Restoracjonizm – w sensie ogólnym, przekonanie o konieczności powrotu do pierwotnego, czystego, biblijnego chrześcijaństwa z I wieku naszej ery, z czasów Jezusa i apostołów. W bardziej szczegółowym sensie, termin ten obejmuje te wyznania chrześcijańskie, które postawiły sobie za cel przywrócenie apostolskiego modelu chrześcijaństwa i oczyszczenie go z późniejszych, katolickich, protestanckich i innych naleciałości, ze szczególnym naciskiem na usunięcie „pogańskich wpływów” i „ludzkich nauk”. Dotyczy to głównie wyznań chrześcijańskich, mających swój początek w „drugim wielkim przebudzeniu” na początku XIX wieku.
Należy zwrócić uwagę, że każde wyznanie wpisujące się w ten nurt ma inną wizję tzw. apostolskiego modelu chrześcijaństwa. Stąd w obrębie tego nurtu istnieje silne zróżnicowanie doktrynalne, zaś różne ruchy restoracjonistyczne bardzo często są niezależne od siebie nawzajem.
Do wczesnych przykładów ruchów, które pragnęły powrotu do apostolskiego chrześcijaństwa (przeciwstawiając się tym samym Kościołowi rzymskokatolickiemu) należą m.in.: waldensi, bracia apostolscy, lollardzi, husyci. Dodatkowo w łonie samego Kościoła katolickiego pojawiały się grupy sprzeciwiające się nadużyciom kleru i pragnące odnowy życia religijnego.
Jakkolwiek XVI-wieczna reformacja nie jest ruchem ściśle restoracjonistycznym, to jednak posiada wiele jego cech. Reformacja była zogniskowana w trzech miejscach Europy, z których wyłoniły się nowe wyznania: w Niemczech (luteranizm), Szwajcarii (kalwinizm) i Anglii (anglikanizm). Z kolei do bardziej radykalnych ruchów, mających swoje źródło w XVI-wiecznej reformacji, należy zaliczyć m.in. braci polskich, unitarian, purytan, anabaptystów, baptystów, a także metodystów i kwakrów. Dodatkowo XVIII-wieczne „pierwsze wielkie przebudzenie” dało solidne podstawy pod przyszłe ożywienie restoracjonistyczne.
Właściwy ruch restoracjonistyczny wyrósł na początku XIX wieku w Stanach Zjednoczonych (także w innych miejscach świata), na fali „drugiego wielkiego przebudzenia”. Ruchy o tym charakterze powstawały z millenarystycznych nurtów protestantyzmu (głównie kalwinizmu i metodyzmu). O ile część ruchów restoracjonistycznych powstałych w tym okresie zachowała swoją przynależność do protestantyzmu, o tyle inne ruchy zupełnie odcięły się od jego tradycji. Wielu restoracjonistów przyjęło doktryny unitariańskie, a także inne, niezgodne z głównym nurtem chrześcijaństwa (nieraz dość osobliwe).
Do XIX-wiecznych ruchów restoracjonistycznych zaliczyć należy m.in.:
Elementy restoracjonistyczne w swoim nauczaniu posiadają również Żydzi mesjanistyczni.
Do ruchów o charakterze restoracjonistycznym powstałych w XX wieku należy zaliczyć m.in.:
Ruchy te mieszczą się w ścisłej definicji protestantyzmu. Jednak ruch mesjański odrzuca wiarę w Trójcę Świętą.
Pod względem doktrynalnym, ruch restoracjonistyczny jest bardzo zróżnicowany. Bardzo często pojawiają się wśród nich doktryny, nieobecne u innych chrześcijan i z tego powodu kontrowersyjne. Ponadto zróżnicowany jest stosunek różnych restoracjonistów do doktryn, które naucza protestantyzm (szczególnie ewangeliczny). Pod tym kątem, wyznania restoracjonistyczne można podzielić na kilka grup:
Do cech wyróżniających wiele wyznań restoracjonistycznych zaliczyć można:
Lokasi Pengunjung: 3.129.247.175