Reguła św. Franciszka

Reguła św. Franciszka
Regula bullata
Autor	Franciszek z Asyżu
Tematyka	prawo
Typ utworu	reguła zakonna
	Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Włochy
Język	łacina
Data wydania	1223

Reguła św. Franciszka, także Reguła braci mniejszych (łac. Regula Fratrum Minorum), Reguła zatwierdzona (łac. Regula bullata) − reguła Zakonu Braci Mniejszych, podstawowy obok Konstytucji i Statutów Generalnych dokument normujący życie franciszkanów, franciszkanów konwentualnych, kapucynów i innych instytutów zakonnych należących do I Zakonu św. Franciszka.

Okoliczności powstania

Jedynym dowodem na istnienie i działalność braci mniejszych była tymczasowa, ustna zgoda Innocentego III z 1209 roku^[1]. Konieczność napisania kanonicznej reguły była spowodowana chęcią rezygnacji Franciszka z zarządzania wspólnotą i powiększaniem się zakonu^[2]. Ponieważ roboczy dokument zwany regułą niezatwierdzoną (łac. Regula non bullata) nie został przedstawiony papieżowi do akceptacji, Franciszek postanowił napisać nową regułę^[3]. Pracę nad drugą wersją rozpoczął w 1221 roku, wspomagając się konsultacjami ze współbraćmi (duży wpływ mieli również prowincjałowie braci mniejszych z odległych stron)^[4]. W redagowaniu najprawdopodobniej pomagał mu kanonista i znawca prawa zakonnego, lecz jego tożsamość nie zachowała się w źródłach^[5]. Biedaczyna obawiał się, że sformalizowany dokument, spowoduje powstanie komentarzy i interpretacji, co wypaczy pierwotne założenia ubóstwa^[6]. Dokument był gotowy na wiosnę 1223 roku^[7]. Papież zaakceptował dokument i zawarł go w bulli „Solet annuere” 29 listopada 1223^[8].

Oryginał papieskiej bulli z tekstem Reguły zatwierdzonej przechowywany jest w klasztorze Sacro Convento w Asyżu.

Treść

Reguła zatwierdzona jest znacznie krótsza od niezatwierdzonej – stanowi około jednej czwartej poprzedniej treści^[7]. Autor usunął większość osobistych wypowiedzi oraz cytatów z Biblii^[7]^[9]. Aby upodobnić dokument do pozostałych reguł zakonnych, Franciszek zrezygnował z części duchowości, zachowując jednak pierwotne ideały^[9]. Podtrzymał zakaz przyjmowania pieniędzy i zalecenie do życia w ubóstwie^[10]. Kładł dodatkowy nacisk na nieposiadanie żadnej własności^[11]. Podkreślił także konieczność dawania przykładu własnym postępowaniem^[6]. Jednak język uległ modyfikacji – w pierwotnym dokumencie Franciszek użył zaleceń, natomiast w regule zastosował wyraźnie nakazy i zakazy, wyrażające stanowczość^[12].

Reguła składa się z 12 rozdziałów:

W Imię Pańskie! Zaczyna się sposób życia braci mniejszych
Kandydaci i sposób ich przyjmowania
Oficjum Boskie i post i jak bracia mają iść przez świat
Bracia nie powinni przyjmować pieniędzy
Sposób pracy
Bracia nie powinni niczego nabywać na własność; zbieranie jałmużny i bracia chorzy
Nakładanie pokuty braciom grzeszącym
Wybór ministra generalnego tego braterstwa i kapituła w Zielone Święta
Kaznodzieje
Upominanie i poprawianie braci
Bracia nie powinni wchodzić do klasztoru mniszek
Ci, którzy udają się do Saracenów i innych niewiernych

Przypisy

↑ Thompson 2013 ↓, s. 107.
↑ Thompson 2013 ↓, s. 108.
↑ Thompson 2013 ↓, s. 109.
↑ Manselli 2013 ↓, s. 357-358, 360.
↑ Manselli 2013 ↓, s. 360.
↑ ^a ^b Manselli 2013 ↓, s. 365.
↑ ^a ^b ^c Thompson 2013 ↓, s. 121.
↑ Manselli 2013 ↓, s. 357.
↑ ^a ^b Manselli 2013 ↓, s. 361.
↑ Manselli 2013 ↓, s. 363.
↑ Thompson 2013 ↓, s. 124.
↑ Thompson 2013 ↓, s. 122.

Bibliografia

Kajetan Ambrożkiewicz: Pisma św. Franciszka z Asyżu. Wyd. 3. Warszawa: Ojcowie Kapucyni, 1990, s. 86-98. (pol.).
Ernesto Caroli: Fonti francescane. Editio Minor. Mediolan-Padwa-Asyż: Editrici Francescane, 1995, s. 55-65. ISBN 88-8135-001-7. (wł.).
Augustine Thompson: Franciszek z Asyżu: nowa biografia. Kraków: Bratni Zew, 2013. ISBN 978-83-7485-216-6. (pol.).
Raoul Manselli: Święty Franciszek z Asyżu. Editio maior. Kraków: Bratni Zew, 2013. ISBN 978-83-7485-200-5. (pol.).