Papiernia w Jeziornie

Warszawskie Zakłady Papiernicze SA
Ilustracja
Główny kompleks przy ul. Mirkowskiej przed wyburzeniem w 2013 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Adres

05-520 Konstancin-Jeziorna
ul. Mirkowska 45

Forma prawna

spółka akcyjna / przedsiębiorstwo państwowe

Nr KRS

0000022635 / 0000048664

Położenie na mapie Konstancina-Jeziorny
Mapa konturowa Konstancina-Jeziorny, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Warszawskie Zakłady Papiernicze SA”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Warszawskie Zakłady Papiernicze SA”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Warszawskie Zakłady Papiernicze SA”
Położenie na mapie powiatu piaseczyńskiego
Mapa konturowa powiatu piaseczyńskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Warszawskie Zakłady Papiernicze SA”
Położenie na mapie gminy Konstancin-Jeziorna
Mapa konturowa gminy Konstancin-Jeziorna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Warszawskie Zakłady Papiernicze SA”
Ziemia52°05′57″N 21°08′15″E/52,099167 21,137500
Multimedia w Wikimedia Commons
Wnętrze jednej z hal produkcyjnych w latach 70.

Warszawskie Zakłady Papiernicze – zakłady papieru zlokalizowane w miejscowości Konstancin-Jeziorna (w dzielnicy Mirków).

Historia

Co najmniej od 1551 roku nad Jeziorną przy grobli w istniejącej ówcześnie wsi Grąd funkcjonował młyn[1]. W 1775 roku baron Jan Kurtz zwrócił się do króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z propozycją założenia w Jeziornie papierni.

Zakład został wybudowany półtora kilometra w dół rzeki od tego pierwszego młyna[2]. Był to jeden z najstarszych zakładów papierniczych w Polsce i pierwszy na terenie Mazowsza. W powstałej wtedy Królewskiej Fabryce Papieru czerpano m.in. papier na którym spisana została Konstytucja 3 maja[3][4]. Przy papierni powstała osada. W kolejnych latach zakład przechodził na własność Samuela Bruschkego, a następnie Józefa Krzyczkowskiego. Trzykrotnie spłonął (w latach 1804, 1819 i 1829)[2].

W 1830 roku zakład przeszedł na własność Banku Polskiego. Powstawał w nim papier używany m.in. do druku papierów wartościowych. W 1836 r. wyposażony on został w nowoczesne maszyny sprowadzone dwa lata wcześniej z Wiednia[5] − była to pierwsza maszyna papiernicza w Polsce, pozwalająca na produkcję „papieru bez końca”. Umieszczono ją w wykupionym na te potrzeby „górnym zakładzie” w miejscu pierwotnego młyna, który zaprojektował Jan Jakub Gay[2]. Stworzono wtedy nowoczesny kompleks industrialny, łączący dwa zakłady. Od tamtej pory przyjęło się nazywać nowy kompleks "górną papiernią", stary zaś "dolną papiernią". W 1888 r. zakład w Jeziornie wykupiło Akcyjne Towarzystwo Mirkowskiej Fabryki Papieru. Z inicjatywy Edwarda Natansona w rok później przeniesiono do Jeziorny z Mirkowa większość maszyn i fachowców[3]. Również z jego inicjatywy powstało osiedle Porąbka, przeznaczone dla pracowników nowej fabryki. Dla uczczenia przemysłowca przez szereg lat używano na jego określenie nazwy Edwardów, sama zaś dzielnica nazywana jest obecnie Mirkowem od nazwy macierzystej papierni.

Po 1945 papiernia w Jeziornie znana była jako Warszawskie Zakłady Papiernicze – jeden z głównych producentów papieru w PRL. 3 stycznia 1968 roku WZP otrzymały imię Mariana Jaworskiego, którzy przez szereg lat związany był z papiernią i był członkiem zakładowej Oddziałowej Organizacji Partyjnej[6].

Przez lata górny kompleks zredukowany został do celów szmaciarni (i tym mianem jest nadal czasem określany) oraz magazynów. Spłonął niemal doszczętnie w pożarze w 1984 roku.

W latach 90. XX wieku zakład został sprywatyzowany. Od 2001 zakłady były własnością Metsä Tissue SA. W 2012 roku zakład zaprzestał produkcji[7], fabrykę zamknięto, wiosną 2013 rozpoczęto wyburzanie zabudowań[8].

Centrum handlowe

Jan Wejchert, który nabył „górną papiernię” w październiku 2000, odbudował ją, zachowując oryginalny układ architektoniczny. W odrestaurowanych i rozbudowanych budynkach górnej papierni (oryginalnie projekt Jakub Gay, 1836–1838) stworzono w 2002 roku centrum handlowe Stara Papiernia (według projektu architektonicznego Bulanda Mucha Architekci [5]). Kompleks ten otrzymał wiele nagród w tym nagrodę Modernizacja Roku 2002 w kategorii budynków użyteczności publicznej[9].

Przypisy

  1. ↑ Paweł Komosa: Młyn w Grądzie. [w:] Historia okolic Konstancina-Jeziorny [on-line]. 2014-02-11. [dostęp 2016-01-27].
  2. ↑ a b c Zdzisław Skrok "Konstancin. Zapomniana Arkadia"
  3. ↑ a b Polska Niezwykła - Od Konstytucji 3 maja do papieru toaletowego
  4. ↑ K.Korbik Od Konstytucji po chusteczki s. 9. 2012-03-26. [dostęp 2013-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-24)]. (pol.).
  5. ↑ a b Historia papierni w Jeziornie i CH Stara Papiernia
  6. ↑ Henryk Szafrański. Marian Jaworski "Maurycy". „Rocznik Mazowiecki 2”, s. 299-307, 1969. 
  7. ↑ Kamil Korbik, Papiernia „Mirków” [online], mojepiaseczno.pl, 26 marca 2012 [dostęp 2013-05-12] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-26].
  8. ↑ Papiernia się rozbiera. 2012-04-25. [dostęp 2013-05-12]. (pol.).
  9. ↑ Historia, starapapiernia.pl

Read other articles:

Ottokar II dari Bohemia

Ottokar II dari BohemiaRaja BohemiaOttokar II (Zbraslavská kronika).Berkuasa1253–1278Penobatan1261, PrahaPendahuluVáclav I, Raja BohemiaPenerusVaclav II, Raja BohemiaPemakamanKatedral Santo VitusWangsaDinasti PřemyslidAyahVáclav IIbuKunigunde dari HohenstaufenIstriMargareteKunhuta UherskáAnakKunhuta dari BohemiaAgnes dari BohemiaVaclav II, Raja Bohemia Ottokar II (Ceska: Přemysl Otakar II.code: cs is deprecated ) (sekitar 1233 – 26 Agustus 1278), disebut Raja Emas dan Besi, merupaka...

 

1872 Michigan gubernatorial election

American state election 1872 Michigan gubernatorial election ← 1870 November 5, 1872 1874 →   Nominee John J. Bagley Austin Blair Party Republican Liberal Republican Popular vote 137,602 80,598 Percentage 61.93% 36.27% County results Bagley:      50-60%     60-70%     70-80%     80-90%     >90% Blair:      50-6...

 

Marie-Françoise Bechtel

Pour les articles homonymes, voir Bechtel. Marie-Françoise Bechtel Marie-Françoise Bechtel en 2010. Fonctions Députée française 20 juin 2012 – 20 juin 2017(5 ans) Élection 17 juin 2012 Circonscription 4e de l'Aisne Législature XIVe (Cinquième République) Groupe politique SRC (2012-2016) SER (2016-2017) Prédécesseur Jacques Desallangre Successeur Marc Delatte Directrice de l'École nationale d'administration 19 septembre 2000 – 7 décembre 2002(2 ans, 4 mois et 1...

Gujarat National Law University

Public law school Gujarat National Law UniversityMottoAa No Bhadraha, Kratavo Yantu VishwatahMotto in EnglishLet the noble thoughts come from all directionsTypeNational Law UniversityEstablished2003 (2003)FounderKirtibhai N. RavalChancellorChief Justice of IndiaDirectorSanjeevi ShanthakumarLocationGandhinagar, Gujarat, India23°09′10″N 72°39′39″E / 23.15278°N 72.66083°E / 23.15278; 72.66083CampusResidentialAffiliationsBar Council of IndiaWebsitewww...

 

Anna Nee En Deivam

Uncompleted Indian film of 1976 Anna Nee En DeivamPosterDirected byC. V. SridharStarringM. G. RamachandranLathaSangeetaMusic byM. S. ViswanathanProductioncompanyJayaar MoviesCountryIndiaLanguageTamil Anna Nee En Deivam (transl. Elder brother, you are my god) is a shelved Indian Tamil-language film directed by C. V. Sridhar and produced by Jayaar Movies.[1] The film was to have starred M. G. Ramachandran, Latha, Sangeeta, M. N. Nambiar and V. S. Raghavan. Cast M. G. Ramachandran ...

 

Desain senjata nuklir

Perangkat bahan peledak nuklir pertama, rumit dan tidak efisien, menyajikan blok bangunan desain dasar dari semua senjata masa depan. Di sini, perangkat Gadget disiapkan untuk uji coba nuklir pertama: Trinity. Desain senjata nuklir adalah pengaturan fisik, kimia, dan teknik yang menyebabkan paket fisika [1] dari senjata nuklir untuk meledak. Terdapat tiga jenis desain dasar yang ada: Senjata fisi murni, yang paling sederhana dan paling tidak menuntut secara teknis, adalah senjata nukl...

Regina Coeli Monastery

United States historic placeRegina Coeli MonasteryU.S. National Register of Historic Places Show map of IowaShow map of the United StatesLocation1401 Central AvenueBettendorf, IowaCoordinates41°31′51″N 90°30′45″W / 41.53083°N 90.51250°W / 41.53083; -90.51250Area2 acres (0.81 ha)Built1916ArchitectArthur EbelingArchitectural styleMission/Spanish RevivalLate Gothic RevivalRomanesqueNRHP reference No.93001590[1]Added to NRHPJanuary ...

 

Wells, Somerset

Cathedral city in Somerset, England Wells, England redirects here. For the town in Norfolk, see Wells-next-the-Sea. Human settlement in EnglandWellsAerial photograph of WellsWellsLocation within SomersetPopulation12,000 (2018)[1]OS grid referenceST545455Civil parishWellsUnitary authoritySomerset CouncilCeremonial countySomersetRegionSouth WestCountryEnglandSovereign stateUnited KingdomPost townWELLSPostcode districtBA5Dialling code01749PoliceAvo...

 

Oslobođenje

OslobođenjeTipeSurat kabar harianFormatBerlinerPemilikPerusahaan Tembakau Sarajevo dan Sarajevska Pivara (pemilik mayoritas)RedaksiVildana SelimbegovićDidirikan30 Agustus 1943; 80 tahun lalu (1943-08-30)Pandangan politikSayap kiriPusatSarajevo, Bosnia dan HerzegovinaSitus weboslobodjenje.ba Oslobođenje (pelafalan dalam bahasa Serbo-Croatian: [oslobod͡ʑěːɲe]; Indonesia: Pembebasan) adalah sebuah surat kabar di Bosnia dan Herzegovina yang berbasis di ibu kota Sarajevo.[...

Heather Cox Richardson

American historian Heather Cox RichardsonRichardson in 2016Born1962 (age 61–62)Chicago, Illinois, U.S.OccupationsHistorianprofessoracademicAcademic backgroundEducationHarvard University (BA, MA, PhD)Academic advisorsDavid Herbert DonaldWilliam Gienapp Heather Cox Richardson is an American historian, author, and educator. She is a professor of history at Boston College, where she teaches courses on the American Civil War, the Reconstruction Era, the American West, and the Plains Ind...

 

Michelle Henry

Pennsylvania Attorney General (2023–present) Michelle Henry51st Attorney General of PennsylvaniaIncumbentAssumed office January 17, 2023Acting: January 17 – March 8, 2023GovernorJosh ShapiroPreceded byJosh ShapiroDistrict Attorney of Bucks CountyIn officeJanuary 4, 2008 – January 4, 2010Preceded byDiane GibbonsSucceeded byDavid Heckler Personal detailsBorn1969 (age 54–55)Political partyRepublican (before 2023)Democratic (2023–present)EducationAllegheny College ...

 

Repubblica Cispadana

Repubblica Cispadana (dettagli) (dettagli) Motto: Libertà EguaglianzaUna e indivisibile Dati amministrativiNome completoRepubblica Cispadana Lingue ufficialiitaliano Lingue parlateemiliano CapitaleBologna Dipendente da Repubblica Francese PoliticaForma di StatoRepubblica sorella Forma di governoRepubblica direttoriale GovernoDirettorio Organi deliberativiConsiglio dei Sessanta e Consiglio dei Trenta Nascita16 ottobre 1796 CausaGuerra della Prima coalizione Fine29 luglio 1797 CausaArmistizio ...

Rudolf Rocker

German anarchist writer and activist Rudolf RockerBornJohann Rudolf RockerMarch 25, 1873Mainz, Hesse, German EmpireDiedSeptember 19, 1958(1958-09-19) (aged 85)Mohegan Colony, New York, United StatesNationalityGermanNotable work Nationalism and Culture Pioneers of American Freedom Political partySocial Democratic Party (SPD)[a]SpouseMilly WitkopChildrenFermin RockerParent(s)Georg Philipp RockerAnn Naumann Johann Rudolf Rocker (March 25, 1873 – September 19, 1958) was a German an...

 

My Coloring Book

Song performed by Barbra Streisand This article is about the song. For the Agnetha Fältskog album, see My Colouring Book. My Coloring Book is a song written by Fred Ebb and John Kander. First performed by Sandy Stewart in 1962 on the television program The Perry Como Kraft Music Hall, she was one of the first artists to record the work in 1962 when it was released as a single. She also included the song on her 1963 album which was also named My Coloring Book.[1] Stewart's single char...

 

2018–19 SMU Mustangs women's basketball team

Intercollegiate basketball season 2018–19 SMU Mustangs women's basketballLMU Thanksgiving Classic ChampionsConferenceAmerican Athletic ConferenceRecord11–19 (5–11 The American)Head coachTravis Mays (3rd season)Assistant coaches Mike Brandt Erica White Amie Smith Bradley Home arenaMoody ColiseumSeasons← 2017–182019–20 → 2018–19 American Athletic Conference women's basketball standings vte Conf Overall Team W   L   PCT W   L   PCT ...

Federazione cestistica del Portogallo

Questa voce sugli argomenti federazioni cestistiche e sport in Portogallo è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Federação Portuguesa de BasquetebolDisciplina Pallacanestro Fondazione1927 Nazione Portogallo ConfederazioneFIBA (dal 1932)FIBA Europe Sede Lisbona Presidente Mario Saldanha Sito ufficialewww.fpb.pt/ Modifica dati su Wikidata · Manuale La Federação Portuguesa de Basquetebol (acronimo FPB) è l'ente che controlla e or...

 

Amalia Isabel de Hanau-Münzenberg

Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada. Busca fuentes: «Amalia Isabel de Hanau-Münzenberg» – noticias · libros · académico · imágenesEste aviso fue puesto el 30 de mayo de 2023. Amalia Isabel de Hanau-Münzenberg Landgravina consorte de Hesse-Kassel Amalia Isabel de Hesse-Kassel. Retrato de Ludwig von Siegen (1642).Reinado 1627-21 de septiembre de 1637Predecesor Juliana de Nassau-DillenburgSucesor Eduvigis Sof�...

 

Heresy in Christianity

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Heresy in Christianity – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2009) (Learn how and when to remove this message) Part of a series on theHistory ofChristian theology Background Christian theology Diversity in early Christian theology Adoptionism ...

Antonio Sánchez de Bustamante y Sirven

Cuban judge (1865–1951) In this Spanish name, the first or paternal surname is Sánchez de Bustamante and the second or maternal family name is Sirven. Antonio Sanchez de Bustamante SirvenTaken about 1922 in his robes as justice of the Permanent Court of International Justice at The Hague.Born(1865-04-13)13 April 1865Havana, Spanish CubaDied24 August 1951(1951-08-24) (aged 86)Havana, CubaNationalityCubanEducation Colegio de Belén University of Havana University of Madrid Alma&...

 

مينان دو بليسيس

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (سبتمبر 2022) مينان دو بليسيس معلومات شخصية الميلاد سنة 1952 (العمر 71–72 سنة)  مواطنة جنوب إفريقيا  الحياة العملية المهنة روائية،  ولغوية  الجوائز جائزة أوليف ش�...