Pentedron

Enancjomery (R) po lewej i (S) po prawej
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) (±)-1-fenylo-2-(metyloamino)pentan-1-on Inne nazwy i oznaczenia α-metyloamino-walerofenon, β-etylometkatynon, PMMC
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C12H17NO
Masa molowa	191,27 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	879722-57-3 879669-95-1 (chlorowodorek)
PubChem	57501499
SMILES CCCC(C(=O)C1=CC=CC=C1)NC
InChI InChI=1S/C12H17NO/c1-3-7-11(13-2)12(14)10-8-5-4-6-9-10/h4-6,8-9,11,13H,3,7H2,1-2H3 InChIKey WLIWIUNEJRETFX-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Rozpuszczalność rozpuszczalny w etanolu (ok. 15–25 mg/ml), w DMSO lub DMF (20 mg/ml), bufor PBS (ok. 5–10 mg/ml, pH 7,2)[1] Temperatura topnienia 176,8 °C[1] Temperatura wrzenia 289,3 °C (1013 hPa)[1]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji według kryteriów GHS są niedostępne.
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
Legalność w Polsce	substancja psychotropowa grupy I-P
Multimedia w Wikimedia Commons

Pentedron – organiczny związek chemiczny z grupy katynonów, stosowany jako stymulant, jeden z tzw. dopalaczy, od lipca 2015 roku znajdujący się w grupie I-P ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Jego chlorowodorek ma postać jednoskośnych kryształów lub białego proszku. Pentedron może być otrzymany poprzez bromowanie walerofenonu. Produkt pośredni, α-bromowalerofenon, ulega następnie kondensacji z metyloaminą^[1].

Ma działanie empatogenne i psychostymulujące, jest inhibitorem wychwytu zwrotnego dopaminy, serotoniny i noradrenaliny. Objawy po zażyciu mogą obejmować przyśpieszenie i spłycenie oddechu, wzrost ciśnienia tętniczego, rozszerzenie źrenic i hipertermię. Pojawić się mogą również stany euforii, jak i lękowe, zwiększenie pewności siebie i koncentracji, niepokój i halucynacje. Odstawieniu pentedronu mogą towarzyszyć zmęczenie, bezsenność, poczucie rozbicia czy rozdrażnienia, zmniejszenie koncentracji i silne stany lękowe mogące prowadzić do depresji czy psychoz^[2].

Znane są przypadki śmierci po zażyciu pentedronu. W 2014 roku opisano przypadek mężczyzny, który zmarł w wyniku niewydolności wielonarządowej, a w jego krwi wykryto pentedron i UR-144 (w stężeniach odpowiednio 290 ng/ml i 4,0 ng/ml)^[3]. W 2015 roku opisano przypadek śmierci po zażyciu pentedronu i α-pirolidynopentiofenonu^[4]. W 2016 roku opisano kolejne trzy przypadki, przy czym w jednym z nich, pentedron był jedyną wykrytą substancją mogącą prowadzić do zgonu (tym samym autorzy uznali, że oznaczona zawartość pentedronu we krwi wynosząca 340 ng/ml może odpowiadać dawce śmiertelnej)^[2].

Związek ten zaczął występować na polskim rynku ok. 2010 roku (składnik tzw. „soli do kąpieli”)^[2], a od lipca 2015 roku znajduje się w wykazie substancji psychotropowych w grupie I-P^[5]. Jest nielegalny również m.in. w Czechach, Niemczech, Stanach Zjednoczonych oraz Chinach (od października 2015), które do tego czasu uchodziły za głównego producenta tej substancji.