Piąty pułk – jednostka wojskowa z okresu hiszpańskiej wojny domowej powstała z inicjatywy komunistów[1], jako kontrsynonim piątej kolumny[2].
Utworzenie Piątego Pułku było odpowiedzią na słowa frankistowskiego gen. Emilio Moli o piątej kolumnie działającej na zapleczu republiki. Cztery kolumny miały być gotowe do szturmu a piątą mieli tworzyć ukryci zwolennicy gen. Franco. Jednostka powstała z inicjatywy partii komunistycznej i była raczej ośrodkiem mobilizacyjnym i szkoleniowym, niż pułkiem. Piąty pułk rozwijał działalność nie tylko militarną ale także szkoleniową, wychowawczą, społeczną a nawet kulturalną. W jednostce służył m.in. Enrique Líster Forján, późniejszy dowódca V Korpusu Armijnego, a spadkobierczynią pułku została Armia Ebro[3].
Pierwszym dowódcą został Enrique Castro Delgado. Piąty pułk brał udział w bitwach pod Somosierrą, Guadarramą, Talaverą i Alkazarem. Był też jedną z ważnych jednostek wojskowych biorących udział w obronie Madrytu.
Dowództwo pułku
Dowódcy:
Komisarz polityczny:
Struktura organizacyjna
Jednostka, tylko z nazwy była pułkiem. W ciągu 6 miesięcy jej istnienia przez jej szeregi przewinęło się około 70000 żołnierzy[1].
Przypisy
Bibliografia
- Lech Wyszczelski: Madryt 1936-1937. Warszawa: 1986.
- Francisco Romero Salvado: Wojna domowa w Hiszpanii 1936-1939. Warszawa: 2009.
- Tadeusz Zubiński: Wojna domowa w Hiszpanii 1936-1939. Warszawa: 2015.
