Realizm (kinematografia)

Realizm – technika przedstawiania świata filmowego, wywołująca u widza wrażenie wiernego odzwierciedlenia rzeczywistości.

Pojęcie realizmu ewoluowało na przestrzeni lat. Jak pisała Alicja Helman, realizm „kojarzy się bądź z nowatorstwem poczynań twórców, którym udało się zbliżyć do rzeczywistości bardziej niż ich poprzednikom, bądź łączy się z prawdopodobieństwem – wiarygodnością opowiadania, spójnością przedstawiania”[1]. Różni teoretycy filmowi inaczej pojmowali realizm. Przykładowo, André Bazin upatrywał ziszczenia się konwencji realistycznej w dziełach włoskiego neorealizmu, którego dzieła przedstawicielskie obsadzały w głównych rolach aktorów-naturszczyków oraz były kręcone w naturalnych plenerach[2]. Z kolei Siegfried Kracauer uznawał za „realistyczny” dokumentalny nurt kinowy cinema direct, wykorzystujący ujęcia „z ręki” i portretujący na żywo autentyczne wydarzenia[2]. Innym razem wśród przedstawicieli kina realistycznego umieszczano np. kino moralnego niepokoju[3], kino braci Dardenne[4] albo – w skrajnej i niekiedy nieuzasadnionej interpretacji – twórczość Dogmy 95[5] oraz Wojciecha Smarzowskiego[6].

Typowymi środkami wyrazu wzmacniającymi realizm w kinematografii są długie ujęcia, głębia ostrości, jazdy kamery, rezygnacja z montażu ciętego oraz trików filmowych[7]. Za odmiany realizmu filmowego często uznaje się realizm społeczny (portretujący życie niższych warstw społecznych, np. kino Kena Loacha)[8] lub realizm magiczny (używający technik filmowych typowych dla realizmu zmieszanych z elementami fantasy, np. kino Guillermo del Toro)[9].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Alicja Helman, À propos realizmu, „Kwartalnik Filmowy” (75-76), 2011, s. 31, ISSN 0452-9502 [dostęp 2021-06-17].
  2. ↑ a b Alicja Helman, À propos realizmu, „Kwartalnik Filmowy” (75-76), 2011, s. 34, ISSN 0452-9502 [dostęp 2021-06-17].
  3. ↑ Marcin Maron, Głowa Meduzy, czyli realizm filmów kina Moralnego Niepokoju, „Kwartalnik Filmowy” (75-76), 2011, s. 122–148, ISSN 0452-9502 [dostęp 2021-06-17].
  4. ↑ Krzysztof Świrek, Bohaterowie na rozdrożu, „Kino”, grudzień 2016, s. 18-21.
  5. ↑ Peter Wuss, Analizując efekt rzeczywistości w filmach Dogmy, „Kwartalnik Filmowy” (54-55), 2006, s. 118-119.
  6. ↑ Sebastian Smoliński, Amatorzy zła. Polskie kino przemocy, „Więź”, LIX (666), 2016, s. 213, ISSN 0511-9405 [dostęp 2021-06-17], Cytat: „Kiedy mówimy, że filmy Smarzowskiego są realistyczne, zapominamy, że realizm to tylko artystyczna konwencja, taka sama jak surrealizm czy groteska, może tylko sprawiająca wrażenie trochę bliższej prawdziwemu życiu. Jeśli wzorcem realizmu jest u nas twórca Domu złego i Pod Mocnym Aniołem — dwóch paszkwili na wulgarną, wódczaną Polskę — to mamy chyba na myśli jakąś zdegenerowaną, zmutowaną formę realizmu, mającą się do rzeczywistości tak, jak pasożytnicza huba ma się do drzewa, które porasta”..
  7. ↑ Alicja Helman, À propos realizmu, „Kwartalnik Filmowy” (75-76), 2011, s. 39, ISSN 0452-9502 [dostęp 2021-06-17].
  8. ↑ Karolina Kosińska, Po czyjej jesteś stronie? Ken Loach jako autor i nie-autor, „Kwartalnik Filmowy” (60), 2007, s. 193, ISSN 0452-9502 [dostęp 2021-06-17].
  9. ↑ Piotr Kletowski, Realizm magiczny Guillermo del Toro, „Kino”, marzec 2007, s. 23-26.