Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa

Banknot 1000 mkp Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej. Emisja z dnia 23 sierpnia 1919 roku
Banknot 10 mln mkp Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej. Emisja z dnia 20 listopada 1923 roku

Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa (PKKP) – bank emisyjny, utworzony 9 grudnia 1916 r. przez niemieckie władze okupacyjne w generalnym gubernatorstwie warszawskim[1]. PKKP emitowała marki polskie w latach 1917–1923. Instytucja ta została zlikwidowana w 1924 r., w związku z reformą walutową i powołaniem Banku Polskiego, jako podmiotu emitującego polską walutę[2][3].

Historia

Polską Krajową Kasę Pożyczkową uznano za bank emisyjny RP tymczasowo, w celu zapewnienia środków płatniczych w obiegu do czasu powołania właściwego banku centralnego[4]. Przygotowania do utworzenia takiego banku trwały już od 1919 roku, ale PKKP pełniła funkcję emisyjną jeszcze do 1924 roku. Potrzeby państwa w tym okresie (związane m.in. z koniecznością prowadzenia wojny o wschodnią granicę) nie mogły być sfinansowane z podatków i były kredytowane, co doprowadziło do wzrostu inflacji, a w konsekwencji do hiperinflacji.

Dyrektorami PKKP w latach 1919–1924 byli[5]:

Władze państwowe zmuszone były do podjęcia działań zmierzających do zakończenia tego stanu. 18 grudnia 1923 Władysław Grabski został powołany na stanowisko premiera i otrzymał też od Sejmu 6-miesięczne pełnomocnictwa ustawodawcze. W krótkim czasie zastąpił on markę polską nową walutą o nazwie złoty polski, rozwiązał też Polską Krajową Kasę Pożyczkową. Zastąpił ją Bank Polski Spółka Akcyjna.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Rozporządzenie z dnia 9 grudnia 1916 r. generał-gubernatora dla obszaru Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego o powołaniu Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej (Dz. Rozp. dla Jen.-Gub. Warsz. Nr 57, poz. 222 z 13 grudnia 1916 r.).
  2. ↑ Par. 11–12 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 kwietnia 1924 r. o zmianie ustroju pieniężnego (Dz.U. z 1924 r. nr 34, poz. 351).
  3. ↑ Obwieszczenie Ministra Skarbu z dnia 15 kwietnia 1924 r. w przedmiocie rozpoczęcia czynności przez Bank Polski (Dz.U. z 1924 r. nr 34, poz. 360).
  4. ↑ Ustawa Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej (Dz.U. z 1918 r. nr 19, poz. 56).
  5. ↑ Cecylia Leszczyńska: Zarys historii polskiej bankowości centralnej. Warszawa: NBP Departament Edukacji i Wydawnictw, 2010, s. 14–17. ISBN 978-83-901094-5-9. [dostęp 2013-09-29]. (pol.).