Rachunek redukcji kosztów Kaizen – sposób zarządzania kosztami wywodzący się z japońskich przedsiębiorstw.

Ideą doktryny Kaizen jest zmiana na lepsze. System redukcji kosztów w literaturze krajów zachodnich jest objaśniany pod nazwą Kaizen Costing. Został on uznany za jedną z głównych przyczyn sukcesu firm japońskich na rynkach światowych w latach 80. W nawiązaniu do założeń tego systemu w krajach zachodnich są tworzone rozwiązania dotyczące redukcji kosztów. Na przykład w krajach anglosaskich taki system nosi nazwę Continuous Improvement Process (CIP), a w Niemczech Kontinuerlicher Verbesserungsprozess (KVP).

System redukcji kosztów oznacza systematyczne wyszukiwanie i wdrażanie udoskonaleń w technologii oraz organizacji, a także podnoszenie poziomu wiedzy i kwalifikacji pracowników w celu ciągłego obniżania kosztów wytwarzania produktu. Działania obniżające koszty podejmuje się zarówno na etapie planowania i przygotowania produktu do masowego wytwarzania, jak również w trakcie produkcji. Tak jak kompleksowe zarządzanie kosztami, rachunek redukcji kosztów jest zorientowany na osiąganie zysku w długim okresie i wzrost wartości firmy.

System kosztów Kaizen wykorzystuje wiele informacji z rachunku kosztów standardowych. Na podstawie informacji o bieżącym, rzeczywistym koszcie indywidualnym wytworzenia z roku bazowego dla fazy wytwarzania sporządza się w systemie rachunku kosztów standardowych informację o koszcie standardowym produktu na rok następny (rok 1), która jest przekazywana do zespołów roboczych powoływanych w systemie Kaizen. Informacja ta stanowi podstawę do wyszukiwania udoskonaleń redukujących koszt wytworzenia produktu w ciągu roku, a więc na bieżąco są dokonywane zmiany w ilości i rodzaju zużywanych zasobów organizacji i procesów. Informacje o kwotach obniżających koszt standardowy przez każde z wprowadzonych usprawnień wynikają z kalkulacji, które są prowadzone na bieżąco. Kalkulacje kosztów dla nowych rozwiązań są sporządzane na bieżąco i analizowane przez zespoły robocze, w których uczestniczą również specjaliści rachunkowości zarządczej. Oznacza to jednocześnie, że system rachunku redukcji kosztów jest zorientowany na wielu różnych pracowników (nie tylko kierowników działów i centrów) i prowadzi do większej instytucjonalizacji wiedzy z zakresu rachunku kosztów niż w przypadku stosowania tylko tradycyjnych systemów.

• Toyota Production System
• Controlling

• I. Sobańska, Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2006.
• W. Gabrusewicz, A. Kamela-Sowińska, H. Poetschke, Rachunkowość zarządcza, PWE, Warszawa 2000.
• G. K. Świderska (red.), Rachunkowość zarządcza, Difin, Warszawa 2002.