Parki narodowe w Szwecji – obszary prawnie chronione na terenie Szwecji, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi lub pozwalające na zwiększenie społecznej świadomości i zainteresowania przyrodą. W Szwecji znajduje się 30 parków narodowych (stan na 9 lutego 2019 roku).
Szwecja była pierwszym państwem w Europie, które utworzyło parki narodowe (1909 rok).
Historia
Wprowadzenie chronionych obszarów przyrody na wzór utworzonego w 1872 roku Parku Narodowego Yellowstone postulował w 1880 roku szwedzki polarnik Adolf Erik Nordenskiöld (1832–1901)[1].
W 1909 roku, Szwecja – jako pierwsze państwo w Europie – utworzyła 9 parków narodowych: Abisko, Ängsö, Garphyttan, Gotska Sandön, Hamra, Pieljekaise, Sonfjället, Sarek i Stora Sjöfallet[1]. Kolejne 7 parków powstało w latach 1918–1962, następne 12 w latach 1982–2002[1].
W 2008 roku opracowano narodowy plan tworzenia parków narodowych, definiujący kryteria i uwzględniający zasady Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody[1]. Plan zakładał powstanie 13 nowych parków narodowych oraz poszerzenie już istniejących[1].
Szwedzka Agencja Ochrony Środowiska wyznaczyła następujące obszary pretendujące do statusu parku narodowego: tundra w Tavvavuoma, Kebnekaise, Vålådalen–Sylarna, Myrtäckta Blaikfjället, Zachodni Åsnen, Bästeträsk, Rezerwat Przyrdoy Reivo, Vindelfjällen, Juttulslättan, Rezerwat Przyrody Koppången, Nämdö i Sankt Anna[1].
W 2009 roku utworzono pierwszy morski park narodowy – Kosterhavet[2]. Ostatni park powstał w 2018 roku – Åsnen[2].
Parki narodowe
Poniższa tabela przedstawia szwedzkie parki narodowe[2]:
- Nazwa parku narodowego – polskie tłumaczenie nazwy i nazwa oryginalna w języku szwedzkim[a];
- Rok utworzenia – rok utworzenia/rozszerzenia parku;
- Powierzchnia – powierzchnia parku w km²;
- Położenie – region;
- Uwagi – informacje na temat statusu rezerwatu biosfery UNESCO, przynależności do sieci Natura 2000, posiadanych certyfikatów, przyznanych nagród i wyróżnień międzynarodowych itp.
Zestawienie parków narodowych w Szwecji
Lp.
|
Zdjęcie
|
Nazwa parku narodowego
|
Rok utworzenia
|
Powierzchnia (km²)
|
Położenie
|
Uwagi
|
1.
|
|
Park Narodowy Abisko Abisko nationalpark
|
1909
|
77
|
Norrbotten
|
|
2.
|
|
Park Narodowy Björnlandet Björnlandets nationalpark
|
1991 2017
|
11 (1991) 23,69 (2017)[5]
|
Västerbotten
|
Należy do sieci Natura 2000[6]
|
3.
|
|
Park Narodowy Blå Jungfrun Blå Jungfruns nationalpark
|
1926 1988
|
1,98
|
Kalmar
|
Należy do sieci Natura 2000[7]
|
4.
|
|
Park Narodowy Dalby Söderskogs Dalby Söderskogs nationalpark
|
1918
|
0,36
|
Malmöhus
|
|
5.
|
|
Park Narodowy Djurö Djurö nationalpark
|
1991
|
24
|
Västra Götaland
|
|
6.
|
|
Park Narodowy Fulufjället Fulufjällets nationalpark
|
2002
|
385
|
Dalarna
|
|
7.
|
|
Park Narodowy Färnebofjärden Färnebofjärdens nationalpark
|
1998
|
101
|
Västmanland Dalarna Gävleborg
|
|
8.
|
|
Park Narodowy Garphyttan Garphyttans nationalpark
|
1909
|
1,11
|
Örebro
|
|
9.
|
|
Park Narodowy Gotska Sandön Gotska Sandöns nationalpark
|
1909 1963 1988
|
44,9
|
Gotland
|
|
10.
|
|
Park Narodowy Hamra Hamra nationalpark
|
1909 2011
|
14
|
Gävleborg
|
|
11.
|
|
Park Narodowy Archipelag Haparanda Haparanda skärgårds nationalpark
|
1995
|
60
|
Norrbotten
|
|
12.
|
|
Park Narodowy Kosterhavet Kosterhavets nationalpark
|
2009
|
388,78
|
Västra Götaland
|
|
13.
|
|
Park Narodowy Muddus Muddus nationalpark
|
1942 1984
|
493,4
|
Norrbotten
|
Europejski Dyplom dla Obszarów Chronionych[8], należy do Krainy Laponii wpisanej w 1996 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO[9]
|
14.
|
|
Park Narodowy Norra Kvill Norra Kvills nationalpark
|
1927 1989
|
1,14
|
Kalmar
|
|
15.
|
|
Park Narodowy Padjelanta Padjelanta nationalpark
|
1962
|
1984
|
Norrbotten
|
Europejski Dyplom dla Obszarów Chronionych[8], należy do Krainy Laponii wpisanej w 1996 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO[9]
|
16.
|
|
Park Narodowy Pieljekaise Pieljekaise nationalpark
|
1909
|
153,4
|
Norrbotten
|
|
17.
|
|
Park Narodowy Sarek Sareks nationalpark
|
1909
|
1970
|
Norrbotten
|
Europejski Dyplom dla Obszarów Chronionych[8], należy do Krainy Laponii wpisanej w 1996 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO[9]
|
18.
|
|
Park Narodowy Skuleskogen Skuleskogens nationalpark
|
1984 2009
|
30,62
|
Västernorrland
|
|
19.
|
|
Park Narodowy Sonfjället Sonfjällets nationalpark
|
1909 1989
|
103
|
Jämtland
|
|
20.
|
|
Park Narodowy Stenshuvud Stenshuvud nationalpark
|
1986
|
3,9
|
Kristianstad
|
|
21.
|
|
Park Narodowy Stora Sjöfallet Stora Sjöfallets nationalpark
|
1909
|
1278
|
Norrbotten
|
Należy do Krainy Laponii wpisanej w 1996 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO[9]
|
22.
|
|
Park Narodowy Store Mosse Store Mosse nationalpark
|
1982
|
78,5
|
Jönköping
|
Europejski Dyplom dla Obszarów Chronionych[8], należy do sieci Natura 2000[10]
|
23.
|
|
Park Narodowy Söderåsen Söderåsens nationalpark
|
2001
|
16,25
|
Skania
|
|
24.
|
|
Park Narodowy Tiveden Tivedens nationalpark
|
1983
|
13,5
|
Örebro Västra Götaland
|
Należy do sieci Natura 2000[11]
|
25.
|
|
Park Narodowy Tresticklan Tresticklan nationalpark
|
1996
|
28,97
|
Västra Götaland
|
|
26.
|
|
Park Narodowy Tyresta Tyresta nationalpark
|
1993
|
20
|
Sztokholm
|
|
27.
|
|
Park Narodowy Töfsingdalen Töfsingdalens nationalpark
|
1930
|
16,15
|
Örebro
|
|
28.
|
|
Park Narodowy Vadvetjåkka Vadvetjåkka nationalpark
|
1920
|
26,3
|
Norrbotten
|
|
29.
|
|
Park Narodowy Ängsö Ängsö nationalpark
|
1909 1988
|
1,9
|
Sztokholm
|
|
30.
|
|
Park Narodowy Åsnen Åsnens nationalpark
|
2018
|
18,68
|
Kronoberg
|
75% powierzchni parku zajmują wody[2].
|
Uwagi
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii nie podaje polskich egzonimów i wymienia tylko nazwy oryginalne w języku szwedzkim[3].
Niewymienienie danego obiektu jest jednoznaczne ze stwierdzeniem, że Komisja nie zaleca dla niego polskiej nazwy, nawet jeżeli taka spotykana jest w niektórych publikacjach[4].
Przypisy