Porfirio Díaz

José de la Cruz Porfirio Díaz Mori
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 września 1830
Oaxaca

Data i miejsce śmierci

2 lipca 1915
Paryż

Prezydent Meksyku
Okres

od 29 listopada 1876
do 20 listopada 1880

Przynależność polityczna

Liberałowie

Pierwsza dama

Delfina Ortega Díaz

Poprzednik

Sebastián Lerdo de Tejada

Następca

Manuel González

Okres

od 1 grudnia 1884
do 25 maja 1911

Poprzednik

Manuel González

Następca

Francisco León de la Barra

podpis
Odznaczenia
Łańcuch Orderu Karola III (Hiszpania) Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Krzyż Wielki Zasługi Wojskowej z Odznaką Czerwoną (Hiszpania) Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Order Podwójnego Smoka (Cesarstwo Chińskie) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Kalākauy (Hawaje) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Order Chryzantemy (Japonia) Order Lwa i Słońca (Persja) dla obcokrajowców Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Miecza (Szwecja) Wielka Wstęga Orderu Oswobodziciela (Wenezuela) Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch)

José de la Cruz Porfirio Díaz Mori (ur. 15 września 1830 w Oaxace, zm. 2 lipca 1915 w Paryżu) – prezydent Meksyku, dyktator, rządził Meksykiem od 1876 do 1911 (z czteroletnią przerwą).

Życiorys

Był Metysem, którego przodkowie pochodzili z plemienia Mixteków. Jego ojciec, José de la Cruz Díaz zmarł, gdy Porfirio miał 3 lata. W 1843 chłopiec wstąpił do seminarium, lecz wkrótce opuścił je i dołączył do lokalnej milicji podczas wojny z USA. Pod kierunkiem Benito Juáreza studiował prawo, które ukończył w 1853. Díaz wkrótce stał się miejscowym opozycjonistą i członkiem liberałów, którzy walczyli z dyktaturą Santa Anny.

Jednak prawdziwy przełom w karierze Díaza nadszedł w czasie bitwy pod Pueblą w 1862 z wojskami francuskimi, gdzie wsławił się jako dowódca kawalerii. Potem nastąpił długi okres, w czasie którego Díaz usunął się w cień, aż do 1876, gdy obalił rząd prezydenta Sebastiána Lerdo de Tejady. Początkowo wystąpił z żądaniem reformy, której podstawowym hasłem jest zakaz reelekcji (No Re-election) na stanowisko prezydenta. Po mianowaniu go na najwyższe stanowisko w państwie w listopadzie 1876, sprawował jedną kadencję, po czym ustąpił na rzecz Manuela Gonzáleza. Okres ten charakteryzował się wszechobecną korupcją i niekompetencją urzędników. Díaz wykorzystał to i wygrał następne wybory prezydenckie, łamiąc tym samym swoje wcześniejsze obietnice o „nie-reelekcji”. Wkrótce zmienił konstytucję i usunął z niej artykuły zabraniające powtórnego kandydowania na urząd prezydencki. Władzę podtrzymywał głównie dzięki manipulacjom wyborczym („cudom przy urnach”), ale także poprzez eliminowanie opozycji i morderstwa przeciwników politycznych. Był przy tym bardzo zręcznym manipulatorem i zawsze mówił wyborcom to, co chcieli usłyszeć.

W 1899 w jego własnym rządzie pojawiła się opozycja w osobie Bernardo Reyesa, który zdecydował się współzawodniczyć z Díazem w następnych wyborach. Jednak wkrótce został on zmuszony do udania się na wygnanie.

Epoka rządów Díaza była okresem uprzemysławiania i modernizacji Meksyku, z którego w większości skorzystali potomkowie Hiszpanów (Kreole) oraz koncerny zagraniczne (głównie amerykańskie). Natomiast ogromna większość społeczeństwa (indiańscy i metyscy chłopi) cierpiała wielkie ubóstwo spowodowane głównie brakiem ziemi należącej do obszarników, którzy posiadali wielohektarowe hacjendy oraz stworzonym przez Díaza systemem kierowanym przez bezwzględnych i chciwych urzędników, znienawidzonych przez chłopów[1]. Rozwój kolei i przemysłu spowodował powstanie zaczątków klasy robotniczej, która zaczęła się powiększać wraz z przemieszczaniem się chłopów do miast. Wzmogło się także uzależnienie Meksyku od USA.

W 1908 Díaz w wywiadzie dla amerykańskiej prasy stwierdził, że jest gotów na demokrację i wolne wybory. Zadeklarował, że nie będzie się już ubiegał o urząd prezydenta. Wkrótce jednak uczynił coś zupełnie innego, nakazując aresztowanie Francisco Madero – jednego z głównych faworytów w dniu wyborów.

Wybory jednak odbyły się normalnie. Madero uzyskał wysokie poparcie, ale oficjalne wyniki wyborów były inne, bo jednogłośnie okrzyknięto prezydentem znowu Díaza. Wzbudziło to w społeczeństwie ogromne niezadowolenie, a Díaz, który tyle lat rządził twardą ręką, pozwolił, aby sytuacja wymknęła się mu spod kontroli. Madero wzywał do ogólnonarodowego powstania, które obaliło dyktatora w 1911. Pozostała mu jedynie ucieczka; na miejsce swojego azylu wybrał Francję, gdzie zmarł w Paryżu w 1915.

Przypisy

  1. Palmer 1998 ↓, s. 115.

Bibliografia