Próg wyborczy

Próg wyborczy, zwany również klauzulą zaporową – minimalny procent poparcia wyborców uprawniający komitet wyborczy do uczestniczenia w rozdziale mandatów.

Występuje on w proporcjonalnych systemach wyborczych.

Sytuacja w Polsce

W Polsce próg wyborczy został wprowadzony w 1993 w wyborach do Sejmu, od 1998 r. także w wyborach samorządowych.

Jednym z najważniejszych celów wprowadzenia progu wyborczego do ordynacji wyborczej było uniemożliwienie uzyskania mandatów przez ugrupowania marginalne, a co za tym idzie zapobieżenie rozdrobnieniu politycznemu w parlamencie. W wyborach w 1991 do Sejmu weszli kandydaci 29 ugrupowań (przy czym 11 spośród nich uzyskało po 1 mandacie).

Obecnie w Polsce w wyborach do Sejmu stosuje się (w skali kraju) próg 5% głosów dla partii i dla komitetów wyborczych wyborców oraz 8% dla koalicji partii. W wyborach samorządowych w 1998 i 2002 próg wynosił 5% głosów (w skali danej rady); dotyczy to wyborów do sejmików województw, rad powiatów i rad miejskich w miastach na prawach powiatów. W wyborach do Sejmu z progu wyborczego zwolnione są komitety wyborcze wyborców mniejszości narodowych i etnicznych (w wyborach do Sejmu w latach 1993–2019 była to Mniejszość Niemiecka). W związku z tym te komitety nie muszą go przekraczać, by móc znaleźć się w Sejmie.

W związku z dokonaniem zmian w prawie wyborczym ordynacje wyborcze zostały zastąpione w 2011 roku Kodeksem wyborczym.

Po raz pierwszy w wyborach do samorządu terytorialnego radni gmin zostali wybrani w jednomandatowych okręgach wyborczych z wyjątkiem miast na prawach powiatu, gdzie radni zostali obsadzeni zgodnie z zasadą proporcjonalności.

Wysokość progów wyborczych w wyborach parlamentarnych w poszczególnych państwach

Państwo Wysokość progu wyborczego
Albania 2,5%, dla koalicji: 4%[1]
Argentyna 3%[2]
Armenia 5%, dla koalicji: 7%[3]
Austria 4%[4]
Belgia 5% (nie obowiązuje w Brukseli, Brabancji Flamandzkiej oraz Brabancji Walońskiej – decyzja Sądu Konstytucyjnego)[5]
Bośnia i Hercegowina 3%[6][7]
Bułgaria 4%, dla koalicji: 8%[8][9]
Chorwacja 5%[10]
Cypr 1,8%[11][12]
Czarnogóra 3%[13][14]
Czechy 5%, koalicja dwupartyjna: 10%, koalicja trójpartyjna: 15%, koalicja czteropartyjna i większa: 20%[15][16]
Dania 2%[17]
Estonia 5%[18][19]
Grecja 3%[20][21]
Gruzja 5%[22]
Hiszpania 3%[23]
Islandia 5%[24]
Izrael 2%[25]
Kazachstan 7%[26]
Kolumbia 2%[27]
Liechtenstein 8%[28]
Litwa 3%, dla koalicji: 5%[29]
Łotwa 5%[30][31]
Mołdawia 5%, dla kandydatów niezależnych: 3%[32]
Niemcy 5% (nie obowiązuje, jeśli przynajmniej 3 przedstawicieli danej partii dostanie się do Bundestagu poprzez bezpośredni wybór w swoim okręgu)[33]
Norwegia 4%[34]
Polska 5%, dla koalicji: 8% (nie obowiązuje, jeżeli dana partia reprezentuje mniejszość narodową)[35][36]
Rosja 5%, do 2013 roku: 7%[37][38]
Rumunia 5%, dla koalicji: 8%[39]
San Marino 3,5%[40][41]
Serbia 5%[42]
Słowacja 5%[43]
Słowenia 4%[44][45]
Szwecja 4% (nie obowiązuje, jeśli partia zdobędzie w przynajmniej jednym okręgu 12 lub więcej procent głosów)[46][47]
Turcja 10%[48][49]
Ukraina 5%[50][51]
Węgry 5%[52][53]
Włochy 4%, dla koalicji: 10%[54][55]

Przypisy

  1. ↑ Parties and Elections in Europe – Albania.
  2. ↑ David Altman Olin: Argentina: Electoral System.
  3. ↑ Armenia concludes registration of candidates for parliament. 2012-03-22. [dostęp 2012-03-22].
  4. ↑ Elections in Austria.
  5. ↑ Elecion Guide – Belgium.
  6. ↑ Election Guide – Bosnia and Herzegovina.
  7. ↑ Parties and Elections in Europe – Bosnia and Herzegovina.
  8. ↑ Election Resources on the Internet: Elections to the Bulgarian National Assembly, Part I.
  9. ↑ Election Guide – Bulgaria.
  10. ↑ Election Guide – Croatia.
  11. ↑ World Elections – Cyprus 2011.
  12. ↑ Parties and Elections in Europe – Cyprus.
  13. ↑ Parties and Elections in Europe – Montenegro.
  14. ↑ Elecion Guide – Montenegro.
  15. ↑ Parties and Elections in Europe – Czech Republic.
  16. ↑ Elecion Guide – Czech Republic. [dostęp 2012-04-05].
  17. ↑ Parties and Elections in Europe – Denmark.
  18. ↑ Elecion Guide – Estonia.
  19. ↑ Parties and Elections in Europe – Estonia.
  20. ↑ Parties and Elections in Europe – Greece.
  21. ↑ Elecion Guide – Greece.
  22. ↑ Honouring of obligations and commitments by Georgia.
  23. ↑ Parties and Elections in Europe – Spain.
  24. ↑ Parties and Elections in Europe – Iceland.
  25. ↑ Elecion Guide – Israel.
  26. ↑ Elecion Guide – Kazakhstan.
  27. ↑ Political Database of the Americas – Republic of Colombia.
  28. ↑ Parties and Elections in Europe – Liechtenstein.
  29. ↑ Litwa: Sejm obniżył do 3 proc. próg wyborczy w wyborach do parlamentu. wnp.pl, 2019-12-10. [dostęp 2021-10-03].
  30. ↑ Parties and Elections in Europe – Latvia.
  31. ↑ Elecion Guide – Latvia.
  32. ↑ Elecion Guide – Moldova.
  33. ↑ Parties and Elections in Europe – Germany.
  34. ↑ Parties and Elections in Europe – Norway.
  35. ↑ Parties and Elections in Europe – Poland.
  36. ↑ Elecion Guide – Poland.
  37. ↑ Parties and Elections in Europe – Russia.
  38. ↑ Elecion Guide – Russia.
  39. ↑ Parties and Elections in Europe – Romania.
  40. ↑ Elecion Guide – San Marino.
  41. ↑ Parties and Elections in Europe – San Marino.
  42. ↑ Parties and Elections in Europe – Serbia.
  43. ↑ Elecion Guide – Slovakia.
  44. ↑ Parties and Elections in Europe – Slovenia.
  45. ↑ Elecion Guide – Slovenia.
  46. ↑ Elecion Guide – Sweden.
  47. ↑ Parties and Elections in Europe – Sweden.
  48. ↑ Parties and Elections in Europe – Turkey.
  49. ↑ Elecion Guide – Turkey.
  50. ↑ Rada Najwyższa Ukrainy zmieniła prawo wyborcze; skorzysta Janukowycz. 17 listopada 2011. [dostęp 2011-11-17].
  51. ↑ Parliament passes law on parliamentary elections. 2011-11-17. [dostęp 2011-11-17].
  52. ↑ Parties and Elections in Europe – Hungary.
  53. ↑ Elecion Guide – Hungary.
  54. ↑ Parties and Elections in Europe – Italy.
  55. ↑ Elecion Guide – Italy.