Robinsonada

Robinson Crusoe na ilustracji z 1887.

Robinsonada – prawdziwa lub fikcyjna podróż samotnego człowieka, zdanego na własne siły, pomysłowość, zaradność, w trudnych warunkach, spowodowana najczęściej żądzą przygód. Nazwa ta pochodzi od imienia Robinsona Crusoe, żeglarza wyrzuconego na bezludną wyspę, tytułowego bohatera powieści Przypadki Robinsona Crusoe angielskiego pisarza Daniela Defoe wydanej w 1719.

Jest to podróżowanie, traperstwo, zwiedzanie, globtroterstwo, karawaning, turystyka. Może to być także wyprawa dzieci w dalekie kraje, w tajemnicy przed opiekunami (rodzicami). Określa się tak również życie w warunkach prymitywnych, trudnych, pełnych nieoczekiwanych zdarzeń[1].

Gatunek literacki

W literaturze określa się tak odmianę powieści ukształtowanej pod wpływem Przypadków Robinsona Crusoe, powieści, której schemat był często naśladowany bądź parafrazowany.

Robinsonada charakteryzuje się zaczerpniętymi z tej powieści wzorcami fabularnymi, skupiającymi się wokół rozbitka na bezludnej wyspie, kształtującego od podstaw zalążki nowej cywilizacji, wykazującego się zaradnością w trudnych warunkach.

Przykładowe robinsonady

Także film Robinson warszawski (Miasto nieujarzmione) w reżyserii Jerzego Zarzyckiego (1950).

Elementy robinsonady występują np. w Księdze dżungli Rudyarda Kiplinga, w cyklu o Tarzanie Edgara Rice’a Burroughsa, a w utworach polskich autorów np. w cyklu Wodzu wyspa jest twoja Ryszarda Liskowackiego.

Przypisy

  1. Robinsonada I [online] [dostęp 2020-06-02].
  2. Jadwiga Ruszała, Robinsonada w literaturze polskiej: teoria, typologia, bohater, natura, Pomorska Akademia Pedagogiczna, 2000, s. 24, ISBN 978-83-87006-89-1 [dostęp 2024-01-26] (pol.).