|
Punkty antropometryczne na głowie
Punkty antropometryczne lub wzorowane na antropometrycznych służą określaniu położenia poszczególnych struktur ciała ludzkiego względem innych oraz do pomiarów antropometrycznych, kraniometrycznych, cefalometrycznych (kefalometrycznych), gnatometrycznych, np. w ortodoncji (w diagnostyce i badaniach szczękowoortopedycznych)[1] , anatomii opisowej[2] , topograficznej[2] i plastycznej[2] oraz w antropologii[2] .
Na głowie wyróżnia się punkty skórne i kostne oraz punkty nieparzyste, leżące na linii pośrodkowej głowy (ciała), i parzyste, znajdujące się symetrycznie po obu jej stronach[1] .
Punkty antropometryczne na głowie
w nawiasach podano skrótowe oznaczenia punktów
| parzyste
|
| skórne |
kostne |
położenie
|
| Alare (Al) |
– |
najbardziej do boku na skrzydełkach nosa[1] [2] [3]
|
| Cheilon (Ch) |
– |
w kącikach ust[1] [2] [3]
|
| Tragion (T) |
– |
na górnych krawędziach skrawków uszu[1] [2] [3]
|
| Retrotragiale (Rt) |
– |
najbardziej do tyłu na skrawkach uszu[2]
|
| – |
Auriculare (Au)[a] |
w środkach otworów słuchowych zewnętrznych[2] [3]
|
| – |
Porion (Po) |
na górnych brzegach otworów słuchowych zewnętrznych[2] [3]
|
| Euryon (Eu) |
Euryon (Eu) |
najbardziej do boku na poprzecznej przekątnej czaszki[2]
|
| Orbitale (Or) |
Orbitale (Or) |
najniżej na brzegach podoczodołowych[1] , w miejscu przecięcia się linii źrenicznej (pionowej linii przebiegającej przez środek źrenicy) przy patrzeniu w dal z dolnym brzegiem oczodołu[2] [3]
|
| Zygion (Zy) |
Zygion (Zy) |
najbardziej do boku na łukach jarzmowych[1] [2] [3]
|
| Gonion (Go) |
Gonion (Go) |
na przejściu trzonu żuchwy w jej gałęzie[1] [2] , najbardziej ku tyłowi i dołowi na kątach żuchwy (w zasadzie punkty przecięcia stycznych do dolnego brzegu trzonu żuchwy po obu stronach ze stycznymi do tylnych krawędzi gałęzi żuchwy tej samej strony)[3]
|
| nieparzyste
|
| skórne |
kostne |
położenie
|
| Trichion (Tr) |
– |
na górnej granicy czoła, na przejściu skóry głowy owłosionej w nieowłosioną[1] [2] [3]
|
| Ophryon (Op) |
(Ophryon (Op))[b] |
na poziomie linii łączącej górne granice łuków brwiowych[1] [2] [3]
często glabella i ophryon pokrywają się ze sobą[2] [3]
|
| Glabella (G) |
Glabella (G) |
najbardziej do przodu w dolnej części czoła między łukami brwiowymi[1] [2]
często glabella i ophryon pokrywają się ze sobą[2] [3]
|
| Nasion (N) |
Nasion (N) |
(skórny:) w najgłębszym zagłębieniu nosowo-czołowym[1] [2] [3]
(kostny:) na szwie nosowo-czołowym[1] [2] [3]
|
| Pronasale (Prn[4]) |
– |
najbardziej wysunięty do przodu punkt na czubku nosa[5][4][6]
|
| Columella (ctg) |
– |
przejście dolnego prostego odcinka skóry przegrody nosa w wypukłość czubka nosa[3] [6]
|
| – |
Spina nasalis anterior (Sp) |
na wierzchołku kolca nosowego przedniego (łac. spina nasalis anterior)[2] [3]
|
| – |
Subspinale (Ss),
punkt A Downsa[2] [3] |
w największym zagłębieniu wyrostka zębodołowego szczęki pod kolcem nosowym przednim[2] [3]
|
| Subnasale (Sn) |
– |
na przejściu skórnej przegrody nosa w wargę górną[1] [2] [3]
|
| Labrale superius (Ls) |
– |
na przejściu skóry wargi górnej w jej czerwień[1] [2] [3]
|
| Prosthion (Pr) |
Prosthion (Pr) |
(dziąsłowy:) najniżej na brzegu dziąsłowym wyrostka zębodołowego szczęki między siekaczami przyśrodkowymi[2] [3]
(kostny:) najniżej na brzegu kostnym wyrostka zębodołowego szczęki między siekaczami przyśrodkowymi[2] [3]
|
| – |
Incision superius (Is) |
(zębowy:) na wysokości brzegów siecznych siekaczy górnych przyśrodkowych[3]
|
| Stomion (St)[c] |
– |
w miejscu zetknięcia się czerwieni obu warg[1] [2] [3] (w rozluźnieniu)
|
| – |
Incision inferius (Ii) |
(zębowy:) na wysokości brzegów siecznych siekaczy dolnych przyśrodkowych[3]
|
| Infradentale (Id) |
Infradentale (Id) |
(dziąsłowy:) najwyżej na brzegu dziąsłowym części zębodołowej żuchwy między siekaczami przyśrodkowymi[2] [3]
(kostny:) najwyżej na brzegu kostnym części zębodołowej żuchwy między siekaczami przyśrodkowymi[2] [3]
|
| Labrale inferius (Li) |
– |
przejście skóry wargi dolnej w jej czerwień[1] [2] [3]
|
| Supramentale (Sm)[d] |
Supramentale (Sm)[d],
punkt B Downsa[1] [2] [3] |
(skórny:) w najgłębszym zagłębieniu bruzdy wargowo-bródkowej[1] [2] [e]
(kostny:) w najgłębszym miejscu przejścia części zębodołowej żuchwy w bródkę[1] [2] [3] [f]
w przypadku braku wklęsłości profilu bródki ten punkt kostny oznacza się jako punkt styczny do linii poprowadzonej z punktu Nasion[3]
|
| Pogonion (Pg) |
Pogonion (Pg) |
najbardziej doprzednio na szczycie guzowatości bródkowej[1] [2] [3]
|
| Gnathion (Gn) |
Gnathion (Gn) |
najbardziej ku dołowi i do przodu na dolnym zarysie bródki[1] [2] [3]
|
| Menton (Me) |
Menton (Me) |
na dolnej krawędzi bródki[3] , najbardziej ku dołowi i tyłowi na bródce
|
| Opisthocranion (Op) |
Opisthocranion (Op) |
najbardziej tyłowi i dołowi na czaszce[2] (na kości potylicznej[3] )
|
Dodatkowe punkty wyznaczane na zdjęciach cefalometrycznych
| parzyste
|
| skórne |
kostne |
położenie
|
| – |
Lateroorbitale (Lo) |
punkt przecięcia się krawędzi oczodołu i zarysu skrzydła większego kości klinowej[6]
|
| Endocanthion (En[potrzebny przypis]) |
Endocantion (En) |
(skórny:) wewnętrzny kąt oka[7]
(kostny:) najbardziej przyśrodkowy punkt krawędzi oczodołu[potrzebny przypis]
|
| Exocanthion (Ex) |
Exocantion (Ex) |
(skórny:) zewnętrzny kąt oka[8][9][10]
(kostny:) najbardziej boczny punkt krawędzi oczodołu[8][11]
|
| – |
Maxillare (Mx) |
największe wgłębienie wyrostka zębodołowego szczęki[6]
|
| – |
Mastoidale (Ms) |
najniższy punkt zarysu wyrostka sutkowego[12]
|
| nieparzyste
|
| skórne |
kostne |
położenie
|
| – |
Basion (B) |
najbardziej dotylnie i do dołu położony punkt stoku[3]
|
| – |
Sella (S) |
geometryczny środek siodła tureckiego, środek największej średnicy siodła tureckiego[3]
|
| – |
Sella turcica (Se) |
środek linii łączącej przedni guzek siodła tureckiego z górna krawędzią grzbietu[3]
|
| – |
Pterygomaxillare (Pm) |
punkt przecięcia się tylnego zarysu szczęki (=przednie ograniczenie dołu skrzydłowo-podniebiennego) z zarysem podniebienia twardego[3]
|
| – |
articulare (a, Ar) |
w miejscu przecięcia się podstawy kości klinowej z tylnym zarysem głowy lub szyjki żuchwy[3]
|
Uwagi
- ↑ Ani Karłowska, ani Łabiszewska-Jaruzelska (wymieniające ten punkt) nie określiły, czy auriculare jest punktem skórnym czy kostnym; trudno jest to określić, skoro punkt nie znajduje się ani na kości, ani na skórze, tylko w powietrzu.
- ↑ Według Pisulskiej-Otremby Ophryon jest też punktem kostnym.
- ↑ Według Pisulskiej-Otremby: (Sto).
- ↑ a b Według Pisulskiej-Otremby: (Sn).
- ↑ Według Karłowksiej Supramentale jest tylko punktem kostnym.
- ↑ Według Łabiszewskiej-Jaruzelskiej Supramentale jest tylko punktem skórnym; punktem kostnym jest tylko punkt B Downsa.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Pisulska-Otremba 1988 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al Łabiszewska-Jaruzelska 1995 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an Karłowska 2008 ↓.
- ↑ a b 32935-9: Nasion-glabella line to nasion-pronasale line [Angle] Skull CT measured.
- ↑ Stephan, Carl N., Henneberg, Maciej, Sampson, Wayne. Predicting nose projection and pronasale position in facial approximation: A test of published methods and proposal of new guidelines. „American Journal of Physical Anthropology”. 122 (3), s. 240–250, 2003. DOI: 10.1002/ajpa.10300. (ang.).
- ↑ a b c d Anil Govindrao Ghom: Textbook Of Oral Radiology. Elsevier, 2008, s. 261–262. ISBN 978-81-312-1148-9. (ang.).
- ↑ SpringerImages – The three horizontal facial proportion canons.. [dostęp 2013-05-13]. (ang.).
- ↑ a b Swennen, G.R.J., Schutyser, F.A.C., Hausamen, J.E.: Three-Dimensional Cephalometry: A Color Atlas and Manual. Springer, 2005, s. 192. ISBN 978-3-540-25440-9. (ang.).
- ↑ Kevin M. Kelly, Ph.D.: Craniofacial Anthropometry. [dostęp 2013-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
- ↑ Rosalío Ávila Chaurand, Lilia R. Prado León, Elvia L. González Muñoz: Dimensiones antropométricas de población latinoamericana. Wyd. 2. Universidad de Guadalajara, Centro Universitario de Arte, Arquitectura y Diseño, 2007, s. 27. ISBN 978-970-27-1193-3. (hiszp.).
- ↑ Du Plessis, M.; Navsa, Nadia; Bosman, M.C: A study of the pterygopalatine fossa and it’s ganglion in a South African skeletal and cadaver population. 2008-09-29. [dostęp 2013-05-13]. (ang.).
- ↑ Mastoidale – Medical Definition and More from Merriam-Webster. [dostęp 2013-05-13]. (ang.).
Bibliografia
- Agnieszka Pisulska-Otremba: Wprowadzenie do ćwiczeń z ortopedii szczękowej (ortodoncji). Katowice: ŚAM, 1988, s. 61–63.
- Florentyna Łabiszewska-Jaruzelska: Ortodoncja: zasady i praktyka. Warszawa: PZWL, 1995, s. 54–56.
- Irena Karłowska: Zarys współczesnej ortodoncji. Podręcznik dla studentów i lekarzy dentystów. Wyd. 3. Warszawa: PZWL, 2008, s. 103–105, 176, 184–185, 196. ISBN 978-83-200-3687-9.
Linki zewnętrzne
|
|
