Pomnik upamiętniający bitwę o wzgórza Seelow jest hołdem dla żołnierzy radzieckich, którzy walczyli w bitwie[2]. Znajduje się przy Küstriner Straße 28a w Seelow[1]. Zarówno sam pomnik jak i cmentarz otoczony jest opieką miasta Seelow i muzeum. Miejsce pamięci składa się z dwóch poziomów – na dolnym znajdują się groby, na górnym – rzeźba żołnierza.
Historia
Poziom dolny pomnika
Groby żołnierzy na wzgórzach Seelow. Z tyłu reflektor APM-90 użyty podczas ataku na wzgórza Seelow Reflektor APM-90 z bliska Jeden z obelisków Pierwszy poziom pomnika Groby poległych żołnierzy Groby poległych żołnierzy Groby poległych żołnierzy Groby poległych żołnierzy (widok z góry)
W listopadzie 1945 wzdłuż drogi krajowej nr 1 odsłonięto 3 pomniki upamiętniające poległych żołnierzy radzieckich (11 listopada odsłonięto Pomnik Żołnierzy Radzieckich w Berlinie-Tiergarten, 17 listopada odsłonięto pomnik na Bastionie Pruskim König (Król) w Kostrzynie nad Odrą, a 27 listopada oficjalnie odsłonięto pomnik upamiętniający bitwę o wzgórza Seelow). Statuy odsłaniano przy udziale delegacji wojskowych czterech zwycięskich mocarstw[2].
Monument został usytuowany na cmentarzu żołnierzy radzieckich w Seelow.
8 grudnia 1946 cmentarz na wzgórzach Seelow został oddany pod opiekę miasta[2].
W 1972 władze NRD rozbudowały teren dookoła pomnika i otworzyły muzeum[2]. W czasie budowy muzeum odrestaurowano cmentarz oraz statuę[2].
W 1977 przy wejściu na cmentarz zamontowano reflektor APM-90, który był użyty podczas walk[3].
W 1995 w budynku wystawowym odsłonięto pierwsze publikacje[2].
W 2003 za pomnikiem została wybudowana rosyjska cerkiew prawosławna o bardzo prostej architekturze[2]. We wnętrzu cerkwi znajduje się krzyż z napisem "Детям России от матери церкви", co oznacza "dla dzieci Rosji od Kościoła matki"[4].
Od 2006 odbywa się tutaj cykliczna impreza Oldtimer- und Militärfahrzeugtreffen ("Spotkania Pojazdów Zabytkowych i Wojskowych").
Obecnie tereny muzeum zajmują powierzchnię 6 hektarów[3].
Pomnik jest wciąż miejscem pamięci dla poległych żołnierzy. W rocznicę Dnia Zwycięstwa (9 maja) i rocznicę rozpoczęcia bitwy o wzgórza (16 kwietnia), jest miejscem pamięci dla weteranów wojennych głównie z krajów byłego Związku Radzieckiego (z Rosji i Białorusi) ale także z Polski i Niemiec[2].
Wygląd i konstrukcja
Pomnik, zaprojektowany przez Lwa Kerbela, został wzniesiony w 1945 na rozkaz marszałka Żukowa, który powiedział, że "trzeba upamiętnić ścieżkę wojenną". Pomnik jest hołdem dla żołnierzy Armii Czerwonej, którzy walczyli w bitwie[2].
Pomnik zbudowany został z dwóch poziomów. Na poziomie dolnym zostało pochowanych 66 żołnierzy (60 grobów pojedynczych i 3 groby podwójne)[2][3]. Na poziomie górnym znajduje się rzeźba żołnierza. Rzeźba czerwonoarmisty została wykonana z brązu (wykonano 20 odlewów)[3], a reszta pomnika została wykonana z granitu, który pochodził z Fürstenbergu (Oder)[2]. Pomnik ukazuje żołnierza radzieckiego z pepeszą na piersi, z dwoma granatami u boku, który patrzy na groby poległych towarzyszy (po lewej), pod rzeźbą żołnierza jest tablica na której widnieje rosyjskojęzyczny napis: "1941 - 1945 вечная слава героям павшим в боях с фашистскими эахватчнками Зa свободу неэависимост советското Союзa", co oznacza "1941 - 1945 wieczna chwała dla bohaterów, którzy zginęli w wojnie z faszystowskim najeźdźcą o wolność i niepodległość Związku Radzieckiego"[2], natomiast po prawej stronie znajduje się wieżyczka czołgu (bez lufy). Pomnik waży około 1,5 tony[3].
Przed wejściem na cmentarz postawione są dwa obeliski. Na obelisku po lewej stronie jest napisane (po przetłumaczeniu) "1941 Ku chwale ojczyzny" a na prawym "1945 Ojczyzna was nigdy nie zapomni"[2].
Muzeum
Poziom górny pomnika
Fotografia zrobiona z dolnej części pomnika Pomnik z bliska od boku Rzeźba czerwonoarmisty z brązu w przybliżeniu Fotografia zrobiona z dolnej części pomnika Fotografia zrobiona z dolnej części pomnika Znaczek pocztowy
Eksponaty
Katiusza wz. BM-13 z góry Katiusza wz. BM-13 z boku Czołg T-34/85 z góry Czołg T-34/85 z boku 76 mm armata dywizyjna wz. 1942 (ZiS-3) Moździerz wz. 1938 152 mm haubica wz. 1943 (D-1)
Muzeum składa się z: plenerowej wystawy sowieckiego sprzętu wojennego (Moździerz wz. 1938, 76 mm armata dywizyjna wz. 1942 (ZiS-3), Katiusza wz. BM-13, 152 mm haubica wz. 1943 (D-1),czołg T-34/85 oraz reflektor typu APM-90 użyty podczas ataku[5]) i budynku wystawowego. W budynku wystawowym jest wiele publikacji, jedna z nich opisuje działania 1 Armii WP[2]. Oprócz publikacji wystawione są mundury niemieckie i sowieckie, wyposażenie osobiste i fotografie[5]. Można również obejrzeć dwa filmy dokumentalne opowiadające o bitwie: Schlachtfeld vor Berlin (film jest wyświetlany w języku niemieckim, angielskim, rosyjskim, francuskim oraz polskim) i Requiem für Millionen (wyświetlany tylko w języku niemieckim)[5].
Muzeum po przebudowie w 1985 wygląda z zewnątrz jak siedziba Żukowa w Reitwein[5].
Na terenach muzeum znajduje się także archiwum. W archiwum znajdują się publikacje, sprawozdania ze świadkami walk[6].
