Rosa Louise McCauley urodziła się 4 lutego 1913 roku w Tuskegee w stanie Alabama jako pierwsze dziecko małżeństwa Jamesa i Leony McCauley. W sierpniu 1915 roku urodził się jej brat Sylvester[1], a wkrótce później małżeństwo jej rodziców rozpadło się[2]. W efekcie matka Rosy McCauley, wraz z nią i jej bratem, przeprowadziła się do miejscowości Pine Level w Hrabstwie Montgomery w stanie Alabama[1], gdzie zamieszkali z rodzicami Leony (dziadkami Rosy McCauley ze strony matki)[2]. W Pine Level Rosa McCauley uczęszczała do szkoły wiejskiej, którą ukończyła w wieku 11 lat. Następnie, za sprawą matki, która zapisała ją do prywatnej szkoły Montgomery Industrial School for Girls, przeprowadziła się do Montgomery w stanie Alabama. Po ukończeniu edukacji w tej placówce rozpoczęła naukę w szkole średniej Alabama State Teacher’s College High School[1], przeznaczonej dla Afroamerykanów[2].
W wieku 16 lat McCauley przerwała naukę w szkole, aby wrócić do rodzinnego domu pomagać umierającej babci[2]. Po śmierci babci przygotowywała się do powrotu do szkoły średniej, jednak choroba matki spowodowała, że postanowiła pozostać w domu, aby się nią opiekować. 18 grudnia 1932 roku wzięła ślub z Raymondem Parksem, przyjmując jego nazwisko[1]. Dzięki wsparciu ze strony męża powróciła do nauki w szkole średniej[2], którą ostatecznie ukończyła w 1934 roku[1]. Pracowała jako krawcowa[2].
W latach 30. włączyła się w działania na rzecz uwolnienia „chłopców ze Scottsboro”. Mimo obaw męża, który martwił się o jej bezpieczeństwo, w grudniu 1943 roku dołączyła do oddziału National Association for the Advancement of Colored People (Krajowego Stowarzyszenia na Rzecz Popierania Ludności Kolorowej; w skrócie NAACP) w Montgomery (jego działaczem był jej mąż), zostając jego sekretarką[2] (funkcję tę pełniła do 1956 roku[3]). Działając w NAACP, podjęła ścisłą współpracę z przewodniczącym oddziału – Edgarem Danielem Nixonem[2]. Została także liderką młodzieży w tym oddziale[1].
Autobus, w którym Rosa Parks odmówiła opuszczenia swojego miejsca na rzecz białego pasażera.
1 grudnia 1955 roku Parks wracała autobusem komunikacji miejskiej po zakończeniu dnia pracy w domu towarowym Montgomery Fair. Zgodnie z wówczas obowiązującymi przepisami prawa określona liczba rzędów siedzeń z przodu autobusu zarezerwowana była dla białych pasażerów, a czarnoskórzy mogli korzystać tylko z pozostałych, położonych z tyłu autobusu miejsc[2]. Dodatkowo funkcjonowała niepisana zasada, iż – w razie zajęcia przez białych pasażerów wszystkich przeznaczonych dla nich miejsc – czarnoskórzy powinni ustąpić miejsca kolejnym białym osobom chcącym zająć miejsce[4]. Taka sytuacja zdarzyła się właśnie 1 grudnia 1955 roku – w związku z tym kierowca autobusu nakazał czterem osobom siedzącym w pierwszym rzędzie przeznaczonym dla czarnoskórych opuszczenie swoich miejsc, aby biali pasażerowie mogli je zająć – pozostałe trzy osoby wykonały to polecenie, jednak Rosa Parks odmówiła[2].
Pobranie odcisków palców Rosy Parks 22 lutego 1956 r.
Kierowca autobusu wezwał wówczas policję, która zatrzymała Parks za naruszenie miejscowych przepisów dotyczących korzystania ze środków komunikacji[4] i umieściła ją w areszcie. Tam Parks skontaktowała się telefonicznie ze swoim mężem i tego samego wieczoru opuściła areszt za kaucją. Rozprawa sądowa w jej sprawie odbyła się 5 grudnia 1955 roku – Parks została wówczas uznana winną naruszenia przepisów dotyczących segregacji rasowej, a sąd wymierzył jej grzywnę w wysokości 10 dolarów amerykańskich, a także obciążył ją kosztami sądowymi w wysokości czterech dolarów[2]. Parks odmówiła jednak zapłacenia i odwołała się od wyroku do sądu obwodowego. W związku z tymi działaniami wspólnie z mężem zostali pozbawieni pracy, a także stali się adresatami licznych pogróżek[4]. Ostatecznie sprawa trafiła do Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, który wyrokiem z 13 listopada 1956 roku uznał przepisy wprowadzające i regulujące segregację rasową w autobusach za niekonstytucyjne[2].
Z inicjatywy Edgara Daniela Nixona przed rozprawą Parks w szkołach dla czarnoskórych mieszkańców Montgomery rozdano około 35 tysięcy ulotek zachęcających czarnoskórych mieszkańców miasta do bojkotu autobusów miejskich w dniu jej rozprawy. Akcja ta okazała się dużo większym sukcesem niż spodziewali się jej organizatorzy. Postanowili więc oni utworzyć związek o nazwie Montgomery Improvement Association, na przewodniczącego którego wybrany został Martin Luther King[2]. Zainicjowany 5 grudnia 1955 roku bojkot trwał łącznie 381 dni[4] i zakończył się 20 grudnia 1956 roku, dzień po dostarczeniu do Montgomery pisemnego wyroku Sądu Najwyższego w sprawie Parks. W jego trakcie czarnoskórzy mieszkańcy Montgomery spotykali się z aktami przemocy ze strony białych mieszkańców miasta (zaatakowano między innymi domy Nixona i Kinga), jednak nie przerwali swojego bojkotu. Ich akcja spotkała się z dużym zainteresowaniem ze strony zarówno krajowych, jak i międzynarodowych mediów[2], a pokojowe protesty czarnoskórych przeciwko segregacji rasowej najpierw rozprzestrzeniły się w południowych stanach, a następnie w całym kraju[1].
Dzięki swojemu zachowaniu, które dało początek temu ruchowi[4], Parks nazywana jest „matką ruchu praw obywatelskich”[2].
Parks w 1999
Po bojkocie
Złoty Medal Kongresu Stanów Zjednoczonych, jakim Rosa Parks została odznaczona w 1999 roku.
Na początku 1957 roku, po tym, jak nie mogła znaleźć pracy w Montgomery, Parks przeprowadziła się do Hampton w stanie Wirginia. Kilka miesięcy później, za namową brata, który wówczas mieszkał w Detroit w stanie Michigan, przeprowadziła się do tego miasta wspólnie z matką i mężem[5]. W 1964 roku została diakonisą w Afrykańskim Kościele Metodystyczno-Episkopalnym. W 1965 roku została zatrudniona w biurze kongresmena Johna Conyersa w Detroit, gdzie do 1988 roku (gdy odeszła na emeryturę) odpowiadała za pomoc w sprawach administracyjnych. Jej brat, matka i mąż zmarli na nowotwór w latach 1977–1979[2]. W tym czasie nadal działała w NAACP[3]. W 1987 roku, dla uhonorowania zmarłego męża, wspólnie z Elaine Eason Steele, powołała Rosa and Raymond Parks Institute for Self Development, którego zadaniem jest pomoc młodzieży (w wieku od 11 do 17 lat) z Detroit w wykorzystywaniu jej potencjału[1].
Po odejściu na emeryturę brała udział w wielu spotkaniach na rzecz praw obywatelskich[2]. Napisała 4 książki: „Rosa Parks: My Story” (współautor: Jim Haskins), „Quiet Strength” (współautor: Gregory J. Reed), „Dear Mrs. Parks: A Dialogue With Today’s Youth” (współautor: Gregory J. Reed) i „I AM ROSA PARKS” (współautor: Jim Haskins)[1]. W ostatnich latach życia cierpiała na otępienie. Przez pewien czas była również leczona w szpitalu po tym, jak w jej domu pobił ją 28-letni włamywacz, który ukradł jej niewielką sumę pieniędzy (53 dolary). Miała także problemy finansowe, a w opłacaniu czynszu pomagał jej lokalny Kościół. Zmarła 24 października 2005 roku w Detroit[5].
Rosa Parks była wielokrotnie honorowana i nagradzana za swoją działalność. Otrzymała ponad 40 honorowych doktoratów różnych szkół wyższych. W 1996 roku Bill Clinton odznaczył ją Prezydenckim Medalem Wolności (najwyższym amerykańskim odznaczeniem cywilnym), a w 1999 w uznaniu wkładu dla narodu, jako „pierwszej damie praw obywatelskich”[6] i „matce ruchu wolnościowego”, której „cicha godność rozpaliła najbardziej znaczący ruch społeczny w historii Stanów Zjednoczonych - została uhonorowana Złotym Medalem Kongresu Stanów Zjednoczonych[1]. W 2001 roku w Montgomery otworzone zostały muzeum i biblioteka jej imienia[4].
