Reinhold Feix

Reinhold Feix
SS-Hauptscharführer SS-Hauptscharführer
Data i miejsce urodzenia

3 lipca 1909
Nová Ves nad Nisou

Data i miejsce śmierci

30 maja 1969
Amberg

Przebieg służby
Formacja

Schutzstaffel

Stanowiska

dowódca straży w obozie zagłady w Bełżcu, komendant obozu pracy w Budzyniu

Reinhold Feix (ur. 3 lipca 1909 w Nová Ves nad Nisou, zm. 30 maja 1969 w Ambergu) – Niemiec sudecki, SS-Hauptscharführer, zbrodniarz hitlerowski, dowódca kompanii wartowniczej w obozie zagłady w Bełżcu, komendant obozu pracy w Budzyniu.

Życiorys

Urodził się w Neudorfie w Kraju Sudetów (ob. Nová Ves nad Nisou). Przed wybuchem II wojny światowej mieszkał w Jabloncu nad Nysą (niem. Gablonz an der Neiße)[1]. Z zawodu był fryzjerem[2]. Według Rudolfa Redera był żonaty i miał dwoje dzieci[3].

Był członkiem SS. Służył w obozie szkoleniowym SS w Trawnikach, w którym formowano jednostki złożone z żołnierzy Armii Czerwonej zwerbowanych na służbę niemiecką, przeznaczone w pierwszym rzędzie do udziału w eksterminacji Żydów. Prawdopodobnie latem 1942 roku został przeniesiony z Trawnik do obozu zagłady w Bełżcu[4].

W Bełżcu dowodził kompanią wartowniczą złożoną z kolaborantów przeszkolonych w Trawnikach[5]. Ponadto był jednym z esesmanów sprawujących nadzór nad „śluzą”, czyli specjalnym korytarzem, którym pędzono żydowskie ofiary z rozbieralni w obozie I do komór gazowych w obozie II[6]. Nadzorował również więźniów, którzy przenosili zwłoki zagazowanych ofiar do masowych grobów[4]. Często przeprowadzał egzekucje w obozowym „lazarecie”[a][7]. Wziął także czynny udział w akcji pacyfikacyjnej 4 października 1942 roku, kiedy to w odwecie za rzekome podpalenie stajni, w której komendant Gottlieb Hering trzymał swoje ulubione konie, zamordowano ponad 50 Polaków i Ukraińców zamieszkałych w Lubyczy Królewskiej i okolicznych wsiach. To on razem z Fritzem Jirmannem rozstrzeliwał wskazane przez Heringa ofiary[8]. Był uznawany za jednego z najokrutniejszych członków obozowej załogi[1][4][9]. Rudolf Reder wspominał[3]:

Gdy ktoś nie zrozumiał go od razu, bił, krzyczał w niebogłosy jak wariat […] Faix robił wrażenie nienormalnego. Grał na skrzypcach. Kazał orkiestrze grać w kółko do upadłego melodię: Góralu, czy ci nie żal? Kazał ludziom śpiewać, tańczyć, naigrywał się z nich i katował. Bestia oszalała.

Na jego cześć jedna z dróg na terenie obozu została nazwana „Feixstraße”[10]. Niemniej pozostali członkowie załogi, stanowiący w większości zwartą grupę weteranów akcji T4, traktowali go z wyższością i dystansem, stawiając go niemal na równi z sowieckimi volksdeutschami, którzy służyli w kompanii wartowniczej[4].

W grudniu 1942 roku objął stanowisko komendanta obozu pracy dla Żydów w Budzyniu[9]. Okres, w którym sprawował rządy, uznawany jest za najkrwawszy w całej historii obozu. Szczególnie często przeprowadzano wtedy „selekcje”, w których wyniku więźniowie niezdolni do pracy byli rozstrzeliwani lub wysyłani do obozów zagłady[11]. W Budzyniu przebywał do czerwca/lipca[9] lub sierpnia[1][2] 1943 roku.

Podczas służby w Budzyniu Feix poznał Amona Götha, późniejszego komendanta obozu koncentracyjnego w Płaszowie. Kontynuowali tę znajomość także po wyjeździe Götha z Budzynia. Zdaniem Johannesa Sachslehnera jest możliwe, że u boku Feixa przyszły komendant Płaszowa nabył pierwszych doświadczeń w masowym mordowaniu Żydów[2].

Nie wiadomo, czym Feix zajmował się w ostatnich latach wojny[1]. Po kapitulacji III Rzeszy zamieszkał w Niemczech Zachodnich. Nigdy nie został osądzony za zbrodnie popełnione w okupowanej Polsce. Zmarł w swoim domu w bawarskim Ambergu pod koniec maja 1969 roku[1].

Uwagi

  1. ↑ Był to masowy grób na terenie obozu II. Nad jego krawędzią rozstrzeliwano Żydów niezdolnych dotrzeć o własnych siłach do komór gazowych: starców, inwalidów, osoby ranne i chore, małe dzieci bez opiekunów. Patrz: Kuwałek 2010 ↓, s. 51–52, 133–134.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Webb 2016 ↓, s. 167.
  2. ↑ a b c Sachslehner 2010 ↓, s. 52.
  3. ↑ a b Reder 1999 ↓, s. 64.
  4. ↑ a b c d Kuwałek 2010 ↓, s. 72.
  5. ↑ Kuwałek 2010 ↓, s. 79.
  6. ↑ Kuwałek 2010 ↓, s. 69.
  7. ↑ Kuwałek 2010 ↓, s. 134.
  8. ↑ Kuwałek 2010 ↓, s. 62–63.
  9. ↑ a b c Libionka 2013 ↓, s. 28.
  10. ↑ Tregenza 1993 ↓, s. 24.
  11. ↑ Rajca 1976 ↓, s. 96.

Bibliografia

  • Robert Kuwałek: Obóz zagłady w Bełżcu. Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2010. ISBN 978-83-925187-8-5.
  • Dariusz Libionka (red.): Obóz zagłady w Bełżcu w relacjach ocalonych i zeznaniach polskich świadków. Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2013. ISBN 978-83-62816-10-1.
  • Czesław Rajca. Podobozy Majdanka. „Zeszyty Majdanka”. IX, 1976. ISSN 0514-7409. 
  • Rudolf Reder: Bełżec. Kraków: Fundacja Judaica i Państwowe Muzeum Oświęcim-Brzezinka, 1999. ISBN 83-907715-3-5.
  • Johannes Sachslehner: Kat z listy Schindlera. Zbrodnie Amona Leopolda Götha. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2010. ISBN 978-83-240-1322-7.
  • Michael Tregenza. Christian Wirth: Inspekteur der SS-Sonderkommandos „Aktion Reinhard”. „Zeszyty Majdanka”. XV, 1993. ISSN 0514-7409. 
  • Chris Webb: The Belzec death camp. History, Biographies, Remembrance. Stuttgart: ibidem-Verlag, 2016. ISBN 978-3-8382-0866-4. (ang.).