus płoć + + + +
Barbatula barbatula śliz + + + +
Gobio gobio kiełb pospolity + + + +
Leuciscus leuciscus jelec pospolity + + + +
Perca fluviatilis okoń pospolity + + + +
Alburnus alburnus ukleja pospolita + + +
Ameiurus nebulosus sumik karłowaty + + +
Alburnoides bipunctatus piekielnica + + +
Carassius gibelio karaś srebrzysty + + +
Leuciscus idus jaź + + +
Squalius cephalus kleń + + +
Lota lota miętus pospolity + +
Misgurnus fossilis piskorz + +
Rhodeus amarus różanka europejska + +
Abramis bjoerkna krąp +
Carassius carassius karaś pospolity + +
Cobitis taenia koza + +
Gasterosteus aculeatus ciernik +
Leucaspius delineatus słonecznica pospolita + +
Pseudorasbora parva czebaczek amurski + +
Sabanejewia aurata koza złotawa +
Sander lucioperca sandacz pospolity +
Abramis brama leszcz + +
Barbus barbus brzana pospolita + +
Chondrostoma nasus świnka + +
Cottus gobio głowacz białopłetwy + +
Cottus poecilopus głowacz pręgopłetwy + +
Cyprinus carpio karp + +
Eudontomyzon mariae minóg ukraiński +
Gymnocephalus cernua jazgarz +
Leuciscus aspius boleń pospolity +
Salmo trutta fario pstrąg potokowy + +
Thymallus thymallus lipień + +
Tinca tinca lin +
Vimba vimba certa + +
Salmo trutta troć wędrowna + +
Anguilla anguilla węgorz europejski +
Barbus meridionalis brzanka +
Barbus peloponnesius brzana peloponeska + + +
Hucho hucho głowacica + +
Lampetra fluviatilis minóg rzeczny + +
Lampetra planeri minóg strumieniowy +
Oncorhynchus mykiss pstrąg tęczowy + + +
Perccottus glenii trawianka +
Phoxinus phoxinus strzebla potokowa +
Romanogobio kesslerii kiełb Kesslera +
Scardinius erythrophthalmus wzdręga +
Silurus glanis sum pospolity +
Abramis sapa sapa +
Babka gymnotrachelus babka łysa +
Barbus carpathicus brzanka +
Barbus waleckii brzana karpacka +
Ctenopharyngodon idella amur biały + +
Neogobius fluviatilis babka rzeczna +
Neogobius melanostomus babka śniadogłowa +
Proterorhinus semilunaris babka marmurkowa +
Romanogobio albipinnatus kiełb białopłetwy +
Liczba gatunków: 11 48 29 13 8

Ptaki

Powodzie i regulacja rzeki

1913

Miało miejsce kilka wylewów Sanu: pierwszy: 3–4 lipca, drugi: 17–18 lipca[6]. Największy w sierpniu gdy zostały zalane niżej położone dzielnice Przemyśla i elektrownia miejska. Zalany został też Jarosław i okoliczne wsie[7][8].

1980

W ostatniej dekadzie lipca 1980[9] była najpotężniejsza z powodzi[10]. Do zbiornika Zalewu Solińskiego wpływało 1500 m³ wody na sekundę. Przeciętny dopływ nie przekracza 19 m³ na sekundę[11].

2008

Z 24 na 25 lipca 2008 wzdłuż głównej zlewni Sanu w jego górnym i środkowym biegu miała miejsce powódź. W 12 powiatach województwa podkarpackiego przekroczone zostały stany alarmowe, w kolejnych 9 powiatach ogłoszono pogotowie przeciwpowodziowe. Z czwartku na piątek w południowo-wschodniej części województwa po kilku dniach deszczu spadło jednego dnia ponad 80 mm (dm³/m²). Z brzegów wystąpiły m.in. wody Sanu, Pielnicy, Sanoczka, Wisłoka i Stobnicy. Stobnica, której normalny stan utrzymuje się na poziomie 30 cm w ciągu kilku godzin osiągnęła w Brzozowie poziom 3 metrów. Zalane zostały między innymi miejscowości Nadolany, Hłomcza, Mrzygłód, Haczów, Ulucz, Rakowa, Tyrawa Wołoska i Tokarnia, w której górski dopływ Sanoczka zniszczył most, odcinając wieś od jedynej drogi. W pierwszym dniu powodzi zniszczonych zostało na całym Podkarpaciu pięć mostów, 70 km dróg, 100 ha upraw oraz zalanych zostało 70 gospodarstw[12][13].

2010

Po kilkudniowych opadach deszczu (16 maja – 19 maja 2010; powódź 2010) nieznacznie podniósł się stan rzek w dorzeczu środkowego i górnego Sanu, w tym znacząco wzrósł poziom dopływów Pielnicy i Osławy. Poziom rzek zgodnie z monitoringiem powodziowym Starostwa Powiatowego w Sanoku wynosił w dniu 19 maja 2010 o godz. 8.00: San – 322 cm, stan ostrzegawczy – 280 cm; Osława – 162 cm, stan ostrzegawczy – 170 cm, Pielnica – 278 cm, stan ostrzegawczy – 240 cm. 18 maja wieczorem fala powodziowa dotarła do drogi krajowej nr 28 w Sanoku Olchowcach. Podtopione zostały piwnice i poziom parteru w kilku budynkach mieszkalnych w tej dzielnicy miasta Sanoka.

2020

Nadmierne opady sprawiły, że rzeka San wezbrała i przekroczyła stan alarmowy. Nadbrzeża rzeki na terenie Sanoka i okolic zostały zalane[14][15].

Urbanizacja

San w Przemyślu

Miasta położone nad Sanem:

Historia

Początki osadnictwa celtyckiego na terenie dorzecza Sanu sięgają IV wieku p.n.e. Celtowie osiedlili się w południowej części dorzecza, nad górnym i środkowym Sanem, w okolicach dzisiejszego Sanoka. Na terenie tym do chwili obecnej zlokalizowano 26 stanowisk archeologicznych z materiałami, które należy przypisać kulturze celtyckiej. Do najlepiej przebadanych należą osady w miejscowościach Pakoszówka, Sanok-Biała Góra oraz Trepcza. Na stanowisku w miejscowości Trepcza jeszcze w latach 60. XX w. znaleziono m.in. złotego statera celtyckiego.

Rekonstrukcja zagrody celtyckiej odkrytej podczas prac archeologicznych nad górną terasą zalewową na prawym brzegu Sanu u podnóża Białej Góry w Sanoku (2018)

Przed okresem wędrówek ludów tereny znajdujące się w dorzeczu Sanu należały do związku plemiennego Lugiów. W pierwszych dziesięcioleciach IX wieku obszar ten był siedzibą Lędzian, którzy następnie dostali się pod panowanie koczowniczych Madziarów. W późnym średniowieczu dolne dorzecze Sanu zostało skolonizowane przez polskich Mazurów[16] oraz Niemców ze Śląska i Saksonii – „Cały obszar Podgórza od Dołów Sanockich po Gorlice, Szymbark i Pilzno, skolonizowany był przez Sasów i do dziś jeszcze lud nazywa tę okolicę „Na Głuchoniemcach”[17].

Lud tutejszy nie grzeszy zbytnią urodą, ale jest rosły, silny i wytrwały w pracy, a przytem uczciwy i moralny, w czem przedstawia zupełne przeciwieństwo z sąsiadującymi z nim ludnością ruską i mazurską, która nie posiada w tym stopniu żadnej z powyższych zalet, choć pod zewnętrznym względem przedstawia typ o wiele idealniejszy. Iwoniczanin, osiadły w górach przejął zwyczaje ludu górskiego; zamieszkuje on jak oni kurne chaty i ciężkim trudem około jałowej roli zdobywa sobie kęs chleba

Władysław Bełza[18]

Do kolonizacji ziem w górnym dorzeczu Sanu głównie na prawie wołoskim prowadzonej przez rody Balów, Kmitów i Herburtów, doszło dopiero na przełomie XIV i XV wieku. Osadnictwo wołoskie dało początek zamieszkującym te tereny grupom etnicznym wschodniosłowiańskiej proweniencji: Łemkom i Bojkom. W wyniku powojennych przesiedleń oraz akcji „Wisła” górne i środkowe dorzecze Sanu opuściła ludność tych ziem pochodzenia ukraińsko-ruskiego. Rozproszone enklawy tej grupy pozostały w dorzeczu Osławy. Obecni mieszkańcy tego regionu to ludność polska pochodząca z województwa podkarpackiego, okolic Nowego Targu, Śląska Cieszyńskiego oraz przybysze z dużych miast Polski.

Najstarszymi miejscowościami położonymi nad Sanem i odnotowanymi w źródłach historycznych przed rokiem 1340 są: Przemyśl, Trepcza i Sanok, a w „wiekach przed Chrystusem” w Leżajsku znajdowało się starożytne stanowisko żeglugi[19][20].

W latach 70. XX wieku opracowano projekt budowy kaskady górnego Sanu, w skład której miały wchodzić (oprócz dwóch istniejących zbiorników): zapora i zbiornik wodny w Niewistce, zbiornik wyrównawczy w Dynowie oraz stopnie wodne w Wybrzeżu, Kupnej i Tarnawcach. Projekt ten został jednak zarzucony[21].

San jako droga wodna

San był w przeszłości intensywnie wykorzystywany jako droga wodna. Prowadzony był na nim zarówno spław jak i żegluga. Wincenty Pol w swej pracy „Rzut oka na północne stoki Karpat” (1877) pisał: Spławnym może być San od Smolnika, ale spławy chodzą dopiero od Liska [tj. Leska] właściwie. (…) Spławy chodzą takie same po Sanie, jak i po Wisłoce (…), tj. tafle składające się z 6-8-10 sztuk okrągłego drewna o długości około 4 sążni. Tratwy takie ładowano zwykle dodatkowo drewnem opałowym, deskami i gontami. Jeśli chodzi o żeglugę, to W. Pol podawał: Galary małe chodzą po Sanie od Dynowa w dół, a w górę po Jarosław i Przemyśl, niekiedy na większej wodzie.[22]

Znacznie intensywniejsza żegluga odbywała się w dolnym biegu rzeki, gdzie pływały galary, szkuty, dubasy i berlinki. Okres żeglugi ograniczały pory roku i warunki hydrologiczne. Wody gościnne bywają o ś. Janie i ś. Jakubie, powódź nie trwa na Sanie nad dwa do trzech dni, od Dynowa poczyna już wylewać szeroko (…). Przy pomyślnej wodzie i pogodzie może się dobyć spław do Wisły z Liska w dniach 12 do 14. Od Wisły w górę do Jarosławia w dniach 8-20 przy spokojnym czasie. Dróg nadbrzeżnych nie ma, statki ciągną tedy ludzie mocą swoją pod wodę – zaznaczał W. Pol. Głównym towarem spławianym statkami było zboże, ale ładowano na nie również płótno, wyroby garncarskie, owoce (suszone), anyż i inne produkty spożywcze[22].

Oprócz już wspomnianych miast znaczenie w żegludze na Sanie miały Leżajsk i Ulanów, w których budowano statki rzeczne. Ulanów był ponadto największym ośrodkiem flisackim na Sanie. Jeszcze w latach międzywojennych drewno, dostarczone tu Sanem i jego dopływem, Tanwią, spławiano w dużych ilościach Wisłą do Gdańska[23].

Hydronimia

Nazwa rzeki ma etymologię prawdopodobnie praindoeuropejską, w znaczeniu ‛wartki, bystry strumień’ (taki San właśnie jest na odcinku aż do Przemyśla). W języku Gallów san znaczyło ‛rzeka’. Nazwy rzek Shannon (irl. Siannan), Saona, Seine i San mają wspólny źródłosłów[24][25][26][27][28].

Według Witolda Taszyckiego nazwa rzeki ma swoje źródło w języku gockim, podobnie jak pobliskie rzeki Wiar i Strwiąż. Nazwami górskimi pochodzenia gockiego są według tego autora również Beskid, Beskidy i Bieszczady, gdzie swój początek bierze rzeka San[29].

Według różnych interpretacji dzieła Ptolomeusza Geografia dorzecze Sanu we wczesnym średniowieczu II / III w. n.e. mogło być siedzibami celtyckich plemion Anartów i Saboków[30]. W źródłach nazwę rzeki podawano jako Sanъ, reku Sanъ, k Sanovi, nad Sanomъ (1152), Sanu (1287), San (1339), Szan (1406), Sanok (1438), Saan (1439), Sayn (1445), San (1467), Szan (1517), Schan (1526)[31].

Upamiętnienie

Kultura masowa

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b San, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2018-02-12].
  2. ↑ Sikora 2008 ↓.
  3. ↑ a b Piotr Bednarek, Fragmentacja rzek w północnej części Kotliny Sandomierskiej, 2020, DOI: 10.13140/RG.2.2.26410.64968 [dostęp 2020-12-01] (słow.).
  4. ↑ Grzegorz Radtke i inni, Czy tama we Włocławku nadal wpływa na ichtiofaunę dolnej Wisły?, „Roczniki Naukowe PZW”, 2018.
  5. ↑ Stanisław Cios, Informacje historyczne dotyczące głównych gatunków ichtiofauny w dorzeczu Sanu, „Roczniki Naukowe Polskiego Związku Wędkarskiego”, 2017.
  6. ↑ Wylewy i powodzie Czas 1913 nr 362 z 7 sierpnia s.3 [1].
  7. ↑ Powodzie Czas nr 358 z 5 sierpnia s. 3 [2].
  8. ↑ Katastrofalny wylew Sanu Nowości Illustrowane 1913 nr 32 s. 15–16 (zdjęcia) [3].
  9. ↑ [4], obok zdjęcia 2.
  10. ↑ [5] 2 akapit, 15 wers.
  11. ↑ [6]. piskorowice.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-03)]., ost. akapit.
  12. ↑ Powódź. Groźne wody Wisłoka i Sanu, „Gazeta Wyborcza”, Rzeszów, 26–27 lipca 2008, s. 1–3.
  13. ↑ „Tygodnik Sanocki” nr 31 (873).
  14. ↑ Sanok. Stan alarmowy na rzece San przekroczony na str. Korsosanockie.pl.
  15. ↑ „Rozlany” San 23.06.2020r.
  16. ↑ „Mazowsze zasługuje na uwagę ze względu uzdolnień kolonizacyjnych ludności, które to plemię zapędzały na Ruś Czerwoną, w ziemię bialską, więc w sadyby dawnych Jaćwingów, na Podole. Wszędzie jednakże swoje plemienne cechy, a chociażby nazwę Mazurzy. Do dziś dnia (Tatomir, Geografija Galicji, 1876, s. 59) między Rabą a lewym brzegiem Sanu ludność miejscowa nosi nazwę Mazurów, z których część pod nazwą Grębowiaków (Lisowiaków al. Borowców) siedzi między Wisłą, dolnym Sanem po Mielec, i Leżajsk. Mamy zaś ślady, że w 1373 w Sanockiem nad Sanem, z daru księcia Władysława Opolczyka, a wówczas pana Rusi (lwowskiej) otrzymał wieś Jabłonicę Przybysław syn Fala z ziemi łęczyckiej (AGZ t. VII, s. 15–16)...”, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VI. III. Etnografia i stosunki społeczne, s. 191.
  17. ↑ Lud. Rys ludoznawstwa polskiego, [w:] Jan Aleksander Karłowicz, Aleksander Walerian Jabłonowski, Polska. Obrazy i opisy, t. I, Lwów 1906, s. 69–215.
  18. ↑ Władysław Bełza, Iwonicz i jego okolice, Warszawa–Lwów–Kraków 1885, s. 32.
  19. ↑ Słowo o stosunkach handlowych mieszkańców Scytyi Zachodniej w wiekach przed Chrystusem, ze względem na stanowiska żeglugi na rzece Sanie, a w szczególności Leżajsk [online], 3 lutego 2020 [dostęp 2020-02-03].
  20. ↑ Drogi handlowe greckie i rzymskie [online], 3 lutego 2020 [dostęp 2020-02-03]., s. 93.
  21. ↑ Paweł Wład, Województwo przemyskie. Zarys geograficzny, Przemyśl 1996, ISSN 0239-6602.
  22. ↑ a b Wincenty Pol: "Rzut oka na północne stoki Karpat (Prelekcye)", wyd. Lwów 1877; tu wg reprintu wyd. Libra, 2015 ISBN 978-83-63526-66-5, tablica pt. "Wykaz i opis rzék spławnych wpadających do Wisły od prawego jéj brzegu na górnym biegu"
  23. ↑ Stanisław Kłos: Województwo rzeszowskie. Przewodnik. Wyd. II poprawione i uzupełnione. Warszawa: Sport i Turystyka, 1973, s. 172.
  24. ↑ „Celtyckie nazwy rzek, głównie dopływów Wisły, jak Raba, Ropa, San i inne”. „Światowit. Rocznik poświęcony archeologii i badaniom pierwotnej kultury polskiej i słowiańskiej”. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. 1962. 254.; „[...] cytowane w literaturze, a więc: San, Raba, Ropa oraz braha albo bryja, sługa, hak, szczęka (patrz prace Mikołaja Rudnickiego, Jana Rozwadowskiego: Nazwy Wisły i jej dorzecza. Monografia Wisły. 2; Studia nad nazwami rzek słowiańskich, I. Rozprawa. PAU. XLIII; przypisy tamże)”, [w:] Janina Rosen-Przeworska: Tradycje celtyckie w obrzędowości Protosłowian. Ossolineum. 1964, s. 117. „Pierwiastek celtycki sań, sen, od którego wywodzi się nazwa rzeki San (tak samo, jak i Sekwany)” – „Kultura”. Instytut Literacki (Paris, France) 1987. s. 175.; „[...] na linii na wschód po rzekę San, i dalej wznosząc łańcuch imponujących fortec położonych na wzgórzach. [...] W okolicach Krakowa celtyckie nazwy miejscowości i rzek – takie jak Tyniec czy Soła [...]”, [w:] Norman Davies, Elżbieta Tabakowska, Boże igrzysko, Znak, 1989, s. 77; „[...]San (lateinische Graphie wie bei Sandomierz, Santok usw.). Vgl. altind. sindhu- 'Fluß', den irischen GN ‘Shannon’ und den Maizzufluß ‘Sinn’”, [w:] Irena Kwilecka: Etnolingwistyczne i kulturowe związki Słowian z Germanami. Instytut Słowianoznawstwa PAN. 1987. ISBN 83-04-02472-1, s. 64.
  25. ↑ „Puisqu’il est impossible de les enumerer tous citons moins: Brda, Brenna, Bzura, Drwęca, Mroga, Nida, Raba, San etc. Bzura selon Jan Michał Rozwadowski correspond avec Brigulos, Drwęca aves Druentia, Durance, Nida avec Nidder, Raba avec Raab, San avec Sadne et Sein.” „Ethnologia Polona”. Instytut Historii Kultury Materialnej (Polska Akademia Nauk). 1981. p. 49.
  26. ↑ „An adouci en san, eau, rivière; stach, sinueux, qui tourne. Allusion au cours sinueux de la Charente”. op. cit. Antiq. de France. [in:] Revue des ëtudes historiques. Société des études historiques. 1835, s. 242.; Senne, nom propre de rivière. – Scène, ». L liou on l’on joue. – Seine, sf, sorte de «lot. 17. Cen», sm, impôt. – San, np Sen», sm, jugement [...]”. [in:] Dictionnaire de pédagogie et d’instruction primaire. Ferdinand Edouard Buisson. 1883. p. 980.
  27. ↑ „Le terme sawn « cleft, gully » est rapproché du breton san, saon s.f. « aqueduct, san-dour ».” Études celtiques. Société d’Éditions „Les Belles Lettres”, 1985, s. 337.
  28. ↑ „La racine san est à la base des patronymes: Sangnier, Sagne, Sagnolle, Lassassaigne et Delassassaigne dont un ancentre a habitè près d’un marais.” [in:] Paul Bailly. „Toponymie en Seine-et-Marne: noms de lieux”. Editions Amatteis, 1989, s. 77.
  29. ↑ Witold Strzelczyk, Goci Rzeczywistość i legenda, s. 86.
  30. ↑ „Sa-boki, San-boki (Sanianie, mieszkańcy rzeki San) [Ptolomeusz. Geogr. 1. II. s. 11.] „Časopis Českého Museum”, 1835, s. 309; „als Sa-boki statt San-boki (die am Flusse San Wohnenden). „Jahrbücher für Wissenschaftliche Kritik”, 1843; „Saboki pour Sanboki (les riverains de la San); Nouvelles annales des voyages. LES PAPES GÉOGRAPHES et la Cartographie du Vatican. (Ptolémée), 1852, ser. v. 136. Pt. 32, s. 238.; „Właśnie też Szafarzyk kładzie nawet według Ptolomeusza w tych stronach bo nad Sanem, naród mniejszy i mało znany Saboków. Saboci – Sabokoi (Σαβοχοι); mieniąc, że nazwa ta z dwóch jest wyrazów złożona; Sa (zamiast San) i boki – jak Naliboki, Wisłoboki, i podobne. Słówko więc: bok znaczące tyle co brzeg (ripa) w złączeniu z Sa (San) nadawało wtedy nazwę Żupie, czyli ziemi nad Sanem – którą cudzoziemcy obrócili na lud tego nazwiska. (Sz. I. P. 10.9) „Czas. Dodatek miesięczny”, 1856, s. 526.; Pavel Josef Šafařík: Slovanské starožitnosti. Oddíl dějepisný. Okres 1,2, 1862, s. 501.; „Südlich von den Avareni (in Galizien) setz Ptolom. die Anartophracti (südlich von den Ombrones). Auf die Burgiones folgen die Arsiaetae, dann die Saboki (am San), die Piengitae [...]”. „Zeitschrift für Ethnologie”. Berliner Gesellschaft für Anthropologie, Ethnologie und Urgeschichte, Deutsche Gesellschaft für Anthropologie, Ethnologie und Urgeschichte, Deutsche Gesellschaft für Völkerkunde. V. 3, 1871, s. 481.
  31. ↑ Wszystkie zapisy nazw rzeki potwierdzają, jak wykazuje historyk, profesor Jerzy Nalepa, dawne pierwotnie zachodniosłowiańskie pochodzenie osadnictwa nad tą rzeką. w: Jerzy Nalepa, Polacy nie przejęli od Ukraińców nazwy rzeki San: ze studiów nad najdawniejszym pograniczem polsko-ruskim. „Język Polski” 1997, z. 2/3 s. 150–162.
  32. ↑ Lesko, Sanowa. mapa.livecity.pl. [dostęp 2022-09-08].
  33. ↑ Bykowce, Sanowa, Ulica. mapa.targeo.pl. [dostęp 2022-09-08].
  34. ↑ Alojzy Zielecki: W epoce autonomii galicyjskiej. Struktury organizacyjne miasta. W: Sanok. Dzieje miasta. Feliks Kiryk (red.). Kraków: Secesja, 1995, s. 377. ISBN 83-86077-57-3.
  35. ↑ Przemyśl, Sanowa. mapa.livecity.pl. [dostęp 2022-09-08].
  36. ↑ Jarosław, Sanowa. mapa.livecity.pl. [dostęp 2022-09-08].
  37. ↑ Leżajsk, Sanowa. mapa.livecity.pl. [dostęp 2022-09-08].
  38. ↑ Nisko, Sanowa. mapa.livecity.pl. [dostęp 2022-09-08].
  39. ↑ „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 2: San, rzeka ziemi sanockiej, 2002. Archiwum Ziemi Sanockiej. ISSN 1731-870X. 

Bibliografia

  • Adam Fastnacht, Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu, Kraków 2002, ISBN 83-88385-14-3.
  • Bieszczady. Mapa turystyczno-nazewnicza, Krosno: Wydawnictwo Ruthenus, 2008.
  • Wojciech Blecharczyk, Walory przyrodnicze dorzecza Sanu, Rzeszów–Sanok 2005, ISBN 83-905142-8-1.
  • Zbigniew Sikora, Źródło Sanu – gdzie jest naprawdę?, „Płaj. Almanach Karpacki”, nr 32 (wiosna), Towarzystwo Karpackie, 2006, ISSN 1230-5898.
  • Zbigniew Sikora, Główne źródło Sanu znajduje się pod Piniaszkowym, „Płaj. Almanach Karpacki”, nr 37, Towarzystwo Karpackie, 2008, ISSN 1230-5898.

Linki zewnętrzne

Informacje w projektach siostrzanych
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Definicje słownikowe w Wikisłowniku
Dopływy Sanu
Lewe
Prawe
Read more information:

Buster Warenski

Buster WarenskiBorn(1942-06-05)June 5, 1942Kimberly, Nevada, U.S.DiedJuly 31, 2005(2005-07-31) (aged 63)Richfield, Utah, U.S.Occupation(s)Knifemaker, bladesmithSpouseJulie Warenski Art knife by Warenski Buster Warenski (June 5, 1942 – July 31, 2005) was an American custom knifemaker from Kimberly, Nevada who made Art Knives utilizing gold and other precious metals. Warenski is best known for making a reproduction of Tutankhamun's dagger with a forged gold blade; over 32 ounces of gold wer…

以色列貼現銀行

夜晚的以色列貼現銀行。 以色列貼現銀行（希伯來語：בנק דיסקונט לישראל בעמ‎）是以色列三大銀行之一，擁有260家分行，約5,700名職員，總資產達1850億新謝克爾（480億美元）[1][2]。以色列貼現銀行創建於1935年，並在1952年改為現名。 參考資料 ^ Dun's 100 Israel's Largest Enterprises 2011 – Commercial Banks – by Total Assets, Dun & Bradstreet Israel, 2012 [6 June 2012],

النيل الوطنية للنقل النهري

النيل الوطنية للنقل النهريالنيل الوطنية للنقل النهريمعلومات عامةالجنسية مصر التأسيس 1960المقر الرئيسي جمهورية مصر العربيةموقع الويب nationalniletrans.com المنظومة الاقتصاديةالشركة الأم جهاز الصناعات والخدمات البحرية للقوات المسلحةمناطق الخدمة جمهورية مصر العربيةأهم الشخصياتالم

イタリア王国

この項目では、1861年から1946年まで存在した、現在のイタリア共和国の全土を領域とした王国について説明しています。 中世に存在したイタリア王権については「イタリア王国 (神聖ローマ帝国)」をご覧ください。 ナポレオン1世を王として建国されたフランスの衛星国については「イタリア王国 (1805年-1814年)」をご覧ください。 この記事は検証可能な参考文献や出典が

Michal Mertiňák

Michal Mertiňák Michal MertiňákPaís Eslovaquia EslovaquiaResidencia Bratislava, EslovaquiaFecha de nacimiento 11 de octubre de 1979 (44 años)Lugar de nacimiento Považská Bystrica, EslovaquiaAltura 1,85 m (6′ 1″)Peso 92 kg (202 lb)Profesional desde 1999Brazo hábil Diestro; (revés a dos manos)Dinero ganado 1 511 590 dólares estadounidensesPerfil oficial Perfil IndividualesRécord de su carrera 10–16Títulos de su carrera 0Mejor ranking n.º 129 (11 de juli…

Copa de la Comunidad de Madrid de Voleibol Femenino

Copa Comunidad de MadridDatos generalesDeporte VoleibolSede Comunidad de Madrid,  EspañaContinente EuropaEquipos participantes 6Datos históricosFundación 2010Datos estadísticosCampeón actual Club Voleibol Leganés (1º título)Más campeonatos Feel Volley Alcobendas (5)Otros datosSocio de TV TelemadridSitio web oficial [1][editar datos en Wikidata] La Copa Comunidad de Madrid de Voleibol, también conocida como Copa CAM (Copa Comunidad Autónoma de Madrid), es un campeonato d…

إزالة السلعنة

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يونيو 2020) في الاقتصاد السياسي، يعد إزالة السلعنة أو نزع السلعية[1] (بالإنجليزية: Decommodification)، هو قوة الاستحقاقات الاجتماعية ودرجة تحصين المواطنين من تبعية السوق.[2 …

Date, Hokkaido

Date 伊達市KotaKuil Usu-Zenkō BenderaEmblemLokasi Date di Hokkaido (Subprefektur Iburi)DateLokasi di JepangKoordinat: 42°28′N 140°52′E / 42.467°N 140.867°E / 42.467; 140.867Koordinat: 42°28′N 140°52′E / 42.467°N 140.867°E / 42.467; 140.867NegaraJepangWilayahHokkaidoPrefektur Hokkaido (Subprefektur Iburi)Pemerintahan • WalikotaKeita HoriiLuas • Total444,28 km2 (171,54 sq mi)Populasi…

القبلي (رخية)

  لمعانٍ أخرى، طالع القبلي (توضيح). ' قرية القبلي  - قرية -  تقسيم إداري البلد  اليمن المحافظة محافظة حضرموت المديرية مديرية رخية العزلة عزلة رخية السكان التعداد السكاني 2004 السكان 41   • الذكور 18   • الإناث 23   • عدد الأسر 5   • عدد المساكن 6 معلومات أخر

Bahasa Toki Pona

Bahasa Toki Pona toki pona Pengucapan[ˈtoki ˈpona]Dibuat olehSonja LangTanggal2001Pengaturan dan penggunaanmenguji prinsip minimalisme, Hipotesis Sapir-Whorf dan PidginTujuanbahasa artifisial Sistem penulisanLatin; sitelen pona (logografis); sitelen sitelen (logografis dengan tambahan alfabet untuk kata-kata asing)Sumberbahasa a posteriori dengan unsur bahasa Inggris, Tok Pisin, Suomi, Georgia, Belanda, Perancis, Esperanto, Kroasia, Mandarin, dll.Kode bahasaISO 639-3tokGlottologTidak ada …

Phytomyza spondylii

Phytomyza spondylii Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Filum: Arthropoda Kelas: Insecta Ordo: Diptera Famili: Agromyzidae Genus: Phytomyza Spesies: Phytomyza spondylii Phytomyza spondylii adalah spesies lalat yang berasal dari genus Phytomyza dan famili Agromyzidae. Lalat ini juga merupakan bagian dari ordo Diptera, kelas Insecta, filum Arthropoda, dan kingdom Animalia. Larva Larva lalat ini herbivora dan biasanya memakan daun. Referensi Bisby F.A., Roskov Y.R., Orrell T.M., Nicolson D., Pagl…

The Karate Kid (TV series)

Television series For other uses, see Karate Kid (disambiguation). The Karate KidGenreChildren's television seriesBased onThe Karate Kidby Robert Mark KamenWritten byDorothy MiddletonMichael MaurerDirected byLarry HoustonVoices ofJoey DedioRobert ItoJanice KawayePat MoritaComposersHaim SabanShuki LevyCountry of originUnited StatesOriginal languageEnglishNo. of seasons1No. of episodes13[1]ProductionExecutive producersJerry WeintraubAndy HeywardHaim SabanProducerLarry HoustonProduction com…

Albert Smith Medal

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Albert Smith Medal – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2022) (Learn how and when to remove this template message) The Albert Smith Memorial Medal is the award given to the Man of the Match in the final of the Camanachd Cup,[1] the blue riban…

Feijoa sellowiana

Species of plant in the myrtle family This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Feijoa sellowiana – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2015) (Learn how and when to remove this template message) Feijoa sellowiana Fruit Flower Conservation status Least Concern (IUCN 3.1)[1] Sc…

Nicolas Bouvier

Nicolas Bouvier Nicolas Bouvier in 1987 Algemene informatie Geboren Lancy, 6 maart 1929 Geboorteplaats Lancy Overleden Genève, 17 februari 1998 Overlijdensplaats Genève Land  Zwitserland Werk Genre Reisliteratuur Bekende werken De wegen van de wereld (1963)De schorpioenvis (1982)Japanse kroniek (1975) Lijst van Franstalige schrijvers Portaal    Literatuur Nicolas Bouvier (Lancy, 6 maart 1929 – Genève, 17 februari 1998) was een Zwitserse schrijver, reiziger, journalist en foto…

Copyright policies of academic publishers

This is a summary of the different copyright policies of academic publishers for books, book chapters, and journal articles. Publishing models Academic publishers fall broadly into two categories: subscription and open access, which take different approaches to copyright.[1] Subscription publishers typically require transfer of copyright ownership from the authors to the publisher, with the publisher monetising articles behind paywalls. The final version of an article as copyedited and t…

Torre de Gálata

Torre de Gálata  Patrimonio de la Humanidad (parte de «Zonas históricas de Estambul», n.º ref. 356) (1985)Enlace a ficha de Patrimonio de la Humanidad. LocalizaciónPaís TurquíaLocalidad GálataUbicación Estambul, Turquía TurquíaCoordenadas 41°01′32″N 28°58′27″E / 41.025555555556, 28.974166666667Información generalUsos TorreEstilo arquitectura románicaParte de Trading Posts and Fortifications on Genoese Trade Routes from the Mediterranean to the Bl…

Rebekah (novel)

2001 novel by Orson Scott Card For the 1903 children's novel by Kate Douglas Wiggin, see Rebecca of Sunnybrook Farm. For the 1938 novel by Daphne du Maurier, see Rebecca (novel). Rebekah AuthorOrson Scott CardCover artistFrederic LeightonCountryUnited StatesLanguageEnglishSeriesWomen of GenesisGenreHistorical novelPublisherForge Books (Tor)Publication date2001Media typePrint (Hardcover & Paperback)Pages416 ppPreceded bySarah Followed byRachel and Leah  Rebekah (…

Metalocalypse (season 3)

Season of television series MetalocalypseSeason 3DVD coverCountry of originUnited StatesNo. of episodes10ReleaseOriginal networkAdult SwimOriginal releaseNovember 8, 2009 (2009-11-08) –October 24, 2010 (2010-10-24)Season chronology← PreviousSeason 2 Next →Season 4 List of episodes The third season of the animated show Metalocalypse originally aired on Adult Swim from November 8, 2009 to October 24, 2010 with 10 episodes. The show follows virtual death metal band De…

Corruption in Nigeria

Institutional corruption in the country This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Corruption in Nigeria – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2017) (Learn how and when to remove this template message) Political corruption Concepts Anti-corruption Bribery Cronyism Economics of corruption E…

Aamer Yousuf

Pakistani cricketer This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (December 2018) Aamer Yousuf (born 1 January 1985 in Gujranwala) is a Pakistani former first-class cricketer active 2008–2010 who played for Pakistan Customs and also represented his country at under-19 level. Aamer Yousuf was a right-handed batsman and a right-arm fast medium pace bowler. He took 19 wickets in his ni…

Just Like a Vacation

1999 live album by Blue RodeoJust Like a VacationLive album by Blue RodeoReleased1999Recorded1999GenreCountry rockLength78:40LabelWarner Music CanadaProducerBlue RodeoBlue Rodeo chronology Tremolo(1997) Just Like a Vacation(1999) The Days in Between(2000) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllmusic link Just Like a Vacation is a 1999 live album by Blue Rodeo. Track listing Til I Am Myself Again – 4:19 What Am I Doing Here – 3:22 Better Off As We Are – 5:00 Floating – 8:…

The Whale (2011 film)

2011 film The WhaleFilm posterDirected bySuzanne ChisholmMichael ParfitProduced bySuzanne ChisholmNarrated byRyan ReynoldsCinematographySuzanne ChisholmMichael ParfitEdited byMichael ParfitMusic byDavid ParfitTobin StokesProductioncompaniesMountainside FilmsTelefilm CanadaRelease date September 9, 2011 (2011-09-09) (U.S.) Running time85 minutesCountryCanadaLanguageEnglish The Whale is a 2011 documentary film directed by Suzanne Chisholm and Michael Parfit. Narrated by Ryan Rey…

Isaida Station

Railway station in Odawara, Kanagawa Prefecture, Japan Isaida Station井細田駅Isaida Station (left) and platform (right), October 2022General informationLocation3-21-1 Ōgichō, Odawara-shi, Kanagawa-ken 250-0001JapanCoordinates35°16′7.22″N 139°9′26.54″E / 35.2686722°N 139.1573722°E / 35.2686722; 139.1573722Operated by Izuhakone RailwayLine(s) Daiyūzan LineDistance1.4 km from Odawara.Platforms1 side platformConnections Bus stop Other informationStatio…

Gumroad

Digital marketplace platform Gumroad, Inc.IndustryDigital distribution, self-publishing, e-commerce.Founded2011; 12 years ago (2011)FounderSahil Lavingia, Sachin KhannaHeadquartersSan Francisco, California, U.S.Number of locations11,894 (2023)Area servedWorldwideWebsitegumroad.com Gumroad[1] is an e-commerce platform that allows creators to sell products directly to their audience. The platform was founded by Sahil Lavingia in 2011 and is based in San Francisco, Califor…

Dūr-Abī-ešuḫ

Ancient Mesopotamian city Dūr-Abī-ešuḫ (also Dūr-Abiešuḫ) was built by Abi-Eshuh (c. 1648–1620 BC) a ruler of the First Dynasty of Babylon. Its name means Fortress of Abi-Eshuh. A year name of that ruler reads Year in which Abi-eszuh the king built 'Dur-Abi-eszuh-szarrum / the fortress of Abi-eszuh the king' above / upstream the gate of the city on the bank of the Tigris.[1] Its location is not yet known though it is thought to be near the ancient city of Nippur and presumab…

Joey Buchanan

Soap opera character Joey BuchananOne Life to Live characterTom Degnan as Joey BuchananPortrayed byRyan Morris (1980–1985)John Paul Learn (1985–1990)Chris McKenna (1990–1993)Nathan Fillion (1994–1997, 2007)Don Jeffcoat (1997–2001)Bruce Michael Hall (2003–2004)Tom Degnan (2010–2011)Duration 1980–2001 2003–2004 2007 2010–2011 First appearanceJanuary 8, 1980 (1980-01-08)Last appearanceAugust 24, 2011 (2011-08-24)ClassificationFormer; …

Billy Tucci

American illustrator, writer, and filmmaker This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Billy Tucci – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2017) (Learn how and when to remove this …

Tessa Wheeler

British archaeologist Tessa WheelerBornTessa Verney(1893-03-27)27 March 1893Johannesburg, South AfricaDied15 April 1936 (1936-04-16) (aged 43)London, England, UKOccupationArchaeologistSpouseMortimer WheelerAcademic backgroundAlma materUniversity College LondonAcademic workDisciplineArchaeology Tessa Wheeler FSA (née Verney; 27 March 1893 – 15 April 1936) was an archaeologist who made a significant contribution to excavation techniques and contributed to the setting up of major Briti…

Yeonho station

Station of the Daegu Metro This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Yeonho station – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2012) (Learn how and when to remove this template message) YeonhoStation platformKorean nameHangul연호역Hanja連湖驛Revised RomanizationYeonhoyeokMcCune–Reischa…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 52.14.121.242