Pantofelek (Paramecium caudatum), pantofelek ogoniasty[1] – protist zwierzęcy (pierwotniak) należący do typu orzęsków (Ciliata) z podgromady równorzęsych.
Pantofelek ma wydłużone ciało o charakterystycznym kształcie (stąd nazwa), osiąga długość od 50 μm do 350 μm. Z zewnątrz pokryte jest rzędami rzęsek oraz wyposażone w tzw. trichocysty – specyficzne struktury wyrzucane na zewnątrz w przypadku podrażnienia. Rzęski pokrywające ciało służą mu do poruszania się i zdobywania pokarmu. Każda rzęska zakończona jest u podstawy kinetosomem czyli ciałkiem podstawowym. Pantofelek porusza się bardzo szybko, nawet do 2,5 mm/s[2]. Nie ma ściany komórkowej. Jego ciało otacza żywa osłona zwana pellikulą. Ma dwa różne jądra komórkowe – mikronukleus i makronukleus. Pantofelek nie ma w sobie ciałek zieleni z chlorofilem.
Schemat odżywiania się pantofelka
Odżywianie
Pantofelek pobiera pokarm przez cytostom, położony w zagłębieniu zwanym perystomem, znajdującym się na boku ciała i otoczonym długimi rzęskami służącymi do pobierania pokarmu i pływania w wodzie. Pokarm wchłonięty przez cytostom tworzy przemieszczające się w cytoplazmiewodniczki pokarmowe, zaś po zakończeniu trawienia niestrawione resztki są wydalane na zewnątrz komórki przez cytopyge. Jest drapieżnikiem, odżywia się bakteriami.
Wydalanie
Pantofelek ma dwie, umieszczone w biegunach komórki, wodniczki tętniące, które kurcząc się wydalają na zewnątrz nadmiar wody (osmoregulacja).
.svg)