Referendum na Białorusi w 1995 roku

Referendum na Białorusi w 1995 roku
Państwo

 Białoruś

Rodzaj

referendum ogólnokrajowe

Data przeprowadzenia

14 maja 1995

Data zarządzenia

13 kwietnia 1995
przez: Alaksandra Łukaszenkę

Głosowanie
poprzednie:
brak 		następne:
Referendum na Białorusi w 1996 roku

Referendum na Białorusi w 1995 – pierwsze referendum ogólnopaństwowe po uzyskaniu przez Białoruś niepodległości w 1991 roku. Referendum odbyło się 14 maja 1995 roku[1].

Zgodnie z Konstytucją Białorusi, referendum ogólnopaństwowe może zostać przeprowadzone w celu wyrażenia stanowiska w najważniejszych sprawach państwowych. Referendum może wyznaczyć prezydent na wniosek: własny, Izby Reprezentantów, Rady Republiki lub obu izb parlamentu, albo obywateli w liczbie co najmniej 450 tys. posiadających prawa wyborcze (pod warunkiem, że każdy obwód administracyjny reprezentuje we wniosku o przeprowadzenie referendum co najmniej 30 tys. obywateli)[2].

Przyczyny

Pod koniec 1994 roku Alaksandr Łukaszenka rozpoczął wzmacnianie własnej pozycji ustrojowej w systemie organów państwowych. Rada Najwyższa Republiki Białorusi nie chcąc zwiększenia kompetencji prezydenckich uchwaliła ustawę uniemożliwiają prezydentowi rozwiązanie parlamentu. W rezultacie Łukaszenka zażądał samorozwiązania parlamentu oraz zapowiedział przeprowadzenie referendum dotyczącego kierunku prowadzenia polityki państwa i kwestii konstytucyjnych[3].

Opozycja narodowo-demokratyczna podkreślała, że ustawy nie zezwalają na poddawanie pod głosowanie ludowe spraw związanych z kulturą narodową i statusu języka państwowego (ustawa z 1990 roku nadająca białoruszczyźnie status jedynego języka urzędowego na Białorusi)[4][5]. W gmachu parlamentu opozycyjni deputowani rozpoczęli strajk głodowy na znak protestu przeciwko łamaniu Konstytucji przez prezydenta. 12 kwietnia 1995 roku milicja pobiła i usunęła z budynku siłą parlamentarzystów[6]. Dzień później Rada Najwyższa zgodziła się na referendum ogólnopaństwowe[3].

14 maja 1995 roku odbyły się jednocześnie referendum i pierwsza tura wyborów do Rady Najwyższej. W referendum były cztery pytania[3]:

  1. Czy zgadza się Pan/Pani na nadanie językowi rosyjskiemu statusu równego językowi białoruskiemu?
  2. Czy popiera Pan/Pani propozycję ustanowienia nowej flagi państwowej i godła państwowego Republiki Białorusi?
  3. Czy popiera Pan/Pani działania Prezydenta Białorusi mające na celu integrację gospodarczą z Federacją Rosyjską?
  4. Czy zgadza się Pan/Pani z koniecznością dokonania zmiany w obowiązującej Konstytucji Republiki Białorusi, która przewiduje możliwość przedterminowego rozwiązania Rady Najwyższej przez Prezydenta Białorusi w przypadku systematycznego lub poważnego naruszenia Konstytucji?

Wyniki referendum

Wyniki referendum[7]
Głosy za Głosy za
(w proc.)		 Głosy przeciw Głosy przeciw
(w proc.)		 Głosy nieważne Głosy nieważne
(w proc.)
Pytanie 1 4 017 213 83,28 613 516 12,72 192 693 4
Pytanie 2 3 622 851 75,11 988 839 20,50 211 792 4,39
Pytanie 3 4 020 001 83,34 602 144 12,48 201 337 4,18
Pytanie 4 3 749 266 77,73 857 485 17,78 216 731 4,49
Liczba osób uprawnionych do zagłosowania w referendum: 7 445 820
Liczba obywateli, którzy wzięli udział w referendum: 4 823 482
Frekwencja: 64,78%

Dalsze wydarzenia

Białorusini odpowiedzieli twierdząco na wszystkie pytania. Łukaszenka poprzez referendum pokazał jedność jego działań z poglądami większości Białorusinów. Wyniki referendum entuzjastycznie przyjęły rosyjskie elity polityczne i intelektualne[8].

Zmieniono flagę państwową z biało-czerwono-białej na czerwono-zieloną oraz godło państwowe z Pogoni na godło odwołujące się do tradycji Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Z flagi i godła usunięto sierp i młot oraz wezwanie proletariusze wszystkich krajów łączcie się[7]. 16 maja szef Kierownictwa Sprawami Prezydenta, Iwan Ciciankou, w towarzystwie urzędników wszedł na dach budynku parlamentu, gdzie zdjął biało-czerwono-białą flagę z gmachu i na polecenie Alaksandra Łukaszenki pociął ją na kawałki[9].

Opozycja zakwestionowała sposób zorganizowania referendum oraz treść pytań[7]. Według niezależnych obserwatorów, wyniki referendum sfałszowano. Biało-czerwono-białą flaga stała się jednym z symboli opozycji białoruskiej[10]. W rocznice referendum odbywały się demonstracje organizowane przez opozycje prodemokratyczną[10][11][12].

Zrównanie języka rosyjskiego z białoruskiego zahamowały (trwający od końca lat 80. XX wieku) proces powrotu do języka białoruskiego przez Białorusinów. Język białoruski ograniczono do niektórych sfer życia publicznego (kultury, reklamy, języka inteligencji, później także Internetu)[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Аксана Колб. Доўгі шлях да лепшай долі. „Nowy Czas”. 18 (726), s. 1, 2021-05-14. (biał.). 
  2. ↑ Ziętara 2016 ↓, s. 138.
  3. ↑ a b c Ziętara 2016 ↓, s. 139.
  4. ↑ Czachor 2014 ↓, s. 67.
  5. ↑ a b Radosław Kaleta (oprac.): Zasady latynizacji języka białoruskiego. ksng.gugik.gov.pl. [dostęp 2020-08-19].
  6. ↑ Gaca, Kamińska i Naworski 2000 ↓, s. 130.
  7. ↑ a b c Ziętara 2016 ↓, s. 140.
  8. ↑ Mironowicz 2015 ↓, s. 125.
  9. ↑ Baziur 2020 ↓, s. 89-90.
  10. ↑ a b 21 lat temu Białoruś zmieniła flagę. Historyczne barwy zastąpiono radzieckimi. studiowschod.pl, 2016-05-14. [dostęp 2020-08-19].
  11. ↑ ”Biało-czerwono-biała znów będzie flagą Białorusi”. polskieradio.pl, 2016-05-14. [dostęp 2020-08-19].
  12. ↑ Białoruska opozycja przypomina o referendum z 1995 roku. bankier.pl, 2008-05-14. [dostęp 2020-08-19].

Bibliografia

  • Grzegorz Baziur. Świadomość narodowo-historyczna oraz kwestia tożsamości społeczeństwa białoruskiego. „Przegląd Geopolityczny”. 32, 2020. Polskie Towarzystwo Geopolityczne. 
  • Rafał Czachor. Instytucja referendum ogólnopaństwowego w Republice Białoruś. „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”. 4 (20), 2014. Adam Marszałek. 
  • Andrzej Gaca, Krystyna Kamińska, Zbigniew Naworski: Historia i współczesność, świat i Polska, ludzie i poglądy. T. 2. Toruń: Towarzystwo Wspierania Nauki, 2000. ISBN 83-904818-2-0.
  • Eugeniusz Mironowicz. Sojusz interesów. Stosunki białorusko‑rosyjskie 1991‑2014. „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”. L (z. 2), 2015. Instytut Historii PAN. 
  • Wojciech Ziętara. Instytucja referendum ogólnopaństwowego w Republice Białorusi po 1991 roku. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio H – Oeconomia”, 2016. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. 
Wybory w Białoruskiej SRR i na Białorusi
prezydenckie
parlamentarne
lokalne
referenda

Godło Białorusi

Read other articles:

Gembala Baik

Gembala Baik, kira-kira berasal dari tahun 300-350 M, di Katakomba Domitilla, Roma Gembala Baik (bahasa Yunani: ποιμὴν ὁ καλός, poimḗn ho kalós) adalah sebuah gelar dan penggambaran yang digunakan dalam perikop dari Yohanes 1–21# 10: 1–21, di mana Tuhan Yesus Kristus digambarkan sebagai Gembala yang Baik yang menyerahkan nyawanya untuk domba. Perumpamaan serupa digunakan dalam Mazmur 23 dan Yehezkiel 34:11–16. Gembala yang Baik juga dibahas dalam Injil lainnya,...

 

Jembatan Yangpu

Jembatan YangpuKoordinat31°15′25″N 121°32′29″E / 31.25694°N 121.54139°E / 31.25694; 121.54139MelintasiSungai HuangpuLokalShanghai, TiongkokKarakteristikDesainjembatan kabel pancangPanjang total8.354 meter (27.408 ft)Lebar3.035 meter (9.957 ft)Tinggi223 meter (732 ft)Bentang terpanjang602 meter (1.975 ft)SejarahBiaya konstruksi$259 juta Dollar AS[1]DibukaOktober 1993Lokasi Jembatan Yangpu (Hanzi sederhana: 杨浦大桥; Hanzi ...

 

Glenea chrysomaculata

Glenea chrysomaculata Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Filum: Arthropoda Kelas: Insecta Ordo: Coleoptera Famili: Cerambycidae Subfamili: Lamiinae Tribus: Saperdini Genus: Glenea Spesies: Glenea chrysomaculata Glenea chrysomaculata adalah spesies kumbang tanduk panjang yang tergolong famili Cerambycidae. Spesies ini juga merupakan bagian dari genus Glenea, ordo Coleoptera, kelas Insecta, filum Arthropoda, dan kingdom Animalia. Larva kumbang ini biasanya mengebor ke dalam kayu dan dapat m...

中国人民解放军陆军第十四集团军炮兵旅

陆军第十四集团军炮兵旅陆军旗存在時期1950年 - 2017年國家或地區 中国效忠於 中国 中国共产党部門 中国人民解放军陆军種類炮兵功能火力支援規模约90门火炮直屬南部战区陆军參與戰役1979年中越战争 中越边境冲突 老山战役 成都军区对越轮战 紀念日10月25日 陆军第十四集团军炮兵旅（英語：Artillery Brigade, 14th Army），是曾经中国人民解放军陆军第十四集团军下属�...

 

John Jameson (politician)

American politician John JamesonMember of the U.S. House of Representativesfrom MissouriIn officeMarch 4, 1847 – March 3, 1849Preceded byNew districtSucceeded byWilliam Van Ness BayConstituency2nd districtIn officeMarch 4, 1843 – March 3, 1845Preceded byJohn C. EdwardsSucceeded bySterling PriceConstituencyat-largeIn officeDecember 12, 1839 – March 3, 1841Preceded byAlbert Galliton HarrisonSucceeded byJohn C. EdwardsConstituencyat-large Personal det...

 

Public Prosecutor (TV series)

American TV mystery series This article's lead section may be too short to adequately summarize the key points. Please consider expanding the lead to provide an accessible overview of all important aspects of the article. (January 2023) Public ProsecutorGenreCrime/Panel showDirected byLew LandersPresented byWarren Hull (panel-show version)StarringJohn HowardAnne GwynneWalter SandeCountry of originUnited StatesOriginal languageEnglishNo. of seasons1No. of episodes26ProductionProducerJerry...

Frame story

Story in a nested narration that brackets one or more embedded stories A frame story (also known as a frame tale, frame narrative, sandwich narrative, or intercalation) is a literary technique that serves as a companion piece to a story within a story, where an introductory or main narrative sets the stage either for a more emphasized second narrative or for a set of shorter stories. The frame story leads readers from a first story into one or more other stories within it. The frame story may...

 

Élections cantonales de 2004 en Tarn-et-Garonne

2001 2008 Élections cantonales de 2004 en Tarn-et-Garonne 14 des 30 cantons de Tarn-et-Garonne 21 et 28 mars 2004 Type d’élection Élections cantonales PCF : sièges PS : sièges DVG : siège DVD : siège NC : sièges UMP : sièges modifier - modifier le code - voir Wikidata  Les élections cantonales ont eu lieu les 21 et 28 mars 2004. Lors de ces élections, 14 des 30 cantons de Tarn-et-Garonne ont été renouvelés. Elles ont vu la reconduction ...

 

Первородный грех

Об экономическом термине см. Первородный грех (экономика). ХристианствоБиблия Ветхий Завет Новый Завет Евангелие Десять заповедей Нагорная проповедь Апокрифы Бог, Троица Бог Отец Иисус Христос Святой Дух История христианства Апостолы Хронология христианства Ран�...

El Paso County, Colorado

County in Colorado, United States County in ColoradoEl Paso CountyCountyEl Paso County Justice Center FlagSealLocation within the U.S. state of ColoradoColorado's location within the U.S.Coordinates: 38°50′N 104°31′W / 38.84°N 104.52°W / 38.84; -104.52Country United StatesState ColoradoFoundedNovember 1, 1861Named forSpanish name for The PassSeatColorado SpringsLargest cityColorado SpringsArea • Total2,130 sq mi (5,500 km2)&...

 

Rodgers + Hammerstein's Cinderella (Beane musical)

Musical by Rodgers, Hammerstein and Beane (2013 adaptation) This article is about the 2013 Broadway version. For the 1957 Rodgers and Hammerstein musical, see Cinderella (Rodgers and Hammerstein musical). Rodgers + Hammerstein's CinderellaOriginal Broadway poster (2013)MusicRichard RodgersLyricsOscar Hammerstein IIBookOscar Hammerstein II Douglas Carter BeaneBasisCinderella by Charles PerraultCinderella by Rodgers and HammersteinPremiereMarch 13, 2013: The Broadway Theatre, New York CityProdu...

 

الدورى البيلاروسى الممتاز 2019

الصفحه دى يتيمه, حاول تضيفلها مقالات متعلقه لينكات فى صفحات تانيه متعلقه بيها. الدورى البيلاروسى الممتاز 2019 البلد بيلاروسيا   المكان بيلاروسيا   فئة المنافسه كورة القدم للرجال   الرياضه كورة قدم   الموسم 29  تاريخ 2019  تاريخ الانتهاء 30 نوفمبر 2019  عدد المشارك�...

Bola de Prata

Questa voce o sezione deve essere rivista e aggiornata appena possibile. Sembra infatti che questa voce contenga informazioni superate e/o obsolete. Se puoi, contribuisci ad aggiornarla. La Bola de Prata nelle mani di Michel Laurence, uno dei creatori del trofeo La Bola de Prata (in italiano Pallone d'Argento) è un premio annuale assegnato dal 1970 ai migliori undici giocatori del campionato brasiliano di calcio. Il premio è stato istituito dalla rivista brasiliana Placar partendo da un'id...

 

Pietro Lalle Camponeschi

Questa voce o sezione sugli argomenti militari italiani e nobili italiani non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Pietro Lalle CamponeschiConte di MontorioStemma PredecessoreLuigi II Camponeschi SuccessoreLudovico Franchi TrattamentoConte Altri titoliViceré degli Abruzzi MorteL'Aquila, 7 ot...

 

Yamagata Station

Railway station in Yamagata, Yamagata Prefecture, Japan Yamagata Station山形駅The west entrance in April 2022General informationLocation1 Kasumi-chō, Yamagata CityYamagata PrefectureJapanCoordinates38°14′55″N 140°19′39″E / 38.248708°N 140.327456°E / 38.248708; 140.327456Operated by JR EastLine(s) Yamagata Shinkansen      Ōu Main Line      Senzan Line      Aterazawa Line Platform...

Ion Dincă

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Ion Dincă – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2013) (Learn how and when to remove this message) Ion Dincă Ion Dincă (November 3, 1928 – January 9, 2007) was a Romanian communist politician and Army general who served as Deputy Prime Min...

 

Raza Murad

artikel ini perlu dirapikan agar memenuhi standar Wikipedia. Tidak ada alasan yang diberikan. Silakan kembangkan artikel ini semampu Anda. Merapikan artikel dapat dilakukan dengan wikifikasi atau membagi artikel ke paragraf-paragraf. Jika sudah dirapikan, silakan hapus templat ini. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Raza MuradLahir23 November 1950 (umur 73)Rampur, Uttar Pradesh, IndiaKebangsaanIndiaPekerjaanAktorTahun aktif1965–sekarangTinggi191...

 

Howard Maple

American football and baseball player (1903–1970) Baseball player Howard MapleMaple with the Washington Senators, c. 1932CatcherBorn: (1903-07-20)July 20, 1903Adrian, Missouri, U.S.Died: November 9, 1970(1970-11-09) (aged 67)Portland, Oregon, U.S.Batted: LeftThrew: RightMLB debutMay 19, 1932, for the Washington SenatorsLast MLB appearanceSeptember 18, 1932, for the Washington SenatorsMLB statisticsBatting average.244RBI7Home runs0 Teams Washington Senators...

Border states (American Civil War)

Slave states that did not secede from the Union during the American Civil War Map of the division of the states during the Civil War. Blue represents Union states, including those admitted during the war; light blue represents southern border states; red represents Confederate states. Unshaded areas were not states before or during the Civil War. Historical military map of the border and southern states by Phelps & Watson, 1866 In the American Civil War (1861–65), the border states or t...

 

Waitrose

British supermarket chain owned by John Lewis Partnership Waitrose LimitedCompany typeSubsidiaryIndustrySupermarketFounded1904FounderWallace WaiteArthur RoseDavid TaylorHeadquartersBracknell, EnglandNumber of locations329 (April 2023)Area servedUnited KingdomProductsFoodServicesSupermarketsOnline shoppingRevenue £6.984 billion (2022)[1]Operating income £1.02 billion (2022)[1]Number of employees52,590 (2018)[2]ParentJohn Lewis PartnershipWebsitewaitrose.com The Waitro...