Różdżyca

Różdżyca
Ilustracja
Różdżyca rutewkowata
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

paprocie

Podklasa

paprotkowe

Rząd

paprotkowce

Rodzina

orliczkowate

Rodzaj

różdżyca

Nazwa systematyczna
Ceratopteris A. T. Brongniart
Bull. Sci. Soc. Philom. Paris 1821: 186. 1822[3]
Typ nomenklatoryczny

C. thalictroides (Linnaeus) A. T. Brongniart[3]

Synonimy
  • Ellobocarpus Kaulfuss
  • Furcaria Desvaux
  • Teleozoma R. Brown in Franklin[3]
  • Parkeria Hooker[4]
Multimedia w Wikimedia Commons

Różdżyca (Ceratopteris) – rodzaj paproci z rodziny orliczkowatych. Obejmuje 5[5]–6 gatunków[6] występujących w strefie międzyzwrotnikowej i w ciepłym klimacie umiarkowanym[7]. Są to jednoroczne lub stosunkowo krótko żyjące byliny wodne (C. cornuta i C. pteridoides to rośliny pływające po powierzchni wód) i bagienne. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny akwariowe (C. thalictroides i C. cornuta) oraz warzywne (C. thalictroides w Japonii)[6]. Niekiedy masowo rozwijając się w zaburzonych antropogenicznie zbiornikach potrafią zarosnąć całe lustro wody (np. C. pteridoides pokrył 17 tys. ha sztucznego zbiornika w Surinamie w 1966)[6].

Ceratopteris cornuta w akwarium

Morfologia

Pokrój
Paproć o kłączu krótkim, wzniesionym. Okrytym na szczycie błoniastymi, brązowymi łuskami. Rośliny nieco mięsiste, korzenie grube[4]. Osiągają do 120 cm wysokości[7].
Liście
Dimorficzne – odmienne liście wegetatywne i płodne. Liście wegetatywne mają blaszkę podługowatą do jajowato-trójkątnej, sadzone są na mięsistych, półkolistych na przekroju ogonkach, mają blaszkę niepodzieloną lub podzieloną (do 4-krotnie pierzastej). Liście płodne są wyższe i silniej podzielone, o odcinkach równowąskich[4].
Zarodnie
Brązowe, rozwijają się na końcach żyłek po obu stronach wiązki centralnej, równowąskie, okryte są podwiniętym brzegiem liścia[4].

Systematyka

Rodzaj siostrzany dla rodzaju Acrostichum, wraz z którym tworzy podrodzinę Parkerioideae w obrębie rodziny orliczkowatych Pteridaceae[2].

Wykaz gatunków[5]

Zastosowanie

Różdżyca rutewkowata to roślina akwariowa, zalecana do sadzenia pojedynczo lub w małych grupkach. Rośnie szybko i powinna być uprawiana w dużych akwariach[8]. Gatunek ten uprawiany jest także jako wiosenna roślina warzywna w Japonii[6]. W Chinach paprocie z tego rodzaju stosowane są leczniczo przy zatruciu ciążowym i jako zioła flegmotwórcze[4].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. ↑ a b The Pteridophyte Phylogeny Group, A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229.
  3. ↑ a b c Ceratopteris. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2016-03-30].
  4. ↑ a b c d e Youxing Lin, Shigeo Masuyama: Ceratopteris. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-03-30].
  5. ↑ a b Ceratopteris. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. tpl. [dostęp 2016-03-30].
  6. ↑ a b c d Christopher D.K. Cook i in.: Water plants of the world. Hague: Dr. W. Junk b,v, Publishers, 1974, s. 90-92.
  7. ↑ a b Ceratopteris Brongniart. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-03-30].
  8. ↑ Christel Kasselmann: Rośliny akwariowe. Warszawa: Klub dla Ciebie, 2007, s. 27. ISBN 978-83-7404-788-3.