Państwowa Straż Pożarna, PSP – zawodowa umundurowana służba państwowa, wyposażona w specjalistyczny sprzęt, wykonująca zadania z zakresu ratownictwa oraz walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami. PSP zatrudnia 2587 kobiet (8,04% ogólnej liczby zatrudnionych), przy czym 1205 to funkcjonariuszki, a 1382 – pracownice cywilne[2].
Zadania
Państwową Straż Pożarną powołano ustawą z dnia 24 sierpnia 1991[3]. Do zadań Państwowej Straży Pożarnej zgodnie z ustawą należy:
rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń;
organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń;
wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze;
kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności;
nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych;
prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony ludności;
współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.
Ustawą z dnia 6 lipca 2001 o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzono przepis do ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, dotyczący realizacji innych zadań wynikających z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich określonych. Ustawą z dnia 6 maja 2005 o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej dodano przepis o współdziałaniu Państwowej Straży Pożarnej ze strażami pożarnymi i służbami ratowniczymi innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi na podstawie wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych oraz odrębnych przepisów.
Działalność
Jednostki Państwowej Straży Pożarnej (PSP) działają głównie w strukturze powiatowej (Komendy Powiatowe/Miejskie PSP). W każdym mieście na prawach powiatu lub powiecie znajduje się jedna lub kilka Jednostek Ratowniczo-Gaśniczych (JRG), w których strażacy pełnią służbę 24h na dobę przez wszystkie dni w roku, w gotowości do natychmiastowego wyjazdu. W razie konieczności Miejskie/Powiatowe stanowiska kierowania PSP dysponują do działań także jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej, które udzielają wsparcia w ludziach i sprzęcie strażakom Państwowej Straży Pożarnej. Strażacy PSP używają hełmów w kolorze czerwonym.
System kształcenia PSP składa się z dwóch podsystemów, z których jeden odpowiada za podwyższanie kwalifikacji ogólnych przygotowując młodych ludzi do zawodu strażaka, technika pożarnictwa lub inżyniera pożarnictwa, natomiast drugi związany jest z podwyższaniem kwalifikacji zawodowych w strukturach straży. System ten dotyczy również strażaków zatrudnionych w zakładowych strażach pożarnych. Obejmuje on:
17 ośrodków szkolenia w komendach wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej
1 Akademia Pożarnicza w Warszawie, kształcąca na studiach pierwszego stopnia – inżynierów pożarnictwa oraz na studiach drugiego stopnia – magistrów inżynierów pożarnictwa. Uczelnia posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora[7].