Ten artykuł dotyczy wady drewna. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Sęki – grupa wad drewna określająca wrośnięte w drewno pnia części gałęzi o węższych przyrostach rocznych i barwie zazwyczaj ciemniejszej niż otaczające drewno.

Sęki powstają w ciągu całego życia drzewa, gałęzie są niezbędne do podtrzymywania aparatu asymilacyjnego drzew wskutek czego drewno bezsęczne praktycznie nie istnieje. Najgłębiej położone i najmniejsze sęki są umiejscowione w części odziomkowej pnia.

Zależnie od gatunku drzewa, uschnięte gałęzie (w wyniku tzw. procesu oczyszczania się) odpadają w całości albo kawałkami. U buka gałęzie odpadają najczęściej w całości przy samej powierzchni pnia w kilka lat po uschnięciu. U świerka proces ten trwa znacznie dłużej. Po odpadnięciu gałęzi, w miarę przechodzenia od odziomka ku wierzchołkowi sęki stają się coraz większe i dochodzą coraz bardziej do obwodu. U podstawy sęków wytwarza się warstwa ochronna, która zabezpiecza ich drewno przed pasożytniczymi grzybami do czasu zarośnięcia przez słoje roczne pnia.

Drzewa pozbywają się suchych gałęzi w różny sposób. Ze sposobem obłamywania związany jest sposób zarastania pozostałych przy pniu części gałęzi i łączenia się z otaczającą tkanką drewna pnia. W okresie życia gałęzi drewno sęków jest zawsze zrośnięte w jedną całość z drewnem pnia. Takie sęki nazywa się zrośniętymi.

Wraz z zamarciem gałęzi przerwana zostaje łączność tkanki sęka z drewnem pnia. Nowo powstałe słoje roczne pnia otaczają stopniowo coraz większą część pozostałej suchej gałęzi, nie mając z nią bezpośredniego połączenia. W ten sposób powstają sęki niezrośnięte.

Pozostający po opadnięciu gałęzi czy podkrzesywaniu fragment gałęzi określany jest jako tylec.

1. Sęki otwarte:

a) w zależności od stopnia zrośnięcia z otaczającym drewnem:

• zrośnięte,
• częściowo zrośnięte,
• sęki niezrośnięte,

b) w zależności od stanu zdrowotnego:

• zdrowe,
• nadpsute,
• zepsute

c) w zależności od stopnia zgrupowania:

• pojedyncze,
• skupienie sęków.

2. Sęki zarośnięte:

• guzami
• brewkami,
• różami.

Po odpadnięciu gałęzi pozostałe tylce zostają z czasem zarośnięte przez słoje roczne, a na powierzchni pnia formują się w tych miejscach w zależności od gatunku wypukłości zwane sękami zarośniętymi.

Sęki wywierają ujemny wpływ na mechaniczne właściwości drewna, zmniejszają zwłaszcza wytrzymałość na rozciąganie wzdłuż włókien i wytrzymałość na zginanie statyczne. Sęki zdrowe wpływają dodatnio na wytrzymałość drewna na rozłupywanie. Ujemny wpływ sęków otwartych na mechaniczne właściwości drewna występuje w znacznie silniejszym stopniu w tarcicy niż w sortymentach okrągłych.

Odpowiednie normy sortymentów drzewnych określają dopuszczalną liczbę sęków, minimalną odległość między nimi, wymiary, zdrowotność itp.

Zobacz hasło sęk w Wikisłowniku

• sękatość