Pomnik Ery Kosmicznej w Oleśnicy

Pomnik Ery Kosmicznej w Oleśnicy
Ilustracja
Aluminiowa instalacja pomnika (2024)
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Oleśnica

Miejsce

przy ul. 3 Maja

Projektant

Jerzy Boroń

Materiał

kostka bazaltowa i aluminium

Położenie na mapie Oleśnicy
Mapa konturowa Oleśnicy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pomnik Ery Kosmicznej w Oleśnicy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Pomnik Ery Kosmicznej w Oleśnicy”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik Ery Kosmicznej w Oleśnicy”
Położenie na mapie powiatu oleśnickiego
Mapa konturowa powiatu oleśnickiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Pomnik Ery Kosmicznej w Oleśnicy”
Ziemia51°12′27″N 17°22′47″E/51,207500 17,379722

Pomnik Ery Kosmicznej w Oleśnicy – dzieło autorstwa Jerzego Boronia powstałe w Oleśnicy w 1969 lub 1972 roku przy ul. 3 Maja. Jest to jedyny na Dolnym Śląsku pomnik, który jednocześnie upamiętniał lot Jurija Gagarina i fakt eksploracji kosmosu przez człowieka.

Dzieło znane jest także jako Pomnik Kosmonautów, a przez mieszkańców miasta nazywane jest „byczymi jajami”.

Opis i historia

Pomnik został zaprojektowany przez rzeźbiarza Jerzego Boronia z ASP we Wrocławiu i składał się z aluminiowej konstrukcji wykonanej w ZNTK w Oleśnicy, niecki wyłożonej bazaltową kostką i napisu na dawnych murach obronnych miasta o treści: „Dnia 12.04.1961 r. z terenu Związku Radzieckiego wyruszył na zwycięski podbój przestworzy pierwszy człowiek Jurij Gagarin - Cześć i chwała bohaterskim zdobywcom kosmosu”. Napis ten nie przetrwał do XXI wieku[1][2].

Pomnik został umieszczony przy ul. 3 Maja, w niecce w miejscu, w którym jeszcze w latach 50. XX wieku płynęła rzeka Oleśnica[3], w roku 1972, a według autora pomnika było to w 1969 roku[2]. Aluminiowa instalacja (trzy kule) interpretowana była jako wzlatujące satelity[4]. Pomnik ten, jako jedyny na Dolnym Śląsku, upamiętnia lot Gagarina i eksplorację kosmosu przez człowieka[3][5].

Pomnik stał się obiektem lokalnych kontrowersji. W 2006 roku pojawił się pomysł jego przeniesienia na lokalny cmentarz żołnierzy radzieckich. W miejsce pomnika miał powstać parking, jednak dzieło znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej i przeniesienie wymagało zgody konserwatora i przeprowadzenia prac archeologicznych. Poza tym prawa autorskie do pomnika, a co za tym idzie prawo do decydowania o jego losach, posiadała rodzina Boronia[6]. W 2007 roku ostatecznie przeprowadzono renowację pomnika[1]. W 2010 roku pomysł demontażu pojawił się ponownie, jednak z przywołanych wyżej względów ponownie z niego zrezygnowano[7].

Nieoficjalnie dzieło nazywane jest Pomnikiem Kosmonautów[5], z kolei mieszkańcy miasta nazywają je „byczymi jajami”[6][7].

Galeria

  • Widok na nieckę, aluminiową instalację pomnika i dawne mury miejskie
    Widok na nieckę, aluminiową instalację pomnika i dawne mury miejskie
  • Pomnik Ery Kosmicznej z widokiem na ul. 3 Maja i fragment murów, na którym był napis upamiętniający lot Gagarina
    Pomnik Ery Kosmicznej z widokiem na ul. 3 Maja i fragment murów, na którym był napis upamiętniający lot Gagarina

Przypisy

  1. ↑ a b Nienałtowski ↓.
  2. ↑ a b Marek Nienałtowski, Pomnik Ery Kosmicznej [online], 12 sierpnia 2003 [dostęp 2024-09-10].
  3. ↑ a b Radny proponuje, aby wokół Pomnika Ery Kosmicznej w Oleśnicy podsadzić krzewy i rośliny [online], olesnica24.com, 30 lipca 2022 [dostęp 2024-09-10].
  4. ↑ Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 234.
  5. ↑ a b Mrozowicz i Wiszewski 2006 ↓, s. 235.
  6. ↑ a b Era się nierozbiora, „Panorama Oleśnicka” (1), 4 stycznia 2007, s. 12 [dostęp 2024-09-10].
  7. ↑ a b Kijakowska 2010 ↓.

Bibliografia

  • Katarzyna Kijakowska, Parking za Pomnik Ery Kosmicznej [online], Oleśnica Nasze Miasto, 10 marca 2010 [dostęp 2024-09-10].
  • Wojciech Mrozowicz, Przemysław Wiszewski, Oleśnica od czasów najdawniejszych po współczesność, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 2006, ISBN 978-83-7432-164-8.
  • Marek Nienałtowski, Pomniki i miejsca pamięci [online], Urząd Miasta Oleśnicy [dostęp 2024-09-10].