Pomnik na Wzgórzu Kaim

Pomnik na Wzgórzu Kaim
Zabytek: nr rej. A-1495/M z 2 kwietnia 2019[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kraków

Miejsce

ul. Stanisława Pronia

Typ obiektu

obelisk

Projektant

Karl Korschann

Data odsłonięcia

6 grudnia 1915

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, na dole znajduje się punkt z opisem „Pomnik na Wzgórzu Kaim”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Pomnik na Wzgórzu Kaim”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik na Wzgórzu Kaim”
Ziemia50°00′04,9″N 20°02′07,7″E/50,001361 20,035472

Pomnik na Wzgórzu Kaim – zabytkowy pomnik znajdujący się w Krakowie, w dzielnicy XII Bieżanów-Prokocim w południowej części dawnej wsi Bieżanów, na zachodnim stoku Wzgórza Kaim, na granicy Krakowa z Wieliczką. Miał upamiętniać odparcie wojsk rosyjskich spod Krakowa w początkach grudnia 1914 roku[2].

Pomnik wskazuje najdalsze miejsce, do którego dotarli Rosjanie na południowo-wschodnim przedpolu Twierdzy Kraków[3][2]. Odsłonięto go w pierwszą rocznicę wydarzeń – 6 grudnia 1915. Jego autorem był czeski rzeźbiarz akademicki Karl Korschann[2], który od czerwca 1915 do jesieni 1918 r. kierował pracami Oddziału do spraw Grobów Wojennych Twierdzy Kraków (działał jako Okręg XI Oddziału Grobów Wojennych Dowództwa Korpusu I w Krakowie, obejmującego zachodnią Galicję)[3].

Pomnik powstał z przyczyn propagandowych, mających podnieść na duchu obywateli Monarchii Austro-Węgierskiej w czasie trwania Pierwszej Wojny Światowej. Na wzgórzu Kaim nie odnotowano poważniejszych walk ponad starcia patroli, gdyż rosyjska 3. Armia, która podeszła pod Kraków pod koniec listopada 1914 roku miała za zadanie blokowanie Twierdzy Kraków, bez narażania się na ogień z fortów, co było pokłosiem doświadczeń zdobytych przez armię rosyjską w czasie I oblężenia Przemyśla[2][4]. Rosyjskie dywizje wycofały się z rejonu Wieliczki nocą z 6 na 7 grudnia na skutek niepowodzeń poniesionych m.in. w okolicach Góry Św. Jana, Krasnych-Lasocic i Żegociny, w początkowej fazie operacji limanowsko-łapanowskiej. Odwrót wojsk rosyjskich nie miał związku z ostrzałem artyleryjskim wykonywanym przez załogę Twierdzy Kraków 5-6 grudnia, a same wydarzenia w rejonie Wieliczki z początków grudnia 1914 roku należy traktować jako peryferyjny obszar operacji limanowsko-łapanowskiej[2][4]. O braku znaczniejszych walk na wzgórzu Kaim i w okolicy świadczy bardzo niewielka ilość grobów żołnierskich jaka pozostała po przejściu frontu[2].

Pomnik ma formę obelisku. Na jego wschodniej ścianie znajduje się królewska korona węgierska w wieńcu laurowym, na ścianie południowej herb Habsburgów, a pod nim tablica z niemieckojęzycznym napisem:

HIER WURDEN AM
6 DEZEMBER 1914
DIE SOLDATEN DER
RUSS. ARMEE ENDGÜLTIG
ZURÜCK GESCHOSSEN

Na ścianie zachodniej znajduje się austriacka korona cesarska w wieńcu laurowym, a na ścianie północnej tablica z napisem w języku polskim:

TU ODPARTO DNIA
6 GRUDNIA 1914
NAJDALEJ NAPRZÓD
ODDZIAŁY ROSYJSKIEJ
ARMII

Zobacz też

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2024-09-12].
  2. a b c d e f Krzysztof Pięciak, Legenda wzgórza Kaim [online], 2021 [dostęp 2024-12-11] (pol.).
  3. a b Jan Schubert: Muzea wojny. Cmentarze wojenne twierdzy Kraków (rozmawia: Robert Sendek) [w:] "Polska zbrojna. Historia" nr 3 (19) 2021, s. 16-21
  4. a b Adam Zakrzewski, Nieznana bitwa pod Krakowem 1914, 2024, s. 1-520, ISBN 978-83-973018-0-1 (pol.).

Linki zewnętrzne